Sava Mrkalj
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Sava Mrkalj (1783. Sjeničak, Kordun - 1833. Beč) bio je učitelj i filolog. U djelu Salo debelog jera libido azbukoprotres zalagao za reformu slaveno-srpske azbuke.
Sava Mrkalj | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | . Nedostaje parametar 1=mjesec! 1783. Sjeničak, Habsburška Monarhija |
| Smrt | 1833 (49–50 godina) Beč, Austrijsko Carstvo |
Biografija uredi
Sava Mrkalj je rođen 1783. godine u selu Sjeničaku, prvobanske pukovnije tadašnje Vojne krajine. Školu je završio 1799. godine u Plaškom i zatim postao učitelj u Gospiću. Kasnije je otišao u Zagreb, gdje je završio najprije arhigimnaziju, a potom dvogodišnji studij filozofije. Studiranje je nastavio u Pešti gdje je slušao predavanja iz filozofije i matematike na tamošnjem univerzitetu i dobio zvanje „svobodnih hudožestva i filosofije doktor ". Bio je dobar poznavaoc latinskog i francuskog jezika, a razumio je i grčki i hebrejski, što je njegovom filološkom talentu bilo od velike koristi.
Poznat je po tome što je 1810. godine, još tokom studiranja u Pešti, napisao tada veoma aktuelnu knjižicu o slaveno-srpskoj azbuci „Salo debelog jera libo azbukopretres". U njoj se zalagao za reformu tadašnjeg zastarijelog i nerazumljivog pravopisa koji se upotrebljavao u crkvi i književnisti i tražio primjenu fonetskog pisma baziranom na narodnom jeziku.
Napadan od službenih ckrvenih krugova zbog ovih svojih pogleda, Sava Mrkalj je mislio da će ih umiriti ako se zakaluđeri i zato je 1811. u manastiru Gomirje zaista i postao jerođakon Julijan. Međutim, progoni su se samo uvećavali i on je 1813. godine otpušten iz manastira. U strahu od osvete crkvene hijerarhije 1817. godine je objavio djelo „Palinodija" u kojoj se odrekao svoje grafičko-ortografske reforme. Godine 1827. je poludio pa je 1833. godine umro u bečkoj umobolnici. Smatra se da je Sava Mrkalj preteča Vuka Karadžića.
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta - Opšta enciklopedija (M-Š), Prosveta, Beograd 1959.
- Mile Mrkalj: Sjeničak, kronika kordunaškog sela, Historijski arhiv u Karlovcu, Karlovac 1980.
- Sava Mrkalj: Pesme i spisi, SKD "Sava Mrkalj" Topusko, 1994. priredio Žarko Ružić