Sami Frashëri
Sami Frashëri (albanski: Sami bey Frashëri, turski: Semseddin Sami) bio je albanski filolog, dramski pisac, književnik i autor rječnika.[1]
Sami Frashëri | |
|---|---|
 Sami Frashëri sa suprugom Emine | |
| Rođenje | 1. juni 1850. |
| Smrt | 18. juni 1904 (54 godine) |
| Zanimanje | filolog, dramski pisac i književnik |
| Djeca | Ali Sami Yen |
Biografija
urediRođen je u selu Frashër koje se danas nalazi na teritoriji Albanije. Potiče iz porodice osmanskih vlastelina. Otac mu je bio Halid-beg Frašeri, a majka Emina, koja je bila potomak sultana Bajazita II i kćerka Imrahor Ilijas-bega. Dok je još bio dijete umrli su mu i otac (1859) i majka (1861).[1] Osnovno obrazovanje stekao je u rodnom Frašeru, gdje je uzimao privatne časove kod Kalkandelenli (Tetovca) Mahmud efendije. Nakon očeve i majčine smrti, na inicijativu brata Abdul-bega, sa ostalom braćom preselio se u Janinu. Sami je u Janini za sedam godina pohađao i završio osmogodišnju Zosimaja školu na grčkom jeziku. Tamo je naučio grčki, italijanski i francuski jezik. Istovremeno je pohađao privatne časove arapskog i persijskog jezika. Poslije završene Zosimaja škole, Sami je otišao u Istanbul gdje je počeo pisati tekstove u novinama pod nazivom Hadika (bašta).
Djela
uredi- Ta'aşşûk-ı Tal'at ve Fitnât (Albanian: Dashuria e Talatit me Fitneten - Bos: Taljatina ljubav sa Fitnetom - English: The Love Between Talat and Fitnat, 1873)
- Besâ yâhut Âhde Vefâ (Albanian: "Besa ose Mbajtja e Fjalës" - Bos: Besa ili data riječ - English: Besa or The Given Word of Trust, 1874).
- Seydi Yahya (drama, 1875)
- Gâve (drama, 1876)
- Mezalim-i Endülûs (drama, rukopis)
- Vicdân (drama, rukopis)
- Kamûs-ı Fransevî (1882–1905, Francusko-turski rječnik)
- Kamûs-ül Â'lâm (6 tomova, 1889–1898, Opšta enciklopedija, prva štampana enciklopedija na turskom)
- Kamûs-ı 'Arabî (1898, Arapsko-turski rječnik, nedovršen)
- Kamus-ı Türki (2 tomova, rječnik klasičnog osmansko turskog jezika, još danas u upotrebi kao referencija, 1899–1900, preštampavana još 1978 i 1998).
- Qielli (Bos: Nebo - Eng: Sky),
- Toka (Bos: Zemlja - Eng: Earth),
- Njeriu (Bos: Ċovjek - Eng: Human Being),
- Gjuha (Bos: Jezik - Eng: Language),
- Allfabetarja e Stambollit (Bos: Istambulska azbuka - Eng: Alphabet of Istanbul, 1879)
- Usûl-ü Tenkîd ve Tertîb (Bos: Ortografija turskog - Eng: Orthography of Turkish, 1886)
- Nev'usûl Sarf-ı Türkî (Bos: Moderna gramatika turskog - Eng: Modern Turkish Grammar, 1891)
- Yeñi Usûl-ü Elifbâ-yı Türkî (Bos: Novi turski alfabetski sistem - Eng: New Turkish Alphabetical System, 1898)
- Usûl-ü Cedîd-i Kavâ'id-i 'Arabiyye (Bos: Nova metoda učenja arapskog - Eng: New Method for Learning Arabic, 1910)
- Tatbîkât-ı 'Arabiyye (Bos: Vježbe na arapskom - Eng: Exercises in Arabic, 1911)
- Shqipëria ç'ka qenë, ç'është e çdo të bëhetë (Bos: Albanija - Kakva je bila, kakva je i kakva će biti - Eng: Albania - what it was, what it is and what it will be, 1889)[2]
Reference
uredi- ^ a b Škrijelj, Redžep. "Rožaje u KÂMÛSU'L-AL'ÂM-u Šemsettina Samija - Bosnjaci". www.bosnjaci.rs. Arhivirano s originala, 4. 3. 2016. Pristupljeno 23. 4. 2016.
- ^ Jašar Redžepagić:Sami Frashëri and the pedagogy of the National Renaissance. Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. Prishtina. 2005. ISBN 9951-413-21-8. 23.04.2016
Nedovršeni članak Sami Frashëri koji govori o književnosti treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.