Wikipedia

Albanski lek

valuta Albanije

Lek (albanski: Leku) je nacionalna valuta u Albaniji. Međunarodni kod valute je ALL. Ime lek potiče od skraćenog imena Aleksandra Velikog (Leka i Madh). Ime kovanica kindarka (odnosno kintara) potiče od albanske riječi kind (stotina). Danas se koriste novčanice od 100, 200, 500, 1000 i 5000 leka i kovanice u apoenima od 1, 5, 10, 20, 50 i 100 leka.

Albanski lek
Lek

Kovanice
ISO 4217 KodALL
Korisnik Albanija
Inflacija3,6
Kovanice1, 5, 10, 20, 50 i 100 leka
Novčanice100, 200, 500, 1000 i 5000 lek
Nacionalna bankaBanka Albanije

Do 1912. Albanija je koristila otomanski novac a nakon sticanja nezavisnosti nastao je period političkog haosa koji je odložio uvođenje nacionalne novčane jedinice do 1926. godine. Tada je kurs leka bio jednak kursu italijanske lire. Lek je devalviran nakon italijanske okupacije. Monetarne reforme su sporovođene dva puta - 1965. i 1991. Stari lek je mijenjan za novi u odnosu 10:1 a zatim i 50:1. Između 1946. i 1948. lek je bio vezan za jugoslavenski dinar a potom za sovjetsku rublju sve do 1961. kada je promijenjena vrijednost rublje.

Lek izdaje Narodna banka Albanije. Inflacija u 2010. je iznosila 3,6%[1].

Historija uredi

 
Aleksandar Veliki na novčanici od 1 leka

Lek je zvanično uveden 1926.[2] U periodu od 1926.-1939. korišten je franga kao alternativan naziv za lek koji je korišten za novčane transakcije u inostranstvu. Franga je imao samo apoen od 5 leka i pokriće u zlatu.[3]

Etimologija uredi

Lek potječe od "Leka" albanskog naziva, skraćenog imema Aleksandra Makedonskog [4].[5] Portret Aleksandra Velikog na konju je naslikan na novčanici od 1 leka s obe strane.

Novčanice uredi

Prva serija uredi

Nacionalna banka Albanije (Banka Kombëtare e Shqipnis) uvela je 1926. novčanice u apoenima 1, 5, 20 i 100 franka ari. Izvršena je denominacija 1939. od 5 do 200 franga. Od 1944. uvode se apoeni od 2, 5, 10 leka i 100 franga.

Izdavanje novca preuzima 1945. Narodna banka Albanije (Banka e Shtetit Shqiptar) koja je preštampala novčanice od 10 leka, te 20 i 100 franga. U opticaj se puštaju 1945. nove novčanice u apoenima od 1, 5, 20, 100 i 500 franga. Od 1947 uvodi se lek u apoenima od 10, 50, 100, 500 i 1000.

Serija 1947.
Lice Naličje Vrijednost Boja Lice Naličje
    10 leka Breskva Partizan Geometrijski dizajn
    50 leka Tamnozelena Partizan Geometrijski dizajn
    100 leka Tamnoplava Partizan Geometrijski dizajn
    500 leka Smeđa Partizan Geometrijski dizajn
    1,000 leka Tamnoplava/razne boje Partizan Geometrijski dizajn
1949 and 1957 series
Lice Naličje Vrijednost Boja Lice Naličje
    10 leka Crvena Grb Albanije Grb Albanije
    50 leka Tamnoplava Skenderbeg Partizan
    100 leka Zelena Partizan Dizajn
    500 leka Narandžasta/plava Žetva pšenice, Skenderbeg Seljanka s pšenicom
    1,000 leka Purpurna Skenderbeg, Naftni toranj Rudar

Druga serija uredi

Od 1965. Albanska Narodna banka uvodi apoene od 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 leka. Novo izdanje štampano je 1976. nakon što je Albanija postala socijalstička republika.

Serija 1964. i 1976.
Lice Naličje Vrijednost Boja Lice Naličje
    1 lek Zelena Seljak s klasom pšenice Dvorar u Shkodëru
    3 leka Smeđa Žena drži korpu s voćem Vlora
    5 leka Tamnoplava Parna lokomotiva i kamion Brod
    10 leka Zelena Žena radi s tekstilnom mašinom Birokrati i seljaci zajedno ispred kulturne palate, Naim Frashëri
    25 leka Tamnoplava Žena s pšenicom, žetva kombajnom Oranje pomoću mehanizacije
    50 leka Crvena Vojna parada, Skanderbeg Puška, pijuk, izgradnja stambenog bloka
    100 leka Crvena Otac pokazuje sinu hidrocentralnu branu Radnici metalne i naftne industrije, veliki gest, čeličana i naftni izvori
{
Bez datuma
Lice Naličje Vrijednost Boja Lice Naličje
    100 leka Plava Metalac čisti ingot, prerada čelika Planine, izvori nafte

Treća serija uredi

Novčanica u apoenu od 500 leka uvedena je 28. juna 1991 od 200 i 1000 leka 1. oktobra 1992.

Serija 1991.
Slika Value Veličina Boja Opis Datum
Lice Naličje Lice Naličje printing Prvog puštanja u opticaj Povlačenja Nevažeće
    100 leka 159 × 77 mm Purpurna Naftna rafinerija Izvor nafte, metalci, čeličana 1991
    500 leka 155 × 75 mm Svjetloplava Djevojka s suncokretima Mountains 1991, 1992, 1993, 1996, 1997 28. juni 1991[6] 1. juli 2010[6] 1. januar 2024[6]

Serija 1992. uredi

Serija 1992.
Slika Value Veličina Boja Opis Datum
Lice Naličje Lice Naličje Prvo štampanje Prvo puštanje u opticaj Povlačenje Nevažeće
    100 leka 154 × 72 mm Ljubičasta Narodni borac Orlovi i planine 1994. 25. april 1994 1. januar 2009[6] 1. januar 2024[6]
    200 leka 162 × 78 mm Smeđa Ismail Qemali Grb Albanije, deklaracija nezavisnosti Albanije 1992 1. oktobar 1992
    500 leka 170 × 78 mm Plava Naim Frashëri Frashërija poezija 1. juli 2010[6]
    1000 leka 178 × 78 mm Zelena Skanderbeg Krujë Castle 1 April 2011[6]

Serija 1996. uredi

11. jula 1997 uvodi se nova serija.[7] Novčanice je štampala De La Rue iz Ujedinjenog kraljevstva.

Serija 1996.

[8]

Slika Vrijednost Veličina Boja Opis Datum
Lice Naličje Lice Naličje Štampanja Povlačenja Nevažeće
    100 leka 130 × 66 mm Purpurna Fan S. Noli Zgrada prvog parlamenta Albanije 1996 1. januar 2009[6] 1. januar 2024[6]
    200 leka 138 × 69 mm Smeđa Naim Frashëri Rodno mjesto Naima Frashëri 1996, 2001, 2007,[9] 2012 U opticaju
    500 leka 145 × 68 mm Plava Ismail Qemali Vlorë zgrada nezavisnosti 1996, 2001, 2007
    1000 leka 151 × 72 mm Zelena Pjetër Bogdani Crkva u Vau-Dejës 1996, 2001, 2007, 2011
2000 Leka 160 x 72mm Purpurna Gencije; tri svete kovanice Amfiteatar u Butrinto (blizu Saranda), žuta lincura (lat.gentiana lutea) 2007
    5000 leka 160 × 72 mm Zlatna Skanderbeg Dvorac Krujë 1996, 2001, 2007, 2013

Vanjski linkovi uredi

Reference uredi

  1. ^ Inflation rate Arhivirano 16. 3. 2010. na Wayback Machine, CIA Factbook 2011
  2. ^ Banka Albanije, A brief history of the Bank of Albania Arhivirano 25. 10. 2014. na Wayback Machine pristupljeno 14.10.2015 (en)
  3. ^ Brief Historical Notes on Albania pristupljeno 14.10.2015 (en)
  4. ^ Leslie Alan Dunkling; Adrian Room (1. 1. 1990). The Guinness Book of Money. Guinness Publishing. str. 67. ISBN 978-0-85112-399-8. ...the lek takes its name from the abbreviated name of Alexander the Great, who was associated with this region of Europe...
  5. ^ Howard M. Berlin (2006). World Monetary Units: An Historical Dictionary, Country By Country. McFarland & Company Incorporated Pub. str. 8. ISBN 978-0-7864-2080-3. ...The current monetary unit, the lek, is derived from the abbreviation of the Albanian spelling of Alexander the Great...
  6. ^ a b c d e f g h i Bank of Albania. Available at:http://www.bankofalbania.org/web/Kartemonedha_pa_kurs_ligjor_5264_1.php Arhivirano 28. 9. 2013. na Wayback Machine
  7. ^ Bank of Albania. Available at: http://www.bankofalbania.org
  8. ^ Banka Albanije. Current banknotes Arhivirano 3. 6. 2013. na Wayback Machine (en)
  9. ^ Bank of Albania. Available at:http://www.bankofalbania.org/web/200_leke_5653_1.php Arhivirano 5. 11. 2013. na Wayback Machine
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Albanski_lek&oldid=3501100"