Asim Peco
Asim Peco (24. maj 1927 – 7. decembar 2011) bio je poznati bosanskohercegovački lingvista, akademik, profesor, autor i urednik.[1]
| Asim Peco | |
|---|---|
| Rođenje | 24. maj 1927. Ortiješ, Kraljevina Jugoslavija |
| Smrt | 7. decembar 2011 (84 godine) Beograd, Srbija |
| Polje | Lingvistika |
Zaslužan je za razvoj bosanskohercegovačke lingvistike. Njegove oblasti specijalizacije su dijalektologija Bosne i Hercegovine i Srbije, odnosno štokavski i torlački dijalekt.[2] Napisao je knjige o govorima istočne i srednje Hercegovine, govorima zapadne Hercegovine, ikavsko-štokavskim govorima Bosne i turskim posuđenicama u njih.
Njegov rad mnogi citiraju ili referenciraju. Na primjer, o njegovom istraživanju istočnobosanskog dijalekta raspravljalo se na Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju (ICTY).[3]
Biografija
urediRođen je u selu Ortiješ, kod Mostara, u porodici Jusufa i Hajrije Peco. Njegov brat Džemal Peco je bio učitelj.[1]
Nakon završene Više pedagoške škole u Sarajevu, odlazi u Beograd gdje upisuje Filološki fakultet Univerziteta u Beogradu, odsjek u to vrijeme Filozofskog fakulteta. Njegova doktorska disertacija iz 1958. nosila je naslov Govor istočne Hercegovine.[1] Već u srednjoj školi pokazao je interesovanje za naučna istraživanja.
Karijera
urediPo završetku školovanja na Univerzitetu u Beogradu, postao je redovni profesor filologije na univerzitetu,[2] gdje je više puta biran za šefa katedre za srpskohrvatski i južnoslavenske jezike. Bio je mentor brojnih magistarskih i doktorskih teza, te učesnik brojnih domaćih i međunarodnih konferencija.
Bio je član i saradnik[4] Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine od 1978, a dopisni (strani) član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti od 2003.[2][5] Dugi niz godina je uređivao časopis Bosanskohercegovački dijalektološki zbornik, a bio je i član uređivačkih odbora mnogih drugih časopisa.
Godine 1963, na Petom međunarodnom kongresu slavista održanom u Sofiji, Bugarska, žalio se na neke od učesnika, rekavši:
"...pojedini članovi delegacije zemlje domaćina" u Lingvističkoj sekciji "pokušali su da uskrate pravo na nezavisnost makedonskog jezika, jezika koji posjeduje i svoju literaturu, i svoju gramatiku... Istina, takva mišljenja nisu nova, oni su odraz starih, nemarksističkih teorija, koje je vrijeme davno zgazilo, osim toga, ovakvi koncepti nisu bili ni u cjelini zasnovani na činjenicama, što bi bilo teško poreći, naprotiv, neosnovanost takvih formulacija bilo je lako dokazati čak i bez pozivanja na velike autoritete i bez pozivanja na osnovne principe marksističke nauke."[6]
Bio je i izlagač na Jugoslovenskoj onomastičkoj konferenciji 1985,[7] saradnik na Desetoj konferenciji Međunarodnog komiteta za fonetiku i fonologiju slavenskih jezika 1987.[8] i urednik časopisa Bosanskohercegovački dijalektološki zbornik.[1]
Penzionisao se sa Univerziteta u Beogradu 1992.[2] gdje je živio do svoje smrti 2011.
Nagrade
uredi- Nagrada Veselin Masleša" 1986. u Sarajevu,
- Nagrada 14 februara u Mostaru 1986.
- Vukova nagrada 1990. u Beogradu.[1]
Izbor iz bibliografije
urediPeco je prvi akademik u Bosni i Hercegovini koji je objavio sabrane radove nakon ratova u bivšoj Jugoslaviji. Izdavač je Bosansko filološko društvo, a suizdavači Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine i "Bemust".[2]
- (1960). Les consonnes longues en serbocroate. Strasbourg. (na francuskom)
- (1961). Akcenat sela Ortiješa. Sarajevo: Naučno društvo NR Bosne i Hercegovine.
- — & Nikolić, B. (1964). Rasprave i građa. Srpski dijalektološki zbornik, knj. 14. Beograd: Institut za srpskohrvatski jezik.
- — & Pešikan, M. (1967). Informator o savremenom književnom jeziku sa rečnikom. Beograd: "Mlado pokolenje,".
- (1967). "Uticaj turskog jezika na fonetiku štokavskih govora". Naš jezik, 16, 3.
- (1970). Zvončići zvone: akcenatska čitanka za V, VI, VII, i VIII razred osnovne škole. Beograd: Naučna knjiga.
- (1971). Osnovi akcentologije srpskohrvatskog jezika. Univerzitetski udžbenici. Beograd: Naučna knj.
- — & Stanojčić, Z. (1972). Srpskohrvatski jezik. Beograd.
- (1978). Pregled srpskohrvatskih dijalekata. Univerzitetski udžbenici. Beograd: Naučna knjiga.
- (1980). Osnovi akcentologije srpskohvatskog jezika. Beograd: Naučna knjiga.
- (1985). Stazama našeg jezika. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- — & Mandić, P. (1986). Ikavskoštakavski govori zapadne Hercegovine. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
- (1987). Iz jezičke teorije i prakse. Beograd: Naučna knj.
- — & Karadžić, V. S. (1987). Turcizmi u Vukovim rječnicima. Beograd: Vuk Karadžić. ISBN 86-307-0058-0
- (1989). Akcenatska čitanka. Beograd: Naučna knj. ISBN 86-23-70059-7
- — & Gošić, N., & Kovačević-Kojić, D. (1989). Osamsto godina povelje bosanskog bana Kulina, 1189-1989. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. ISBN 86-7123-025-2
- (1990). Književni jezik i narodni govori. Mostar: Prva književna komuna. ISBN 978-86-375-0075-9
- — & Čović, B. (1990). Mikrotoponimija Podveležja. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. ISBN 86-7123-029-5
- (1990). Vukovim jezičkim stazama. Valjevo: GIRO "Milić Rakić". ISBN 86-7173-033-6
- (1991). Akcenti i dužine u srpskohrvatskom jeziku. Beograd: Naučna knj. ISBN 86-23-70124-0
- (1995). Pisci i njihov jezik. Beograd: Prosveta.
- (1996). Iz života naših reči. Beograd: Prosveta. ISBN 86-07-00978-8
- (2000). Jezičkim stazama Desanke Maksimović. Beograd: Prosveta. ISBN 86-07-01230-4
- (2001). Sa naših jezičkih izvorišta: od Kulina bana do naših dana. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 86-17-08568-1
Reference
uredi- ^ a b c d e "Asim Peco". gacko.net. Pristupljeno 8. 9. 2008.
- ^ a b c d e "Predstavljena izabrana djela akademika Asima Pece Presentation of selected works of academics Asim Pece". mapabih.com. Pristupljeno 9. 9. 2008.
- ^ "Monday, 19 March 2001 [Open session] Upon commencing at 9.38 a.m." United Nations. 19. 3. 2001. str. 8695. Arhivirano s originala, 11. 4. 2008. Pristupljeno 9. 9. 2008.
- ^ "Special editions". anubih.ba. Pristupljeno 9. 9. 2008.[trajno mrtav link]
- ^ "Division of arts - Corresponding (foreign) members". Montenegrin Academy of Sciences and Arts MASA. Arhivirano s originala, 22. 7. 2011. Pristupljeno 6. 6. 2010.
- ^ "Yugoslav Complaints against "Non-Marxist Attitudes" at the Sofia Slavist Congress". Blinken Open Society Archives. 2. 10. 1963. Pristupljeno 8. 9. 2021.
- ^ A., Peco; Vukičić, D.; Gošić, N. (1985). "Jugoslovenska onomastička konferencija". Zbornik referata i materijala V jugoslovenske onomastičke konferencije. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. OCLC 13497276.
- ^ "907. International Committee for Phonetics and Phonology of Slavonic Languages Conference". unesco.org. Arhivirano s originala, 25. 9. 2008. Pristupljeno 9. 9. 2008.