Bitka za Berlin

Bitka za Berlin bila je zadnja velika i odlučujuća bitka na evropskom ratištu Drugog svjetskog rata.

Bitka za Berlin
Drugog svjetskog rata
Datum	16. april 1945. - 2. maj 1945.
Lokacija	Berlin, Njemačka
Ishod	Pobjeda Sovjetskog saveza i kapitulacija Trećeg Reicha sedmicu kasnije
Sukobljene strane
Sovjetski savez Poljska Njemačka
Komandanti
Georgij Žukov Ivan Konev Konstantin Rokosovski Vasilij Čuikov Adolf Hitler† Gotthard Heinrici Helmuth Reymann Ernst Kaether (jedan dan) Helmuth Weidling Karl Dönitz Wilhelm Mohnke
Žrtve
81,000 mrtvih ili nestalih (uključujući 2,800 Poljaka), 280,000 ranjenih Ukupnni gubici: 361,367 ljudi 1,887 tenkova, 2,108 artiljerije, 917 uništenih aviona 150,000–173,000 ubijenih 200,000 ranjenih 134,000 zarobljenih

Pozadina

Na početku 1945., Istočni front je bio relativno stabilan od augusta 1944. poslije operacije Bagration. Nijemci su izgubili Budimpeštu, i većinu Mađarske, Rumunija i Bugarska su bile primorane da se predaju i objave rat Njemačkoj, a poljska ravnica je bila otvorena za sovjetsku Crvenu armiju.

Sovjetski komandanti su nakon svoje neaktivnosti tokom Varšavskog ustanka, zauzeli Varšavu u januaru 1945. Tokom tri dana, na širokom frontu koji je uključivao četiri armijska fronta, Crvena armija je započela ofanzivu preko rijeke Narev i iz pravca Varšave. Nakon četiri dana, Crvena armija je probila njemački front i počela da prelazi trideset do četrdeset kilometara dnevno, oslobodivši baltičke države, Gdańsk, Istočnu Prusku, Poznań, i došavši na položaje na 60 km istočno od Berlina duž rijeke Odre.

Kontranapad novoformirane Armijske grupe Visla, pod komandom Heinricha Himmlera, je propao do 24. februara, i Rusi su ušli u Pomeraniju i očistili desnu obalu Odre. Na jugu su tri njemačka pokušaja da pomognu opkoljenoj Budimpešti bila neuspešna, i grad je pao Sovjetima u ruke 13. februara. Nijemci su izvršili novi kontranapad, jer je Hitler zahtijevao nemoguće – da se linija fronta ponovo uspostavi na obali rijeke Dunav. Do 16. marta napad je propao, i Crvena armija je izvršila kontranapad istog dana. 30. marta, Sovjeti su ušli u Austriju, a Beč su osvojili 13. aprila.

Samo dvanaestina ili manje goriva potrebnog Vermahtu je bilo dostupno. Proizvodnja aviona i tenkova je opala, a kvalitet je bio mnogo slabiji nego 1944. Svima je bilo jasno da je njemački poraz pitanje sedmica, ali su borbe bile oštre kao u bilo kom periodu rata; nacionalni ponos, savezničko insistiranje na bezuslovnoj predaji i želja da se kupi vrijeme za povlačenje na zapad, motivisali su njemačke jedinice da pruže žestok otpor.

Adolf Hitler je odlučio ostati u gradu.

Zapadni saveznici su imali privremene planove da izvrše padobranski desant i zauzmu Berlin, ali su odustali od njih. Dwight Eisenhower nije vidio razloga da se trpe gubici u zauzimanju grada koji će biti u sovjetskoj uticajnoj sferi kad rat bude gotov. Plan nije bio realan u broju vojnika i količini zaliha neophodnih za operaciju.

Bitka

General Žukov je u ofanzivu krenuo s preko 200 divizija, naprema oko 150 njemačkih (uzmimo u obzir da su sovjetske divizije bilo brojčano veće).

Na svim pravcima ofanziva se odvijala uspješno, osim na Seelowskim Visovima, gdje su Nijemci sagradili nizove rovova i odbrambenih položaja, bunkera, i vrlo ih dobro osigurali i ukopali, stoga su Rusi ovdje bili dočekani ubitačnom vatrom Wehrmachta te granatama njihove izvrsno sakrivene artiljerije.

Nakon pobjede kod Seelowa, uslijedio je završni obračun u samom Berlinu.

Berlin je branilo oko 500.000 preživjelih njemačkih vojnika, vrlo dobro naoružanih i opremljenih. Nijemci su cijeli Berlin pretvorili u sistem utvrda, bunkera, a kretali su se i berlinskom kanalizacijom. Čak su tramvajske vagone koristili kao pokretne platforme koje su oboružavali zloglasnom 88-om i tako iznenađivali Ruse.

Unatoč svemu tome, Rusi su, nakon krvavih bitaka u gradu, uz velike gubitke s obje strane uspjeli pobijediti te su se Nijemci predali 2. maja 1945. i potpisali bezuvjetnu kapitulaciju.