Saarlouis

Saarlouis (fran. Sarrelouis, njem. zast. Saarlautern) je šesti grad po broju stanovnika u njemačkoj pokrajini Saarland. Grad je sjedište istoimenog pokrajinskog okruga (Landkreises Saarlouis) i važi za obrazovni i trgovački centar. Najznačajnija privredna grana u Saarlouisu je automobilska industrija.

Saarlouis
grad
Mali trg u Saarlouisu
Grb
Saarlouis Lokacija u Njemačkoj
Koordinate: 49°19′0″N 6°45′0″E
Država	Njemačka
Pokrajina	Saarland
Okrug	Landkreis Saarlouis
Vlada
• Načelnik	Roland Henz (SPD)
Površina
• Ukupno	43,27 km2
Nadmorska visina	181 m
Stanovništvo (2012)
• Ukupno	34.319
• Gustoća	793 /km2
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	66740
Pozivni broj	06831
Registracija vozila	SLS
Veb-sajt	www.saarlouis.de

Geografija

Podjela gradskog područja

Saarlouisu pripadaju gradska naselja:

• Beaumarais (pripojen 1936.)
• Fraulautern (pripojen 1936.)
• Lisdorf (pripojen 1936.)
• Neuforweiler (pripojen 1970.)
• Picard (pripojen 1936.)
• Roden (pripojen 1907.)
• Steinrausch (od 1972. zaseban dio grada)

Susjedna naselja

Saarlouis se graniči sa sljedećim gradovima i naseljima: Dillingen/Saar na sjeveru, Saarwellingen na sjeveroistoku, Schwalbach i Ensdorf na istoku, Bous na jugoistoku, Wadgassen na jugu, Überherrn na jugozapadu te Wallerfangen na zapadu.

Klima

Godišnja količina padavina iznosi 717 mm. Najsušniji mjesec je april. Najviše padavina ima u decembru. Oko 44% svih meteoroloških stanica u Njemačkoj ima manje padavina od Saarlouisa, tako da on spada u srednju trećinu po količini padavina. Varijacije u količini padavina su vrlo malehne, te je u tom pogledu među 1% najmanje varijabilnih kišnih područja u Njemačkoj.

Historija

Mirom u Nimwegenu 1679. godine, Lorraine potpada pod francusku vlast. Godinu kasnije, 1680. francuski kralj Luj XIV izgrađuje Saarlouis (starijeg naziva Sarre-Louis) radi zaštite istočne granice kraljevstva. Projektant grada Sébastien Le Prestre de Vauban napravio je simetričnu utvrdu u obliku zvijezde sa šest bastiona, koji su služili za topove. Planovi za ovakvu vrstu utvrde potječu od Thomasa de Choisya. Jedan od važnijih elemenata odbrane grada bio je pont-écluse (prevodnički most). Putem njega u slučaju odbrambenih potreba, moglo se poplaviti okolno zemljište tako što bi se pregradila rijeka Saar. Time se onemogućavala ili otežavala opsada grada, pristup topovima u blizinu gradskih zidina i druge tadašnje strategije opsade.

Zajedno sa podizanjem gradske utvrde, u okolini grada nastala su brojna manja naselja poput Beaumarais, Picard, Bourg-Dauphin (danas Neuforweiler) i Felsberg (kamenolom). Tokom posjete francuskog kralja Luja XIV 1683. godine, on dodjeljuje Saarlouisu gradski grb na kojem je prikazano izlazeće sunce i tri burbonska ljiljana. Na grbu se nalazi i natpis na latinskom jeziku: Dissipat Atque Fovet: Ono (sunce) rasipa (oblake) i zagrijava (zemlju).

Utvrda

Plan grada i utvrđenja Saarlouis, 1693.

Bivša utvrda Saarlouis i danas daje šestougaone obrise centru grada. Pored de Vaubanovih građevina i danas postoje objekti iz 19. vijeka, koje su nakon povlačenja Francuza postavili Prusi. Od 1887. godine utvrda je porušena, mada se i danas u sjevernom dijelu centra grada mogu primijetiti ostaci zidova i prokopa utvrde. Zidine i danas koriste neki ugostiteljski i gastronomski objekti pod nazivom kazamati, dok su prokopi za vodu danas integrirani u gradske zelene površine. Na tzv. Vaubanovom ostrvu, jednoj od izbočina bivše utvrde danas se nalaze spomenici posvećeni Napoleonovom maršalu Neyu i vojnicima Lacroix. U području današnje gradske jezgre nalazi se red bivših kasarni, koji se koriste kao muzeji ili su pretvoreni u trgovačke centre. Takozvana Vaubanova kasarna iz 1680. godine je najstarija svoje vrste.

Između Lorene, Francuske i Pruske

Godine 1697. Lorena vraća svoj suverenitet, ali Saarlouis ostaje francuska eksklava. Tokom Francuske revolucije došlo je do promjene imena grada u Sarre-Libre, ali se 1810. vraća prvobitno. Drugim pariskim mirom iz 1815. godine Francuska je primorana da područje oko Saare, gdje je pripadao i Saarlouis, predati Pruskoj. Iz tog doba potiče i priča o vojnicima Lacroix. Prusi su uklonili utvrdu koje su podigli Francuzi i pretvorili je u navedene kazamate. Godine 1907. gradu Saarlouisu pripojio se do tada samostalni grad Roden.

Drugi svjetski rat

Na kraju Prvog svjetskog rata 1918. ili neposredno poslije njega Saarlouis zaposjeda Francuska. Područje Saarlanda dolazi pod nadzor Lige naroda te je pripojeno u francusku carinsku uniju. Nakon sprovedenog referenduma 13. januara 1935. godine, stanovnici ovog područja odlučuju se pripojiti Trećem rajhu što je ozvaničeno 1. marta 1935. godine. Saarlouis se 1936. godine spaja sa današnjim dijelom grada Fraulauternom (bivši samostan Lautern) te mijenja ime u Saarlautern. Tokom nacističke vlasti od 1933. do 1945. godine, nacisti su intenzivno radili na ponjemčavanju mnogih pojmova, imena, naročito francuskih (preimenovali u njemačka imena i pojmove, Eindeutschung). Odbacivanje dijela imena grada Louis se može posmatrati sa aspekta nacističkog nastojanja germanizacije; mada to nije dokumentovano u primarnim pisanim izvorima, već je to hipoteza nastala kroz posredne iskaze. Prvi spomen naziva Saarlautern nastao je 1935. godine tokom Hitlerove izborne kampanje za parlamentarne izbore u Čehoslovačkoj, mada je takvo spominjanje imalo provokatorski karakter, namjerno ispustivši francuski dio naziva Louis. Po zvaničnim statističkim dokumentima iz doba Njemačkog rajha naziv Saarlautern uveden je prvu godišnjicu referenduma 13. januara 1936. godine, dok je spajanje sa Fraulauternom bilo naknadno 1. aprila 1936. godine. U dijelovima grada Fraulautern i Roden, 1938. godine su izgrađeni dijelovi Zapadnog zida (Siegfriedova linija). Na francuskoj strani granice, ranije je sagrađena poznata Maginotova linija.

Pošto se grad nalazio u crvenoj zoni, nakon izbijanja rata 1. septembra 1939., morao je biti evakuiran. Nijemci su se plašili napada Francuske, jer je ona bila saveznica napadnute Poljske, na koju je Njemačka izvršila iznenadni napad septembra 1939. godine. Međutim, sa Francuzima je došlo do lažnog rata (Sitzkrieg) bez velikih sukoba, sve do napada Njemačke 10. maja 1940. godine. Već 22. juna 1940. godine dolazi do primirja kod Compiègnea što je zapravo bila kapitulacija Francuske. Od tada, Saarlouis do kraja rata ima granicu sa njemačkom okupiranom teritorijom Francuske. Drugi svjetski rat je ostavio velike tragove na Saarlouis. Već od 1942. saveznički avioni počinju sa bombardovanjem grada i okoline, od čega Saarlouis, kao jedan od većih gradova tog dijela Njemačke, trpi ogromne štete i gubitke. U jesen 1944. godine Hitler proglašava grad Citadelom Saarlauter zbog nadolazeće invazije Saveznika. Vrlo brzo nakon toga grad se evakuira.

Između decembra 1944. i marta 1945. godine odvijale su se žestoke borbe između Nijemaca i saveznika, a grad je nekoliko puta prelazio iz ruke u ruku. Veći dio historijske jezgre grada uništen je u artiljerijskim napadima, dok je ostatak srušen u uličnim borbama. Tek nakon savezničke operacije Undertone (koju su vodile 7. američka i 1. francuska armija od 15. do 24. marta 1945.), napokon savezničke jedinice oslobađaju grad. Prije toga je njemačka ofanziva u Ardenima u decembru 1944. i januaru 1945. u velikoj mjeri uticala na stanje na frontu u Saarlouisu.

Postratni period

Nakon rata, pokrajina Saarland, a time i Saarlouis, potpada pod upravu Francuske, koja je prvobitno težila ka potpunoj aneksiji. Francuske vlasti vraćaju prvobitno ime grada Saarlouis 14. jula 1945. godine. Vlada premijera Johannes Hoffmanna koja je težila odvajanju, postepeno je dobila široku autonomiju unutar Francuske sa ciljem evropeiziranja Saarlanda. Saarland dobija vlastiti ustav 1947. godine, dok je 1950. ukinuto stanje okupacije, te je od 1953. godine Saarland de facto nezavisna država. Međutim, 1955. godine stanovnici Saarlanda izlaze na referendum te se odlučuju na pripajanje Njemačkoj, što je i učinjeno 1. januara 1957. godine, te ekonomski i monetarno od 6. jula 1959. godine. Posljednje francuske trupe povukle su se iz Saarlanda 1968. godine. Od 1972. godine Saarlouis je garnizonski grad Bundeswehra. U kasarni grofa Werdera smješten je štab 26. padobranske brigade (Saarland-brigada) kao i drugi dijelovi te brigade. Saarlouis je 1980. godine proslavio svoj 300. rođendan. Tim povodom Alfred Gulden je napisao pozorišni komad "Saarlouis 300".

Politika

Gradsko vijeće ima 45 vijećnika, a posljednji put je birano na općinskim izborima 7. juna 2009. Čine ga sljedeće stranke:

• CDU 15 vijećnika (4.628 glasova ili 31,79 %)
• SPD 13 vijećnika (4.022 glasova ili 27,63 %)
• Zeleni 6 (2.093 glasova ili 14,38 %)
• Die Linke 5 (1.820 glasova ili 12,50 %)
• FDP 3 (1.005 glasova ili 6,90 %)
• Freie Wähler 3 (989 glasova ili 6,79 %)

Saobraćaj

Industrijska luka Saarlouis/Dillingen

Saarlouis je preko saveznih autoputeva A8 (Perl–Bad Reichenhall) i A620 (prema Saarbrückenu) te magistralnih puteva B51 (Bremen–Saargemünd), B269 (Longkamp–Überherrn–Felsberg (Saar)) i B405 (Thionville–Saarwellingen) vrlo dobro povezan sa regionalnom i međunarodnom saobraćajnom mrežom.

U gradu se nalazi i željeznička stanica (Hauptbahnhof) na željezničkoj liniji od Saarbrückena prema Trieru (takozvana Saarstrecke). U prošlosti postojala je vrlo razvijena mreža tramvaja i lokalnih vozova u okrugu Saarlouis. Međutim, danas javni prevoz obavlja Kreisverkehrsbetrieben Saarlouis (Prevozno preduzeće okruga Saarlouis). Preko industrijske luke Saarlouis/Dillingen, Saarlouis je uključen u evropsku mrežu riječnog saobraćaja. U toku 2008. godine, kroz ovu riječnu luku prošlo je oko 3,6 miliona tona robe.

Poznate osobe

• Michel Ney (1769–1815), maršal Francuske
• Eduard von Knorr (1840–1920), kolonijalni admiral
• Paul Emil von Lettow-Vorbeck (1870–1964), kolonijalni general i političar
• Oskar Lafontaine (1943–), njemački političar
• Ralf Altmeyer (1966–), virolog

Gradovi partneri

• St-Nazaire, Francuska od 1969.
• Eisenhüttenstadt, Njemačka od 1986. (prvo partnerstvo između gradova tadašnje Istočne i Zapadne Njemačke)
• Matiguás, Nikaragva od 1986.
• Bochnia, Poljska od 2001.