Ekotip
Ekotip (grč. οίκος - oikos = dom + τύπος – typos = tip, kalup) je pojam koji je – u evolucijsku ekologiju – uveo Göte Turesson, 1922. Ponekad je označavan i kao ekovrsta, a opisuje genetički posebne geografske varijetete, populacije ili rase određene vrste. Ekotipovi nastaju adaptiranjem na specifične okolinske (ekološke) uvjete.[1][2][3][4]
(International Moss Stock Center)
Primjerni ekotipovi ispoljavaju fenotipske morfološke ili fiziološke razlike, koje proizilaze iz uticaja heterogene okoline. Sposobni su za međusobno ukrštanje sa susjednim geografskim ekotipovima, bez smanjene plodnosti ili životne snage (vigora) potomaka.
Zavičajnost i distribucija uredi
Eksperimenti pokazuju da se ekotipova ponekad ispoljavaju samo kada su velike prostorne udaljenosti (reda od 1000 km). To je zbog moguće hibridizacije pri čemu bi se različite, ali susjedne sorte iste vrste ili jedinke istog taksonomskog ranga) mogle ukrštati, prevazilaženjem kruga lokalnih jedinki. Ipak, suprotno od toga, druge studije otkrivaju da se može dogoditi pojava ekotipova na vrlo malim skalama (čak reda i oko 10 m), u okviru populacija, uprkos hibridizacije. Ukratko, bitno različiti ekološki faktori, kao što su mikroklimatski, mogu uticati na formiranje ekotipova i u užem zavićaju pojedinih vrsta biljaka i životinja.
U ekotipovima je uobičajeno jda kontinuirana, postepena geografska varijacija rezultira analognim fenotipskim i / ili genotipskim varijacijama. Ovakva pojava se zove klina. Dobropoznati su primjeri gradacije boje kože u autohtonim ljudskim populacijama u svijetu, koja se javila kao posljedica uticaje geografske širine na količinu sunčeve svjetlosti.[5] Ali često distribucija ekotipova ima bimodalnu ili multimodalnu distribuciju. To znači da ekotipovi mogu ispoljavati dva ili više različitih i diskontinuiranih fenotipova, čak i unutar iste populacije. Takva pojava može dovesti do specijacije , ako se uvjeti u lokalnom okruženju dramatično promjene u prostoru ili vremenu.
Reference uredi
- ^ Mayr E. (1970): Populatiomns, species, and evolution – An abridgment of Animal species and evolution. The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachussets and London, England, ISBN 0-674-69013-3.
- ^ Odum E. P., Barrett G. W. (2005). Fundamentals of Ecology. Brooks Cole, ISBN 978-0-534-42066-6.
- ^ Mučibabić S. (1960): Osnovi ekologije. Univerzitetu Sarajevu, Sarajevo.
- ^ Škrijelj R., Đug S. (2009): Uvod u ekologiju životinja.Prirodno-matematički fakultet Sarajevo, Sarajevo, ISBN 978 9958-592-03-4.
- ^ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.