Prva omladinska radna akcija

Prva omladinska radna akcija bila je organizovana u ljeto 1942. godine u dolini rijeke Sanice kod Ključa, poznata i kao „Žetva u Saničkoj dolini“. U radnoj akciji sa teritorije Bosanske Krajine učestvovalo je oko 7 000 omladinaca.

Učesnici Prve omladinske radne brigade

Počeci omladinskih radnih akcija u Jugoslaviji vežu se uz vrijeme podizanja ustanka u Drugom Svjetskom ratu. Još 1941. godine, u selima oko Drvara, omladina je organizovano prikupljala ljetinu. Prva veća organizovana radna akcija je, smatra se, odlazak omladinske radne grupe od oko 150 devojaka i mladića iz tek oslobođenog Užica, oktobra 1941. godine, prema Višegradu i Dobrunu, na berbu kukuruza.

Početkom 1942. godine popravljena je prva partizanska pruga Drvar-Ključ, a napravljen je i put Glamoč-Rore.

Žetva u Saničkoj dolini

Najvećom radnom akcijom omladine ratnog perioda smatra se, legendarna, "žetva u Saničkoj dolini"

Dana 28. jula 1942. godine partizanske jedinice preuzele su kontrola na teritoriji Ključko-saničke doline. Borci Prve krajiške narodnooslobodilačke udarne brigade potisli su i razbili snage Desete pukovnije NDH, čije su bojne nanijele mnogo zla narodu na ovom području.

Istovremeno, sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu Đuro Pucar Stari dogovorio je sa rukovodstvom Drvara, Bosanskog Grahova i Bosanskog Petrovca, mobilizaciju omladinske radne snage i pokret omladinskih radnih četa i bataljona prema oslobođenom Ključu i okolini.

Ujutru 29. jula stigao je u Vojiće kod Ključa, omladinski radni bataljon sa četiri omladinske radne čete smoljanske opštine. Bataljon je u cjelini brojao 511 žetelaca. Žetva je počela u selu Bojićima. Zatim su do 1-og avgusta stigla još dva bataljona sastavljena od omladine čitavog petrovačkog područja, ukupno oko 2000 omladinaca. Omladina je radila natčovječanskim naporima. Kao poseban podvig ove akcije smatra se žetva 800 žetalaca, koja je obavljena 27. avgusta 1942 ispred samih ustaških bunkera. Omladina je tada u potpunosti ispunila zavjet – Ni zrno žita okupatoru. Ubrana ljetina je zaprežnim kolima vožena do Laništa a odatle partizanskom željeznicom do magacina i bolnica na Grmeču i Klekovači.

Rezultati ove akcije su bili veliki: sabrano je 270 vagona pšenice, ječma, zobi i kukuruza, osušena su tri vagona šljiva i jabuka, izvađeno je i utrapljeno 17 vagona krompira, napravljeno je 4 vagona pekmeza od šljiva, sabrano 5 vagona graha, u partizanske bolnice je dnevno otpremano po 3 000 kg voća i povrća, podijeljeno je 150 vagona razne hrane, a u rezervu je spremljeno 750 vagona razne hrane.

Literatura

• Momčilo Stefanović, Radne akcije: od Saničke doline do Osipaonice

Vanjski linkovi

• Grmeč Arhivirano 11. 12. 2017. na Wayback Machine
• Oladinske radne akcije Arhivirano 17. 5. 2018. na Wayback Machine