Put u Indiju (film)
Put u Indiju epski je historijski dramski film snimljen 1984. koji je napisao i režirao David Lean. Scenarij se zasniva na istoimenom romanu E. M. Forstera iz 1924. i pozorišnom komadu Santhe Rama Rau iz 1960, koji je također bio inspirisan romanom.
| Put u Indiju | |
|---|---|
 Originalni poster filma | |
| Režiser | David Lean |
| Producent | John Brabourne Richard B. Goodwin |
| Scenarist(i) | David Lean |
| Uloge | Judy Davis Victor Banerjee Peggy Ashcroft James Fox Alec Guinness |
| Muzika | Maurice Jarre |
| Žanr | Drama |
| Kinematografija | Ernest Day |
| Montaža | David Lean |
| Produkcija | EMI Films HBO |
| Distributer | Thorn EMI Screen Entertainment (UK) Columbia Pictures (SAD) |
| Premijera | 14. decembar 1984. |
| Trajanje | 163 minute |
| Zemlja | Ujedinjeno Kraljevstvo SAD |
| Jezik | Engleski |
| Budžet | 17 miliona ₤[1] |
| Zarada | 38 miliona $ |
Ovo je bio posljednji film u Leanovoj karijeri i prvi koji je režirao u 14 godina nakon Ryanove kćeri iz 1970. Nakon premijere zaradio je pohvale kritičara, koji su ga ocijenili ga kao Leanov najbolji film još od Lawrencea od Arabije. Film je ima 11 nominacija za Oscar, uključujući i one za najbolji film, režiju i najbolju glumicu za Judy Davis. Peggy Ashcroft osvojila je Oscar za najbolju sporednu glumicu za ulogu gospođe Moore i tako u dobi od 77 godina postala tada najstarija glumica koja je osvojila ovu nagradu; Maurice Jarre osvojio je svoj treći Oscar za najbolju originalnu muziku.
Radnja uredi
Radnja se dešava 1920. tokom rastućeg utjecaja Indijskog pokreta za nezavisnost u Britanskoj Indiji. Adela Quested (Judy Davis) i gospođa Moore (Peggy Ashcroft) doputovale su iz Engleske u Indiju. Ronny Heaslop (Nigel Havers) sin je gospođe Moore i Adelin zaručnik i zaposlen je kao sudija za prekršaje u provincijskom gradu Chandraporeu. Posredstvom školskog nadzornika Richarda Fieldinga (James Fox) dvoje posjetilaca upoznaju ekscentričnog starijeg brahmanskog učenjaka, profesora Godbolu (Alec Guinness), i sprijateljuju se s dr. Azizom Ahmedom (Victor Banerjee), siromašnim udovcem, koji se prvi put susreo s gospođom Moore u mjesečinom obasjanoj džamiji s pogledom na rijeku Ganges. Njihove simpatije i stavovi bez predrasuda prema domaćim Indijcima zbližavaju ih s njim. Kad su gospođa Moore i Adela izrazile interes da vide "pravu" Indiju, a ne okruženje koje su britanski iseljenici stvorili za sebe (kriket, polo i poslijepodnevni čaj), Aziz im nudi da bude vodič na izlet do udaljene pećine Marabar.
Izlet protječe relativno dobro sve dok njih dvije ne počinju istraživati pećine s Azizom i njegovom brojnom pratnjom. Gospođa Moore doživljava osjećaj klaustrofobije, koji je prisiljava da se vrati napolje. Ona ohrabruje Adelu i Aziza da nastave istraživanje, ali sugerira da povedu samo jednog vodiča. Njih troje kreću prema pećini daleko od ostatka grupe i, prije ulaska u pećinu, Aziz se udaljava da popuši cigaretu. Vraća se, ali saznaje da je Adela nestala; ubrzo nakon toga on je vidi kako strmoglavo trči nizbrdo, krvava i raščupana. Po povratku u grad Aziz je uhapšen i čeka suđenje za pokušaj silovanja i izbija gužva između Indijaca i kolonijalista.
Slučaj postaje vruća tema među Britancima. Kad je gospođa Moore izjavila da ona čvrsto vjeruje u Azizovu nevinost i da neće svjedočiti protiv njega, odlučuje da bi se trebala vratiti u Englesku. Za vrijeme putovanja umire od srčanog udara i biva sahranjena u moru.
Na zaprepaštenje njenog vjerenika i grupe prijatelja, Adela se predomišlja i povlači tužbu protiv Aziza na sudu. Kolonijalisti su prisiljeni na sramotno povlačenje dok Indijci na ramenima iznose oslobođenog Aziza iz sudnice i bučno proslavljaju pobjedu. Fielding se brine o Adeli, jer se ona više nema kome obratiti za pomoć. Naposljetku, Adela napušta Indiju, dok dr. Aziz, osjećajući da ga je njegov prijatelj Fielding izdao, odbacuje svoju zapadnjačku odjeću, oblači tradicionalnu nošnju, povlači se iz britanskog društva i otvara kliniku u Kašmiru, u blizini Himalaja. U međuvremenu, Fielding posredstvom Adele upoznaje Stellu Moore, kćer gospođe Moore iz drugog braka, kojom se ženi i oni očekuju da im se rodi prvo dijete. Tokom godina Aziz je i dalje ljut i ogorčen, ali na kraju se miri s Fieldingom i piše Adeli, izražavajući zahvalnost i oprost.
Uloge uredi
- Judy Davis – Adela Quested
- Peggy Ashcroft – gđa Moore
- Victor Banerjee – dr. Aziz Ahmed
- James Fox – Richard Fielding
- Alec Guinness – prof. Godbole
- Nigel Havers – Ronny Heaslop
- Michael Culver – major McBryde
- Clive Swift – major Callendar
- Art Malik – Ali
- Saeed Jaffrey – advokat Hamidullah
- Roshan Seth – advokat Amrit Rao
- Richard Wilson – g. Turton
- Antonia Pemberton – gđa Turton
Snimanje uredi
Pozadina uredi
Forster je počeo pisati roman za vrijeme boravka u Indiji od jeseni 1912. do proljeća 1913. godine. Inspiracija mu je bio mladi indijski musliman Syed Ross Masood, koga je podučavao latinskom jeziku. Pisanje romana dovršava tek nakon što se vratio u Indiju kao sekretar maharadže 1921. Roman je objavljen 6. juna 1924.[2] Dosta se razlikuje od ostalih Forsterovih djela s otvorenom političkom tematikom, kao što su Howards End i Soba s pogledom, koji obiluju mekšim tonom i dosta prigušenim političkim podtekstom.
Roman se bavi delikatnom situacijom između Engleza i Indijaca u Britanskoj Indiji. Priča govori o britanskoj ženi, Adeli Quested, koja je, navodno, seksualno zlostavljana od Indijca, dr. Aziza, dok su razgledali akustične Marabar pećine. Aziz je optužen za silovanje, dok je britanska zajednica ogorčena, ali Indijci snažno podržavaju dr. Aziza, koji tvrdi da je nevin. Na pitanje šta se zapravo dogodilo u pećinama roman ne pruža odgovor. Roman Put u Indiju imao je dobru prodaju i bio je veoma hvaljen u književnim krugovima. Obično se smatra najboljim Forsterovim romanom, koji je ubrzo postao klasik engleske književnosti.[2]
Tokom mnogo godina nekoliko režisera bilo je zainteresovano za adaptiranje romana na veliki ekran, ali Forster, koji je bio kritiziran kad je roman objavljen, odbacio je svaku ponudu na filmska prava smatrajući da bi bilo koji film zasnovan na njegovim romanima bio lakrdija. Bojao se da bi onaj koji bi radio film bio na strani ili Engleza ili Indijaca, ali on je želio ravnotežu. Ipak je 1956. odobrio američkoj spisateljici indijskog porijekla Santhi Rama Rau da prilagodi roman za pozorište. Predstava, koja je postavljena kao sudska drama, počinje u Fieldingovoj kući s Azizom na sceni i završava se na suđenju. Predstava je bila u produkciji Oxford Playhousea, a kasnije se seli na West End u London 1960. sa 261 nastupom. Predstavu je režirao Frank Hauser, s pakistanskim glumcem Zijom Mohyeddinom kao Azizom, Normanom Woddlandom kao Fieldingom i Enid Lorimer kao gospođom Moore.[2]
Lean je pročitao roman i gledao je predstave u Londonu 1960. Budući da je bio impresioniran, pokušao je u to vrijeme otkupiti prava, ali je Forster, koji je već odbacio sugestiju Santhe Rama Rau da omogući indijskom režiseru Satyajitu Rayu da napravi film, rekao "ne".
Međutim, Forster je 1965. dozvolio BBC-ju da uradi televizijsku produkciju predstave, koju je režirao Waris Hussein, Indijac koji je radio za BBC. Zia Mohyeddin pojavio se kao Aziz, a Sybil Thorndike kao gospođa Moore. Televizijska predstava bila je dobro prihvaćena. Međutim, nakon ove ograničene dozvole, Forster je ostao nepopustljiv u odbijanju da se snima film po njegovom romanu. Nakon njegove smrti 1970. upravni odbor koledža u Cambridgeu naslijedio je prava na njegove knjige. Međutim, Donald A. Parry, tadašnji glavni egzekutor, odbio je sve ponude, uključujući i one od Josepha Loseyja, Ismaila Merchanta, Jamesa Ivoryja i Warisa Husseina, koji je nakon adaptiranja predstave Santhe Rame Raua, sada želio napraviti dugometražni film. Deset godina kasnije prof. Bernard Williams, koji je bio filmski entuzijast, postao je glavni egzekutor, pa su prava za adaptaciju filma postala dostupna.[2]