241. sprečanska muslimanska lahka brigada "Gazije"

241. sprečanska muslimanska lahka brigada *Gazije*
241. sprečanska muslimanska lahka brigada Gazije
Aktivna	25. juni 1994. – 16. mart 1996.
Država	Republika Bosna i Hercegovina
Grana	Kopnena vojska Armije Republike Bosne i Hercegovine
Vrsta	pješadija
Dio	Drugog korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine
Glavno sjedište	Kalesija
Komandanti
	Halil Jahić

241. sprečanska muslimanska lahka brigada "Gazije" je bila kalesijska brigada u sastavu 2. korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine. Ulazila je u sastav Operativne grupe 4, 24. i 28. divizije. Sastojala se od oko 1.000 boraca. Ostala je zapamćena po ulozi koju je odigrala kada je novembra 1994. godine na Lisači zarobljen 61 pripadnik Vojske Republike Srpske.

Formiranje

Iz potrebe za stvaranjem jedne manevarske brigade koja će biti osposobljena za oslobodilačka djejstva, 25. juna 1994. godine formirana je 241. sprečanska muslimanska brigada. Za komandanta je postavljen Halil Jahić. Na prvom postrojavanju brigade našlo se 250 vojnika, dotadašnjih udarnih boraca 205. brdske brigade. Brigada je u svom sastavu imala: četiri lahke pješadijske čete, Izviđačko-diverzantski vod, Vod inžinjerije, Desetinu ABHO-a (atomsko-biološko-hemijska odbrana), Desetinu veze, Logističku četu, Desetinu komande stana. Kasnije će broj četa porasti na šest. Od naoružanja brigada je na raspolaganju imala: 200 automatskih pušaka, 25 poluautomatskih pušaka, 10 puškomitraljeza M-72, 5 puškomitraljeza M–53. Borci su prošli dodatnu obuku kako bi bili spremni za izvođenje najsloženijih borbenih zadataka.

Ratni put

Prvi zadaci

Jedna ojačana četa 241. brigade je u junu 1994. godine poslata u rejon Grede na majevičkom ratištu kako bi nakon oslobođenja ovog objekta inžinjerijski uredila liniju i odbranila je od protivnapada. Četa je tu ostala 12 dana, obavivši uspješno sve zadatke bez gubitaka. Brigada je u punom sastavu učestvovala u borbama u rejonu Džemata na teočanskom ratištu.

Oslobođenje Lisače

Lisača je imala važan topografski položaj na rejonu Majevice. Oslobođenjem Lisače stekli bi se uvjeti za potpuno oslobođenje kota Stolice i Konjic što bi otvorilo put prema Semberiji i Posavini. Izvođenje akcije zauzimanja Lisače planirano je za 8. novembar 1994. godine. Za akciju su angažovane obje kalesijske brigade, SDB "Crni vukovi", kao i druge jedinice 2. korpusa. Borci 241. brigade su u prvoj fazi akcije ovladali okolnim objektima te tako okružili preostale vojnike Vojske Republike Srpske koji su se nalazili na Lisači. Radilo se o pripadnicima 1. majevičke brigade, uglavnom iz ugljevičkih sela Zabrđe i Tutnjevac. Komanda 1. majevičke brigade je poslala više specijalnih jedinica u pokušaju da probiju obruč oko Lisače, ali su se svi pokušaji pokazali neuspješnima, uz velike ljudske gubitke. Na Lisači je poginuo komadant specijalne jedinice VRS Boško Perić–Peša, a ranjen je komadant Mitar Maksimović–Mando. Ponovno se istakla 241. brigada, koja je uporno bez uzmicanja branila Plato, koji je žestoko napadan jer je bio ključan za obruč oko Lisače. Nakon 18 dana borbe, vojnici koji su se nalazili u okruženju su se 25. novembra predali. Od 68 vojnika koji su se našli okruženi na Lisači, 61 je živ zarobljen, dok su sedmorica poginula u borbenim dejstvima. Svi zarobljenici su živi sprovedeni do Tuzle. Na Lisači je zarobljeno i 6 minobacača, 75 automatskih pušaka, 10 pištolja, 6 ručnih bacača, te oko 10.000 komada različite municije.

Nastavak borbenih djejstava

Tokom velike ofanzive na Sapnu i Teočak 1995. godine, nazvanu Čekić i nakovanj, među onim jedinicama koje su bile poslate u ispomoć braniocima bila je i 241. brigada, koja je na tom ratištu boravila skoro tri puna mjeseca.

Borbe za brdo Vis juna 1995. godine

Činjenica da su neprijateljske snage držale brdo Vis predstavljalo je konstantnu prijetnju za Kalesiju, jer se s Visa Kalesija mogla lahko nadzirati i granatirati. Smatralo se da bi se ovladavanjem Visa stekli uslovi za oslobađanje okupiranih dijelova općine Kalesija (današnja općina Osmaci) te daljem napredovanju prema Drini. U junu 1995. godine, pokrenuta je akcija oslobađanja Visa, u kojoj su učestovali borci obje kalesijske brigade, Crni vukovi, te dijelovi drugih jedinica tuzlanskog korpusa (242. muslimanska zvornička, 243. muslimansko-podrinjska brigada, 246. viteška brdska brigada). Vodile su se svakodnevne teške borbe. Srpske snage su bile potisnute sa Visa, ali su se pregrupisale te izvode protivnapad uz upotrebu jake artiljerijske paljbe. Kako bi povratili izgubljene položaje, napadali su sa interventnim jedinicama 1. birčanske brigade iz Šekovića i Osmaka, 2. romanijske motorizovane brigade i pripadnicima Brigade specijalne policije RS, te su na kraju vratili izgubljene položaje. Borci Armije RBIH su zarobili jedan bofors i jedan PAM (protivavionski mitraljez), ali uz cijenu 27 poginulih boraca na Visu. Petorica boraca su nestala tokom borbenih dejstava, smatra se da su zarobljeni te im se dalje gubi svaki trag.

Posljednje borbene aktivnosti

U oslobođenju Vozuće u septembru 1995. godine učestvovala je i jedna četa 241. brigade, izvodeći borbena djejstva u rejonu Lozne. U oktobru 1995. godine, dvije čete (365 boraca) su poslate u Sanski Most, u zonu odgovornosti 5. korpusa kako bi učestvovali u učvršćivanju dostignutih linija.

Kraj rata

Brigada je rasformirana 16. marta 1996. godine. Šestorica boraca su odlikovana Zlatnim ljiljanom. Za ostvarene rezultate u borbenim djejstvima, brigada je od Komande 28. dKoV predložena da bude proglašena „viteškom“, ali do toga nije došlo. Kalesijske jedinice imale su gubitke od 323 poginula, 48 nestalih i 498 ranjenih boraca.

Literatura

Sead Omerbegović; Enver Jukanović; Muhamed Avdić (2003). Vrijeme odluke i otpora: Kalesija 1992-1995. Tuzla: Off Set.
Đojo Đokić (1999). Majevicom do pakla Lisače.
Hasib Mušinbegović; Osman Kavazović (2002). Drugi korpus slobodi pjeva. Tuzla: Udruženje građana za zaštitu tekovina borbe za BiH.