Carl Heinrich Graun
Carl Heinrich Graun (7. maj 1704 – 8. august 1759) bio je njemački kompozitor[1] i tenorski pjevač. Zajedno s Johannom Adolfom Hasseom, smatra se najvažnijim njemačkim kompozitorom italijanskih opera[2] svog doba i stekao je istaknuto mjesto u baroknoj školi opere. Zajedno s operama, Graun je također komponirao pasije, kantate, koncerte, trio sonate i orguljašku muziku da bi pokazao svoje zanimanje za sakralnu muziku. Graun je smatrao da etično ponašanje treba pokazivati u službi ljubavi, i komponirao je svoju sakralnu muziku tako da bi oni koji su slušali njegove kompozicije bili upoznati sa snagom ljubavi. Carl Heinrich Graun bio je brat Johanna Gottlieba Grauna, također kompozitora.[3]
Carl Heinrich Graun | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 7. maj 1704. |
| Smrt | 8. august 1759 (55 godina) |
| Era | Barok |
Značajna djela | Cesare e Cleopatra (opera), Der Tod Jesu (kantata) |
Biografija i muzičko stvaralaštvo uredi
Graun je rođen u Wahrenbrücku, u Brandenburgu, a njegov stric mu je možda održao prve lekcije iz muzike. Godine 1714. ušao je u Dresden Kreuzschule, gdje je pjevao u horu pod upravom J.Z. Grundiga i komponirao značajnu količinu crkvene muzike. Godine 1718. postao je student Univerziteta u Leipzigu, a tamo je učio pjevanje kod Grundiga, orgulje kod Emanuela Benischa, klavijaturu kod Christiana Pezolda i kompoziciju kod J. C. Schmidta - tada kapelnika Drezdenske opere. Međutim, upravo je Dresdenska opera imala najveći utjecaj na Grauna, gdje je bio svjedokom rasta savremene opera serie u Dresdenu. Pjevao je u horu Dresdenske opere (Semperoper) prije nego što se 1725. godine preselio u grad Braunschweig. Tu je bio angažiran kao tenor pjevač, a šest godina kasnije postavljen je za vicekapelnika i producirao je prvu od svojih šest opera za tu scensku kuću. Godine 1733. prijestolonasljednik Fridrik (Veliki) - koji je već zapošljavao Graunovog starijeg brata Johanna Gottlieba - pokušavao je već tada zaposliti Carla Heinricha Grauna. Međutim, on je prihvatio ponudu tek nakon što je pušten sa dužnosti u Braunschweigu u martu 1735. Sve dok Fridrik nije postao kralj 1740., Graun je predavao teoriju muzike kod svog novog poslodavca, vodio je kamerni orkestar, te komponirao i izvodio italijanske kantate u prinčevoj rezidenciji u Rheinsbergu. Kada je Fridrik stupio na prijestolje, Graun je proglašen kraljevskim kapelnikom, dobio je izvrsnu platu i odmah bio poslan u Italiju da angažira pjevače za Fridrikovu novu operu. Na dužnostima kapelnika na dvoru pruskog kralja Fridrika II i direktora Berlinske kraljevske opere bio je od njegovog uspona na prijestolje 1740. do Graunove smrti devetnaest godina kasnije.
Njegova opera Cleopatra e Cesare premijerno je izvedena 7. 12. 1742. povodom svečanog otvaranja Berlinske kraljevske opere (Staatsoper Unter den Linden). Graun je napisao ukupno 26 opera, a njegova muzička djela dominirala su scenom u Berlinskoj operi. Druge opere, poput Montezume (1755), bile su izvedene na libreto kralja Fridrika II. Danas se često ne izvodi nijedno njegovo muzičko djelo. Njegova pasija pod nazivom Der Tod Jesu (Isusova smrt, 1755.) često je bila izvođena u Njemačkoj dugi niz godina nakon njegove smrti, zahvaljujući njenim izvrsnim da capo ariama. Zbog svojih izražajnih hromatskih modulacija i nervoznih ritmova, njegovi recitativi se često mogu svrstati u osjećajni stil (Empfindsamer Stil) iz sredine 18. vijeka.
Graun je bio u prvim redovima razvoja da capo arije, od kojih mnogi objedinjuju aspekte instrumentalne kompozicije, posebno rudimentarni oblik sonate. Naprimjer, umjesto da održi isti ključ kroz glavnu muzički odjeljak arije, Graun često postavlja drugi dio odjeljka u sekundarni ključ. Tokom povratka na početnu temu u sonati, međutim, materijal s početka u sekundarnom ključu transponuje se u tonik. Povremeno je Graun uklanjao taj povratni dio muzičkog materijala u prvi dio arije, a umjesto toga napisao bi kraću vrstu arije, poznatu pod imenom cavatina. Jedan od primjera je njegova da capo aria "Godi l'amabile", iz opere Montezuma u kojoj je izmjena izvršena na zahtjev Fridrika Velikog, koji je napisao libreto.[4] Carl Heinrich Graun pisao je i druga muzička djela u koja spadaju koncerti i trio sonate.[3]
Reference uredi
- ^ "Carl Heinrich Graun (Composer) - Short Biography". www.bach-cantatas.com. Pristupljeno 17. 12. 2023.
- ^ "Carl Heinrich Graun | Baroque opera, German opera, sacred music | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 17. 12. 2023.
- ^ a b "Carl Heinrich Graun". newworldencyclopedia.org. Pristupljeno 1. 12. 2020.
- ^ "Biografija Carla Heinricha Grauna". allmusic.com. Pristupljeno 1. 12. 2020.