Heteropatrijska specijacija
Heteropatrijska heteropatrija su termini biogeografije, koji se odnosi na organizme, čiji se geografski areali mijenjaju, preklapaju ili su čak identični, tako da se javljaju zajedno barem u nekim mjestima, ali koji zauzimaju takve ekološke niše koje su dovoljno različite da se spriječi česta hibridizacija. Takvi organizmi obično su usko povezani (npr. sestrinske vrste), rasprostranjenjem i ekološki, što je rezultat alopatrijske specijacije.[1][1][2][3][4]
Alopatrijska specijacija je poseban slučaj simpatrijske specijacije, koja se javlja kada se različiti ekotipovi ili rase iste vrste geografski koegzistiraju ali iskorištavaju različite niše u istom ili heterogenom okruženju. Tako je heteropatrijska specijacija usavršavanje pojma simpatrijska specijacija po tome što predstavlja etološke, a ne geografske barijere za protok gena između suprotstavljenih grupa unutar jedne populacije. Značaj razdvajanje ponašanja kao mehanizma za promociju simpatrične specijacije u heteropatrijsku ili kolažno-pejzažnu je naglašen u John Maynard Smithovom radu na simpatrijskoj specijaciji.[5] U prepoznavavanju značaja razlikovanja etoloških i geografskih barijera Wayne Getz i Veijo Kaitala predstavili su termin heteropatrija u svom proširenju Smithove analize[6] i uvjeta koji oličavaju simpatijsku specijaciju.
Neki evolucijski bioloziu također su realizirali veoma povezane teorijske[7] i empirijske[8] studije koje podržavaju smpatrijsku specijaciju kao vjerovatni diversifikacije životnih oblika u pojedinim ekosistemima. Argumenti, bilo implicitno ili eksplicitno podrazumijevaju konkurenciju i odvojene niše u kojima se javljaju ekološke varijante koje putem asortativnohg parenja na kraju prerastu u odvojene tokove i onda vrste. Asortativno parenje najlakše se javlja ako je povezano sa poželjnom nišom, kao što se dešava kod jabukčnog crva, insekta Rhagoletis pomonella , gdje pojedine muhe različitih rasa koriste nestabilne mirise za razlikovanje između gloga i jabuke i traže partnere pri na nastanku ploda.
U suštini, termin heteropatija semantički rješava pitanje simpatrijske specijacije reduciranjem pitanja skaliranja, u smislu načina na koji jedinke koriste prostor u odnosu na populaciju. Naime, iz populacijske perspektive , proces izgleda simpatrijski, ali iz perspektive individue, proces izgleda alopatrijski, kada se vrijeme provedeno leteći iznad ili u brzom kretanju nisu preferirani, tada se niša uzima u obzir.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ Sofradžija A., Berberović Lj., Hadžiselimović R. (2003): Biologija za 2. razred opće gimnazije: 39-41. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-581-0.
- ^ Berberović Lj., Hadžiselimović R. (1977): Rječnik nauke o evoluciji. Svjetlost, Sarajevo.
- ^ Smith J. M. (1966): Sympatric speciation. The American Naturalist, 110:637-650.
- ^ W. M. Getz and V. Kaitala, 1989. Ecogenetic models, competition, and heteropatry. Theoretical Population Biology, 36:34-58.
- ^ Bolnick D. I. (2006): Multispecies outcomes in a common model of sympatric speciation. Journal of Theoretical Biology, 241:734-744.
- ^ A. A. Forbes, J. Fisher and J. L. Feder, 2005. Habitat avoidance: overlooking an important aspect of host-specific mating and sympatric speciation. Evolution, 59:1552-1559.[[
Vanjski linkovi
uredi