Bregava
Bregava je lijeva pritoka Neretve. Njeno slivno područje leži između Neretve na zapadu i Trebišnjice na jugoistoku i površine je 722,4 km2.
| Bregava | |
|---|---|
_z_18._stol.jpg) Bregava u Stocu – Inat-ćuprija napravljena u 18. vijeku | |
| Države |  Bosna i Hercegovina |
| Dužina | 31 km |
| Izvor | kod Do (Stolac) |
| Ušće | Klepci (Čapljina) |
| NV ušća | 7 m |
| Ulijeva se u | Neretva |
| Sliv | Jadranski sliv |
| Površina sliva | 722 km2 |
Tok uredi
Nastaje od stalnih vrela Bitunje i Hurgada i periodičnih vrela Malog i Velikog Suhovića.[1] Ova vrela nastaju od voda koje poniru u Dabarskom i djelomično u Fatničkom polju.
Prolazeći kroz Stolac, pravi slapove i vodopade, teče na raznim nivoima, pravi ade. Razuđena obala omogućava pristup vodi na mnogobrojnim mjestima, pružajući stanovnicima Stoca posebnu vezu sa rijekom. Na adama su formirane bašče, kupališta, stambeni kompleksi. Nizvodno od stambenog kompleksa Begovina nalazi se vodopad Provalije.
Nizvodno od Stoca Bregava prima pritoku Radimlju. Rijeka prolazi kroz kanjon i izlazi u niziju koju gradi Bregava. Bregava skreće prema zapadu i prima pritoku Strku i zatim odlazi u Čapljinu, gdje se razdvaja na dva glavna rukavca. Jedan odlazi u Čapljinu, a drugi, veći, odlazi u Klepce, gdje se ulijeva u Neretvu na 7 m nadmorske visine. Dužina toka iznosi 31 km, s prosječnim padom od 3,7 m/km. Bregava je udubila korito u obliku kanjona, čije dolinske strane dostižu visinu i do 700 m. U proširenjima se nalaze aluvijalni nanosi.
Kamene građevine, mostovi i mlinice sa stupama, svojim oblikom, materijalom kao i smještajem na Bregavi, čine jedinstvenu prirodno-graditeljsku cjelinu koja je proglašena nacionalnim spomenikom kulture.[2]
Mostovi uredi
u Stocu postoje tri velika kamena mosta (Ćuprija u Begovini, Most Sare Kašiković i Inat Ćuprija) i četiri manja. Svi su oni u upotrebi i u relativno dobrom stanju. Premda se razlikuju veličinom, koncepcijom, starošću, detaljima, zajedničko im je da su svi odreda ostvarenja domaćih majstora. Izvedeni su s polukružnim, odnosno segmentnim lučnim otvorima; nema klasičnog prelomljenog luka ni nivelete. Svi su građeni od grubo priklesanog poluobrađenog kamena.
Vodenice i stupe uredi
Vodenice i stupe, mali objekti, predstavljali su najznačajnije privredne objekte u periodu od 16. do polovine 20. vijeka. U 18. vijeku zabilježeno je 180 vodeničkih kola, što bi značilo da je Stolac tada imao oko 22 vodenice (s osam vodeničkih kola). Danas ih je nekoliko. Vodenice na Bregavi u Stocu građene su kao prizemni objekti, uvijek podignuti iznad nivoa rijeke i uvijek pokriveni dvovodnim krovovima.
Stupe u Stocu bili su primitivni uređaji za valjanje i stupanje sukna, u okviru zasebnog zanata, ali i vječiti pratioci vodenica. Smještale su se u zasebne kamene objekte. Danas ne radi nijedna.
Također pogledajte uredi
Reference uredi
- ^ "Rijeka Bregava". capljina.ba. Pristupljeno 18. 3. 2016.
- ^ "Korito Bregave sa mlinicama, stupama i mostovima, prirodno-graditeljska cjelina". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 7. 4. 2016. Pristupljeno 18. 3. 2016.
| Commons ima datoteke na temu: Bregava |