Bužimska tvrđava

Bužimska tvrđava nastala je u vrijeme srednjeg vijeka, na području općine Bužim, Bosna i Hercegovina.

Lokacija

Sagrađena je na vrhu brda, na nadmorskoj visini od 325 m. U podnožja brda sastaju se potoci Bužimkovac i Pomojdan.

Historija

Bužimska tvrđava pojavljuje se u historijskim dokumentima pod dva naziva: Čava i Bužim. Iako je Bužim jedna od najvećih i vrlo značajnih srednjovjekovnih tvrđava u Bosanskoj Krajini, o njenjom nastanku nema podataka. Prema načinu gradnje sagrađena je u 14. stoljeću, od kada ima i nešto više podataka.

U dokumentu iz 1334. godine, pominje se Bužimska crkvena župa svetog Klimenta, koja je pripadala Zagrebačkoj biskupiji. Područje držao je feudalni gospodar Grgur Galesu, čiji nasljednici 1425. godine prodali su svoj dio knezovima Blagajskim. U vrijeme između 1429. – 1456. godine, imanje preuzimaju grofovi Celjski, zatim Frankopani i Mikuličići. Godine 1495., imanja Jurja Mikulčića prelaze porodičnim vezama u vlasništvo Keglevića, kojima kralj Ludovik dopustio je da mogu svugdje na zemljištima grada Bužima, za 25 godina, vaditi zlato, srebro, bakar i druge rude i metale obrađivati, uz uslov da kralju plaćaju propisan porez.

U oktobru 1530. godine Osmanlije su robile i palile oko Bužima, a 1564. godine bosanski sandžak Mustafa-beg Sokolović zauzeo je Cazin, Bužim i Bojnu, ali je istisnut. Pod osmansku vlast, na čelu čije vojske je bio Ferhad-paša, konačno dolazi 1576. godine. Osmanlije su postavile u tvrđavu veliku posadu od 50 konjanika i 130 pješaka. Od zauzeća Bužima, zapovjednik je dizdar.

Za velikog rata, 1685., 1686.,1688. godine, tvrđavu opsjedaju kršćanske vojske, ali je nisu mogle osvojiti. Godine 1737. godine, za vrijeme opsade Banja Luke, napadale su kršćanske čete i Bužim, ali nije ni tada osvojen.

Popravljan je 1626. godine, a i kasnije 1833.godine u njemu je bilo 18 topova. Grad je bio u sastavu bosanskokrupske kapetanije.

Opis

Tvrđava sastoji se iz unutrašnjeg i vanjskog utvrđenja. Cijeli kompleks zauzima površinu od 7267 m2. Unutrašnje, starije utvrđenje, predstavljao je manji zamak, relativno pravilne četverougaone osnove, sa visokim kružnim kulama na uglovima.

Krajem 15. stoljeća zamak je opasan je novim utvrđenjem, osnove u vidu trapeza, na čijim se uglovima nalaze poligonalne kule. Njegovi zidovi su na udaljenosti od 15-20 metara od zidova unutrašnjeg utvrđenja. Debljina bedema je 2 m. Zapadni i sjeverni bedem su očuvani po cijeloj dužini, južni bedem djelomično, a istočni je iskrčen. Visina zidova je od 5 do 8 m.

Zidovi i kule ovog utvrđenja su znatno niži, a na vrhu imali su položaje za topove. Istovremeno su i u kulama i na zidovima unutrašnjeg utvrđenja sagrađeni otvori i položaji za artiljerijsko oružje. Gradnjom vanjske linije odbrane, stari zamak bio je zaštićen od neposrednog djelovanja artiljerije, a sa njega branjen je pristup utvrđenju, jer su kule unutrašnjeg utvrđenja nadvisivale zidove vanjskog.

Unutar starijeg utvrđenja podignuta je, po zauzimanju Bužima, velika i solidno građena kamena džamija.

Stari grad Bužim proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine ^[1]