Ivo Lola Ribar

Ivo Lola Ribar (rođen 23. aprila 1916. u Zagrebu; poginuo na Glamočkom polju 27. novembra 1943.) bio je jugoslavenski i hrvatski političar, komunista i narodni heroj.

Ivo Lola Ribar
Bista Ive Lole Ribara u Iloku
Rođenje	(1916-04-23) 23. april 1916. Zagreb, Austrougarska
Smrt	27. novembar 1943(1943-11-27) (27 godina) Glamoč, Jugoslavija

Potiče iz demokratske porodice hrvatskog političara Ivana Ribara. Osnovnu školu i gimnaziju, pohađao je u Karlovcu i Beogradu.

Biografija

Kao odličan učenik, u višim razredima gimnazije je pokazao posebno interesovanje za društvene nauke, za političku ekonomiju i politologiju čiji je praktični građanski oblik provjeravao u političkom životu stare Jugoslavije. U traganju za idejnom orijentacijom, Lolu ne zadovoljavaju nastavni planovi i programi tadašnje gimnazije. Sam proučava klasike idealističke i materijalističke filozofske škole: Nietzschea, Voltairea, Hegela — da bi se idejno opredijelio za Marxa i Lenjina. Bila je to logična idejna evolucija slobodarski nastrojenog mladića, koji, mada iz situirane građanske porodice, kroz paralelni studij klasika marksizma i prakse građanske politike, racionalistički prihvata naučni socijalizam kao svoj pogled na svijet, a program avangarde radničke klase kao svoj životni cilj. Na početku školske 1934-35. godine, Lola je stigao u Pariz da studira političke nauke, ali poslije atentata na kralja Aleksandra (po savjetu Svetozara Pribičevića napušta Francusku. Odlazi u Ženeva, gdje uči metodologiju naučnog rada, studira političku ekonomiju, nabavlja marksističku literaturu do koje u zemlji nije mogao doći, a zatim se, iste jeseni, upisuje na Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.

Bilo je to vrijeme kada se na Beogradskom univerzitetu Komunistička partija i SKOJ javljaju kao činilac političkog života studentske omladine, i kad političke akcije mladih revolucionara u borbi za autonomiju univerziteta i za demokratska prava jugoslovenskih naroda nalaze sve širi odjek i podršku i van granica Jugoslavije i upravo u takvoj sredini i takvom pokretu Lola je mogao do maksimuma izraziti svoju, izvanrednom memorijom i radom formiranu, erudiciju, govornički dar, talent organizatora, politički takt tribuna, a istodobno se, u zajedničkoj borbi i zajedničkim progonima, potvrditi kao humanist. Već 1935. primljen je u SKOJ i izabran za člana Akcionog odbora stručnih studentskih udruženja, a 1936. član je KPJ. U vrijeme kad su fašističke države od verbalnih prijetnji svjetskom miru prešle na ratne pohode (Etiopija) i otvorene oružane intervencije u Španiji, Lola je bio gotovo stalni delegat jugoslavenske omladine na svim značajnijim svjetskim mirovnim omladinskim skupovima (Ženeva, Bruxelles, Pariz) i svojom je načelnošću i ugledom znatno doprinio da već afirmiran mirovni pokret mladih u Jugoslaviji dobije međunarodno priznanje, koje se ogledalo u činjenici što su jugoslavenski prijedlozi rezolucija usvajani kao zvanični dokumenti tih skupova. Kad je Tito, 1937. godine, postao generalni sekretar KPJ, on Lolu postavlja na čelo Centralne izvršne komisije pri Centralnom komitetu KPJ (koja će prerasti u Centralni komitet SKOJ-a), i povjerava mu oživotvorenje svojih koncepcija o omladinskom pokretu. Prema tim koncepcijama, trebalo je SKOJ, poslije krize u koju je zapao 1936. godine, iz osnova reorganizirati i pretvoriti ga u rukovodeću jezgru naprednog općejugoslavenskog pokreta mladih. Lola je postao jedan od najbližih Titovih saradnika i sve njegove načelne stavove s uspjehom je provodio u revolucionarnu praksu. On je i mirovni pokret mladih, od nerealnih pacifističkih šema, znalački transformirao u snažan antifašistički omladinski front, u pokretu u kojem će se od akcionog jedinstva stvarati idejno-politička monolitnost. On je bio organizator omladinskih akcija i studentskih štrajkova, pokretač i urednik omladinskih listova i časopisa ("Student", "Mladost"), saradnik partijskih organa ("Proleter"), pisac letaka, proglasa, tekstova — i pored sve političke angažiranosti odličan student. Godine 1939. je diplomirao, a 1940. upisao se na Filozofski fakultet Beogradskog univerziteta. Uoči Drugog svjetskog rata, kurs Centralnog komiteta KPJ na pripreme za odbranu zemlje provodi se među omladinom po Lolinim uputama u svim krajevima Jugoslavije, i posebna se pažnja posvećuje učvršćivanju saradnje i sinhronizaciji akcija revolucionarnih studenata svih jugoslavenskih univerziteta. SKOJ, koji je, poslije prvog svjetskog rata izložen stalnim udarcima, često dolazio na periferiju političkih tokova, sada je prvorazredan politički činilac političkog života zemlje,i prvi je put u svojoj historiji registrovao više od 10.000 aktivnih članova.

Ni surovi režim u bilećkom koncentracionom logoru, u koji je interniran 1940, nije slomio Lolin revolucionarni duh; samo mu je ojačavao vjeru u opravdanost revolucionarnih ciljeva kojima je dao svoju mladost. Sada već istaknuti omladinski i partijski rukovodilac, poslije izlaska iz Bileće Lola, prema Titovim uputama, organizira Šestu zemaljsku konferenciju. Na toj je konferenciji ponovo aklamiran za sekretara Centralnog komiteta SKOJ-a i za delegata na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ, na kojoj će biti izabran i za člana Centralnog komiteta KPJ. Lolin referat, kao i rezolucija VI zemaljske konferencije SKOJ-a koju je on animirao, bili su rezime cjelokupnog pređenog puta te organizacije mladih komunista i posljednji apel članstvu da se pripremi za predstojeće događaje.

Okupacija Jugoslavije i učešće u NOB-i

Poslije fašističke okupacije Jugoslavije, Lola preuzima najodgovornije dužnosti u pripremama za ustanak. Učestvuje na Majskom savjetovanju u Zagrebu, rukovodi sastankom Centralnog komiteta SKOJ-a krajem juna u Beogradu, a bio je i jedan od šestorice članova CK KPJ koji su, s historijske sjednice 4. jula 1941, narodima Jugoslavije uputili poziv na oružanu borbu. U julu i augustu 1941, Lola neposredno rukovodi akcijama skojevaca u okupiranom Beogradu, a u septembru iste godine prelazi na slobodnu teritoriju, u Užice. 26. septembra učestvuje na vojnom savjetovanju u Stolicama, gdje je, uz ostalo, odlučeno da se u svim krajevima Jugoslavije formiraju glavni štabovi, a da se Glavni štab preimenuje u Vrhovni štab. Jedan od članova Vrhovnog štaba bio je i Lola. Zbog uspješnijeg organiziranja narodnooslobodilačkog pokreta, putuje po svim krajevima Jugoslavije, Kao lični izaslanik Tita, sa specijalnim zadacima nekoliko puta odlazi i u okupirani Zagreb.

I pored svih općih obaveza koje mu je nametala funkcija člana CK KPJ i Vrhovnog štaba, Lola i sada najviše vremena posvećuje omladini. On je pokretač i glavni urednik "Omladinske borbe", i istodobno Član redakcijskog kolegija "Borbe"; ovi listovi izlaze već 1941. godine u oslobođenom Užicu. Titovoj zamisli o stvaranju široke platforme na kojoj bi se u narodnooslobodilačkom pokretu okupila sva rodoljubiva i antifašistički raspoložena omladina, Lola daje i organizacione oblike. Od prvih narodnooslobodilačkih saveza omladine, koji su u različitim krajevima zemlje dobijali različite nazive, stvara se, krajem 1942, na Prvom zasjedanju AVNOJ-a u Bihaću, masovni jedinstveni Ujedinjeni savez antifašističke omladine Jugoslavije. Kroz taj je Savez stotine hiljada mladića i djevojaka pristupilo narodnooslobodilačkom pokretu, a Lolina zasluga u stvaranju tog Saveza je neprocjenjiva.

Pogibija

U času kada se spremao da poleti avionom u Kairo, kao prvi izvanredni i opunomoćeni delegat Vrhovnog štaba i Tita, odnosno nove Jugoslavije, poginuo je na Glamočkom polju pogođen bombom iz neprijateljskog aviona, 27. novembra 1943. Narodnim herojem proglašen je 18. novembra 1944. godine.

Ostalo

Fabrika u Karlovcu Lola Ribar d.d., proizvođač sanitetskog materijala i proizvoda od pamuka, nosi njegovo ime od 1946. godine.

Takokođer pogledajte

• Ivan Ribar

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije, "Mladost" Beograd, 1975.
• Opća enciklopedija Hrvatskog leksikografskog zavoda, Zagreb, 1980.
• Mala enciklopedija "Prosveta", Beograd, 1978.