Peripatrična specijacija
Peripatrična specijacija (grč. περι - peri = okolo + πατρίς , πατρία – patria = otadžbina, domovina) ili peripatrijska specijacija peripatrija i peripatričnost su biogeografski rermini koji se odnose na organizme čiji su areali blisko susjedni, ali se ne preklapaju i odvojeni su pojasom gdje se ne javljaju. Primjer su populacije okeanskih otoka u odnosu na kopno. Takvi organizmi su obično blisko srodni (npr . sestrinske vrste), a njihove distribucije rezultatiraju peripatričnom specijacijom.[1][2][3][4]
Ovaj oblik specijacije, tokom evolucije, podržava formiranje novih vrsta. U ovom obliku, nove vrste se formiraju u izoliranim perifernim populacijama. To je slično alopatričnoj specijaciji u kojoj su populacije, putem mogućih vidova genetičke izolacije, onemogućene za razmjenu gena. Međutim, peripatrična specijacija, za razliku od alopatrične, podrazumijeva da je jedan od populacija mnogo manji nego ostali. Jedna od mogućih posljedica peripatrične specijacije je da geografski široko rasprostranjena predačka vrsta postaje parafiletska, čime postaje paravrsta (paraspecijes).
Koncept paraspeciesa je stoga logična posljedica evolucijskog koncepta vrste, po kojem jedna vrsta evluira do kćeri vrste. Evolucija polarnog mrkog medvjeda je dobro dokumentirani primjer žive vrste koju je specijacija dovella do još žive vrste, tokom evolucije populacija na margini predačke vrste.[5][6] Pojam peripatrične specijacije izvorno je predložio Ernst Mayr, uključujući i njene odnosand sa efektom osnivača, pošto su male populacije pod snažnijim uticajem genetičkog drifta.[7][8] Genetički drift je često sugeriran kao značajan faktor peripatrične specjacije
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Mayr E. (1970): Populatiomns, species, and evolution – An abridgment of Animal species and evolution. The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachussets and London, England, ISBN 0-674-69013-3.
- ^ Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ Dobzhansky T. (1970): Genetics of the evolutionary process. Columbia, New York, ISBN 0-231-02837-7.
- ^ Berberović Lj., Hadžiselimović R. (1977): Rječnik nauke o evoluciji. Svjetlost, Sarajevo.
- ^ http://en.wikinews.org/wiki/Polar_bears_related_to_extinct_Irish_bears,_DNA_study_shows
- ^ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982211006452
- ^ Provine W. B. (2004): Ernst Mayr: Genetics and speciation. Genetics, 167 (3): 1041-1046.
- ^ http://www.genetics.org/cgi/content/full/167/3/1041.