Vitezovi

Vitezovi je bio naziv hrvatske paravojne jedinice tokom rata u BiH 1992-95.

Oznaka jedinice dok je bila u sastavu HOS-a

Hrvatske odbrambene snage

Početkom rata u BiH, počinju se osnivati jedinice HOS-a. U srednjoj Bosni ih je bilo nekoliko a u Vitezu je organizirana jedinca pod imenom Vitezovi. Bila je veličine ojačane satnije ali manja od bojne. Zapovjednik joj je bio bojnik Darko Kraljević a zamjenik mu je bio Niko Križanac. Darko Kraljević je ujedno bio i zapovjednik HOS-a za srednju Bosnu. Jedinica je učestvovala u mnogim borbama sa srpskim paravojnim jedinicama i jedinicama Vojske Republike Srpske.

Sjedište jedinice bilo je u osnovnoj školi u Dubravici, mjestu u predgrađu Viteza.

Hrvatsko vijeće odbrane

Oznaka jedinice dok je bila u sastavu HVO-a

Nakon početka raspada HOS krajem 1992., jedinica Vitezovi u septembru prelazi u sastav Hrvatskog vijeća odbrane i dobija naziv Postrojba za posebne namjene "Vitezovi".

Za vrijeme hrvatsko-bošnjačkog sukoba u srednoj Bosni jedinica Vitezovi je aktivno učestvovala u borbama protiv Armije BiH. Darko Kraljević je bio promaknut u pukovnika.

Ima dokaza da je jedinica bila pod direktnom komandom Darija Kordića, kao i samostalno djelovala u akcijama odbrane Viteza, ali i u akcijama pljačkanja civila u Vitezu, Busovači, trgovinom benzinom za vrijeme sukoba između Hrvata i Bošnjaka u Vitezu. Jedinica se smatra odgovornom za napade na bošnjačke civile, kao i za teroristički napad sa kamionom cisternom u Vitezu 18. aprila 1993. u kom je najmanje šest osoba poginulo, a ranjeno 50. Kamion bombu je prema izjavi britanskog majora Friisa Pedersena, inicirao zapovjednik HOS-a Darko Kraljević. Po izjavi svjedoka Ante Breljasa, pripadnika Vitezova na suđenju Kordiću i Čerkezu, Vitezovi su bila jurišna jedinica, a Viteška brigada HVO-a defanzivna snaga. Zbog samovolje Kraljevića, Vitezovima nije zapovjedao niko osim njega samoga, te bi u borbenim dejstvima Vitezovi izveli prvi napad i započeli ulične borbe, te oduzimali satove, zlato i novac. Kad bi to završilo, Viteška brigada bi uspostavila red, pokupila svešto im je došlo pod ruku i odvezla to u kamionima. A onda bi došli izbjeglice da odaberu kuće za sebe. Jedinica je, zajedno sa Anti-terorističkom bojnom Vojne Policije HVO-a "Jokeri", Viteškom brigada HVO-a i brigadom "Nikola Šubić Zrinski" učestvovala u napadu i pokolju u selu Ahmići u Vitezu. Po izjavi svjedoka Lee Whitworth, pripadnika britanske vojske, na suđenju Pašku Ljubičiću, Vitezovi nisu učestvovali u napadu na Ahmiće, ali on smatra da je zapovjednik Darko Kraljević još sa dva do tri pripadnika jedinice, učestvovao u napadu.

Zbog raznih nekontroliranih akcija i nepoštivanja zapovjednog lanca HVO-a, jedinica je rasformirana sredinom januara 1994.