Malijsko Carstvo
Malijsko Carstvo (manding: Nyeni, također i historijski naziv Manden Kurufaba, skraćeno Manden) bilo je carstvo u zapadnoj Africi u periodu od oko 1230. do približno 1610. godine. Carstvo je osnovao Sundiata Keita, a postalo je poznato po bogatstvu svojih vladara, naročito cara Muse Keite. U carstvu su se govorili manding jezici. Ono je bilo najveće carstvo zapadne Afrike i značajno je uticalo na kulturu tog područja kroz širenje svog jezika, zakona i običaja.[1] Većina podataka o carstvu Mali potječe iz 14. vijeka od sjeveroafričkog historičara Ibn-Halduna, kao i od marokanskog putopisca Ibn-Batute iz 14. vijeka te "Lava afričkog" (Hasan ibn Muhammed el-Vazan el-Fasi) iz 16. vijeka. Drugi važan izvor o ovom carstvu su usmena predanja Mandinka, koje su prenosili pripovjedači poznati kao grioti.[2]
| Malijsko Carstvo Nyeni Mande Kurufaba |
||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| oko 1235 – oko 1610. | ||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||
 Položaj na karti
|
||||||||||||||||||||||
| Glavni grad | Niani; kasnije Kangaba |
|||||||||||||||||||||
| Službeni jezik | Malinké, mandinka, fulani, bozo | |||||||||||||||||||||
| Državno uređenje | carstvo | |||||||||||||||||||||
| mansa (car) | ||||||||||||||||||||||
• 1235–1255. |
Mari Djata I (prvi) | |||||||||||||||||||||
• poč. 17. vijeka |
Mahmud IV (mansa) | |||||||||||||||||||||
| Zakonodavstvo | ||||||||||||||||||||||
| Površina | ||||||||||||||||||||||
• Ukupno |
100.000 km2 (1250.) 1.294.994 km2 (1312.) km2 |
|||||||||||||||||||||
| Valuta | zlatna prašina | |||||||||||||||||||||
| danas dio: | ||||||||||||||||||||||
Carstvo je započelo svoj rast od malog kraljevstva naroda Mandinka, koje je naseljavalo gornji tok rijeke Niger, prvenstveno oko grada Niani. Tokom 11. i 12. vijeka, ono se počelo razvijati i širiti nakon što je carstvo Gane na sjeveru počelo opadati. U ovom periodu, trgovački putevi se polahko mijenjaju i premještaju prema jugu i savanama, što je doprinijelo rastu carstva. Rana historija carstva (prije 13. vijeka) nije sasvim poznata, uglavnom zbog protivrječnosti u navodima arapskih hroničara i prenosilaca usmene tradicije. Smatra se da je Sundiata Keita prvi vladar o kojem postoje pouzdani pisani podaci od Ibn-Halduna. Sundiata Keita je bio kralj-ratnik iz dinastije Keita, koji je nastojao osloboditi plemena Mali od vlasti kralja Soumaoro Kanté iz carstva Soso. Nakon osvajanja Sosoa oko 1235. carstvo Mali je dobilo pristup prekosaharskim trgovačkim putevima. Nakon smrti Keite oko 1255, kraljevi Malija su dobili titulu manse.[2]
Reference uredi
- ^ "The Empire of Mali, In Our Time - BBC Radio 4". BBC. Pristupljeno 12. 6. 2017.
- ^ a b Imperato Pascal James; Imperato Gavin H. (25. 4. 2008). Historical Dictionary of Mali (jezik: engleski). Scarecrow Press. str. 201. ISBN 9780810864023.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)