Franjo II, car Svetog Rimskog Carstva

Franjo II (njemački: Franz II; 12. februar 1768 – 2. mart 1835) bio je posljednji car Svetog Rimskog Carstva, vladajući od 1792. do 1806, kada je raspustio Sveto Rimsko Carstvo, nakon katastrofalnog poraza od Napoleonove treće Koalicije u bici kod Austerlitza. Osnovao je Austrijsko Carstvo 1804. i postao Franjo I, prvi car Austrije. Bio je i prvi predsjednik njemačke Konfederacije nakon njenog osnivanja 1815. godine.

Franjo II / I
Car Austrije
Vladavina	11. august 1804. - 2. mart 1835.
Nasljednik	Ferdinand
Car Svetog rimskog carstva
Vladavina	5. juli 1792. - 6. august 1806.
Prethodnik	Leopold II
Krunidba	14. juli 1792.
Supružnik	Elizabeta Wurttemberg Marija Teresa Bourbon Marija Ludovika Austria-Este Karolina Augusta Bavarska
Djeca	Nadvojvotkinja Ludovika Elizabeta Austrijska Marija Ludovika, vojvotkinja Parme Ferdinand, car Austrije Nadvojvotkinja Marija Karolina Austrijska Nadvojvotkinja Karolina Ludovika Austrijska
Dinastija	Lotaring
Otac	Leopold II, car Svetog rimskog carstva
Majka	Marija Ludovika Bourbon
Rođenje	12. februar 1768. Firenca, Veliko vojvodstvo Toskana
Smrt	2. mart 1835. (u 67. godini) Beč, Austrijsko carstvo
Mjesto sahrane	Carska grobnica

Franjo je sam nastavio voditi borbu protiv Napoleonove Francuske u Napoleonovim ratovima pretrpjevši još nekoliko poraza nakon Austerlitza. Udaja njegove kćerke Marije Ludovike Austrije za Napoleona 10. marta 1810. godine je bio njegov najteži poraz. Nakon abdikacije Napoleona, Austrija je učestvovala kao vodeći član Svete Alijanse na Bečkom kongresu, gdje je u velikoj mjeri dominirao Franjin kancelar Klemens Wenzel praveći novu kartu Evrope. Zbog osnivanja Kongresnog sistema Evrope koje se u velikoj mjeri odupiralo nacionalističkoj i liberalnoj tendenciji, Franjo je kasnije postao reakcionar.

Rani život

Franjo je bio sin cara Leopolda II (1747. - 1792.) i njegove supruge Marije Luize (1745. - 1792.), kćerke španskog kralja Karla III. Franjo je rođen u Firenci, glavnom gradu Toskane, gdje je njegov otac vladao kao veliki vojvoda (1765. - 1790.). Imao je sretno djetinjstvo okružen svojom braćom i sestrama. 1784. godine njegova porodica ga šalje u carski dvor u Beč da se obrazuje i pripremi za svoju buduću ulogu.

Franjo je odrastao na dvoru za vrijeme cara Josipa II. Tu počinje svoje učenje i trening. Nakon nekoliko godina Franjo je poslan da se pridruži vojnom puku u Mađarskoj i tu će naučiti rutinu vojnog života.

Nakon smrti Josipa II 1790. godine, Franjin otac je postao car. Tada Franjo dolazi na dvor u Beču kako bi pomogao svom ocu. U zimu 1791. godine car Leopold II se razbolio. Bolest se toliko pogoršala te je u poslijepodnevnim satima 1. marta 1972. godine car Leopold II umro, u 44. godini života. Tako je Franjo sa samo 24 godine, postao car.

Car

Kao vođa velikog Svetog rimskog carstva, Franjo je osjetio prijetnju koja mu stiže od Napoleonove Francuske. Njegova tetka Marija Antonieta, supruga francuskog kralja Luja XVI, je giljotirana od strane revolucionara. Franjo je htio dati bilo kakve ustupke da je spasi.

1794. godine u ratu protiv Francuske ga je porazio Napoleon. U sporazumu koji je Napoleon potpisao, Franjo je dao lijevu obalu Rajne Francuskoj, u zamjenu za Veneciju i Dalmaciju. Ponovo se bori protiv Francuske u drugoj i trećoj koaliciji, kada se nakon poraza kod Austerlitza, morao složiti sa Ugovorom u Presburgu, u kojem je morao dati čitavu dolinu Rajne što je dovelo do slabljenja Svetog rimskog carstva. U tom trenutku, osjetio je da je Sveto rimsko carstvo neodrživo, pa je 6. augusta 1806. godine abdicirao. Zatim je kao reakciju na Napoleona stvorio Austrijsko carstvo, te počeo vladati kao car Franjo I.

1809. godine Franjo je opet napao Napoleona. U ovom ratu je izgubio, a Austrija je bila toliko oslabljena da se morao povući. 1813. godine Austrija se udružila sa Velikom Britanijom, Pruskom, Rusijom i Švedskom u ratu protiv Napoleona. Austrija je odigrala veliku ulogu u konačnom porazu Francuske. Franjo je predsjedavao Bečkim kongresom, pomažući da se stvori Sveta alijansa, uvodeći konzervativizam u Evropu.

Domaća politika

Nasilni događaji u Francuskoj revoluciji duboko su impresionirali Franju. 1794. godine Jakobinska zavjera otkrivena je u austrijskoj i mađarskoj vojsci. Dva službenika koja su bila upletena u zavjeru su obješena, a drugi su osuđeni na kaznu zatvora. Franjo je bio jako sumnjičav i postavio je široku mrežu policijskih špijuna (Toskana je imala najefikasniju tajnu službu u Evropi). Čak se pratila i njegova porodica.

U vojnim poslovima Franjo je dao svom bratu, nadvojvodi Charlesu, veliku kontrolu nad vojskom za vrijeme Napoleonovih ratova. Ipak, ne dajući mu previše moći, on je razdvojio funkciju komandanta i zapovjednika na terenu. U kasnijim godinama svoje vladavine, ograničio je vojnu potrošnju koja nije prelazila 40 miliona forinti, što je rezultiralo da se vojni budžet iz sredine 1817. smanji na samo 23 % budžeta države 1830. godine.

Franjo je bio veoma otvoren i pristupačan monarh. Redovno se sastajao sa državnim službenicima i čak razgovarao sa njima na njihovom jeziku.

Smrt

Dana 2. marta 1835. godine, 43 godine nakon smrti svog oca, Franjo je umro u Beču od iznenadne groznice u 67. godini, u prisustvu svoje brojne porodice i vjerskih službenika. Njegova sahrana se održala tri dana u kapeli Hofburg Palace. Franjo je pokopan na tradicionalnom počivalištu austrijskih careva, na Kapuziner Carskoj grobnici u Beču. Sahranjen je u grobnici broj 57, pored svoje četiri žene.

Franjo je ostavio testament za svog sina i nasljednika Ferdinanda u kojem ga moli da očuva porodicu. U mnogim portretima je predstavljen kao patrijarh pun ljubavi, okružen svojom djecom i unucima.

1806. godine koristio je naslov "Ja, Franjo I, milošću Božijom, car Austrije, kralj Jerusalema, Mađarske, Češke, Dalmacije, Hrvatske, Slavonije, Galicije i Lodomerije, vojvoda Salzburga, Würzburga, Frakena, Štajerske, Koruške i Kranjske, veliki vojvoda Krakova, princ Transilvanije i Moravije, vojvoda Sandomira, Masovije, Lublina, Gornje i Donje Šleske, Auschwitza i Zatora, Tešenova i Friule, grof Habsburga, Goricije, Tirola, Lužica i Istre".

Brakovi

Franjo II je u braku bio četiri puta:

1. 6. januara 1788. godine ženi se Elizabetom od Vurtemberga (1767. - 1790.), koja je umrla na porođaju
2. 15. septembra 1790. godine ženi se Marijom Terezom od Sicilije (1772. - 1807.), kćerkom kralja Sicilije Ferdinanda I, sa kojom je imao dvanaestoro djece
3. 6. januara 1808. godine ženi se Marijom Ludovikom (1787. - 1816.), princezom Modene
4. 29. oktobra 1816. godine ženi se Karolinom Charlote Augusta od Bavarske (1792. - 1873.), kćerkom Maksimilijana I od Bavarske

Djeca

Sa prvom suprugom Elizabetom imao je jednu kćerku, a sa drugom suprugom Marijom Terezom, osam kćeri i četiri sina:

1. Nadvojvotkinja Ludovika Elizabeta od Austrije (1790. - 1791.)
2. Nadvojvotkinja Marija Luiza (1791. - 1847.)
3. Car Ferdinand (1793. - 1875.)
4. Nadvojvotkinja Marija Karolina (1794. - 1795.)
5. Nadvojvotkinja Karolina Ludovika (1795. - 1797.)
6. Nadvojvotkinja Marija Leopoldina (1797. - 1826.)
7. Nadvojvotkinja Marija Klementina (1798. - 1881.)
8. Nadvojvoda Josip Franz Leopold (1799. - 1807.)
9. Nadvojvotkinja Marija Karolina od Austrije (1801. - 1832.)
10. Nadvojvoda Franz Karl (1802. - 1878.)
11. Nadvojvotkinja Marija Ana (1804. - 1858.)
12. Nadvojvoda Johan (1805. - 1809.)
13. Nadvojvotkinja Amalie Teresa (6. aprila 1807. - 9. aprila 1807.)

Prethodnik: Leopold II

Car Svetog Rimskog Carstva

Nasljednik: Ferdinand I kao car Austrije