Trier

Rimski spomenici, Katedrala Svetog Petra i Gospina crkva u Trieru
Svjetska baština
	Trierska katedrala svetog Petra
Lokacija	Njemačka
Kriterij	ii, iii, iv, vi
Referenca	367
Uvrštenje	1986. (10. sjednica)
Koordinate	49.7597

Trier je grad u njemačkoj parlamentarnoj Republici Porajnje-Falačka (Rhineland-Pfalz‎). Nalazi se na rijeci Mozel, blizu granice s Francuskom i Luksemburgom. Grad broji preko 100.000 stanovnika.

Istorija

Rimljani su u 1. st. pne, pod vodstvom Gaj Julija Cezara pokoril Galiju, a među pokorenim narodima bili su i Treveri. Oko 30. god. pne. osnovan je grad Augusta Treverorum (latinski za „Plemeniti grad Trevera“), današnji Trier, po čemu je najstariji grad u Njemačkoj.^[1] Od 1. stoljeća nove ere postao je rimska kolonija, a zatim veliki trgovački centar. Krajem 3. stoljeća je jedan od 4 glavna grada Rimskog carstva (Dioklecijanova organizacija carstva), kada je bio poznat kao „drugi ili sjeverni Rim“. Jedan od ta 4 grada bio je i Sirmium (Sremska Mitrovica). Broj i kvalitet sačuvanih spomenika izvanredno su svjedočanstvo rimske civilizacije. Ne postoji nijedno mesto sjeverno od Alpa gde je sačuvano toliko važnih rimskih građevina i tolika koncentracija tragova rimskog naseljavanja kao u Trieru, „sjevernom Rimu“.^[2] God. 395., Rimljani su napustila grad pod sve većim pritiskom germanskih plemena sa sjevera.

U 17. i 18. stoljeću Francuska je tokom Tridesetogodišnjeg rata za grad su ratovali Francuzi i Nijemci. Tokom revolucije Francuska ga je i osvojila. Nakon Napoleonskih ratova, 1815. god., Trier je pripao Kraljevini Prusiji. Karl Marx je rođen u ovom gradu 1818. god.^[3]

Svjetska baština

Dok građevine izgrađene tokom prvog i drugog stoljeća naše ere (Rimski most u Trieru, Barbarine terme, Porta Nigra i Igelerski stup) ilustruju bogatstvo trgovačkog grada, iz kojeg su se snabdijevali garnizonski gradovi i tvrđave na Rajni, monumentalne građevine iz Konstantinove vladavine (Carske terme, Konstantinova bazilika (Aula Palatina), Trierska katedrala svetog Petra) vidljivi su izraz neizmjernosti carske moći, koja je kasnije prenešena u Konstatinopolis, novi glavni grad Rimskog carstva, koji je time zamijenio Trier, kao i Rim. Na UNESCOv popis mjesta svjetske baštine navedene građevine upisana su 1986. god, pod zajedničkim nazivom - Rimski spomenici, Katedrala Svetog Petra i Gospina crkva u Trieru.

Trierska katedrala svetog Petra podignuta je po pokrštenju cara Konstantina i predstavlja svjedočanstvo kršćanske vjere otkako je Konstantin učinio kršćanstvo toleriranom i podržanom religijom u svom Carstvu. Bio je to najveći kršćanski kompleks građevina izvan Rima, a prostirao se na četiri puta većem prostoru od današnje veličine katedrale. Uključivao je četiri bazilike, krstionicu i druge građevine od kojih su preostala četiri središnja stuba katedrale. Franci su najprije srušili ovaj kompleks, a kasnije su obnovili katedralu. Normani su je ponovno srušili 882. god. Obnovljena je za vrijeme Salijskih careva u stilu romaničke arhitekture sa zapadnim pročeljem u obliku pet simetričnih dijelova. Unutrašnjost je trobrodna, sa gotičkim križno-rebrastim svodom i baroknom kapelom.
Gospina crkva u Trieru (njemački jezik: Liebfrauenkirche) se nalazi odmah do Trierske katedrale, u samom centru grada i jedna od najstarijih gotičkih crkvi u Njemačkoj. Njena gradnja završena je 1243. god. i podignuta je na temeljima crkve iz Konstantinovog doba. Liturgijski je bila dio katedrale, te katedralni mauzolej, a postoji i prolaz koji povezuje ove dvije građevine. Nakon okupacije francuske revolucionarne vojske (1794.) liturgija katedrale i Gospine crkve je odvojena, a većina grobova iz crkve je uklonjeno. Godine 1951. dobila je titulu papinske bazilike zbog pažljive obnove nakon Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata pri kojoj se pazilo na odrednice Drugog vatikanskog koncila i oltar se smjestio u središte crkve.
Konstantinova bazilika (Aula Palatina), sa 67 metara dugom prijestolnom dvoranom cara Konstantina. Danas služi kao Protestantska crkva.
Amfiteatar u Trieru je izgrađe oko 100. god. pne. i ubrzo je postao dio svakodnevnog života mnogih građana Triera. Bio je dio rimskih zidina i, kao nijedan drugi, imao je još jednu funkciju jer je služio je kao Istočna gradska vrata. Ispod arene nalazi se podrum koji je još uvijek sačuvan. Imao je dizala za glumce i za dovođenje životinja i gladijatora u gladijatorskim borbama. Nakon propasti Zapadnog Rimskog Carstva (5. stoljeće) u srednjem vijeku, kao i mnoge druge Trierske građevine, korišten je kao kamenolom. Danas je amfiteatar turistička atrakcija, s najvećim njemačkim rimskim igrama (Kruha i igara) u avgustu koje uključuju odglumljene gladijatorske bitke.
Rimski most u Trieru (njemački jezik: Römerbrücke ili Alte Moselbrücke) na rijeci Mosel je najstariji most u Njemačkoj. Izgrađen od 144.-152. god. od blokova bazalta i krečnjaka. U srednjem vijeku je bio srušen tako da su preživjeli samo njegovi kameni lukovi, 5 od izvornih 9, koji su i danas u izvornom stanju. Obnovljen je sredinom XIV vijeka. Francuska vojska ga je srušila 1689. god, da bi bio obnovljen od 1716.-18. god.
Porta Nigra (Crna vrata) su najveća i najsačuvanija gradska vrata na svijetu, izgrađena oko 186. god. Zaštitni znak su Triera. Visoka su 29,3 m, a izgrađena su bez upotrebe cementa, od blijedožutih kvadera pojedinačno teških i do 6 tona. Povezivani su metalnim spojnicama.
Barbarine terme - rimsko kupatilno na kojemu je izgrađena crkva svete Barbare.
Igelski stup, je 23 metra visoki spomenik podignut iznad rimske grobnice od crvenog pješčenjaka iz oko 250. god. Originalni stup se čuva u gradskom muzeju grada Triera, a na lokaciji uz rijeku Mosel se nalazi kopija. Na stubu je prikazana svadba Konstantinovog oca Konstancija Klora i majke Helene. Pored glavnog reljefa, na njemu se nalaze i prizori iz svakodnevnog života vezanog za proizvodnju tkanina i rimske mitologije.
Carske terme ili Kaiserthermen - ostaci carskih rimskih termi - izgrađene su početkom 4. stoljeća, za vladavine Konstantina Velikog. Nalaze se u blizini Muzeja rajnske oblasti (Rheinisches Landes Museum). Bile su treće terme po veličini u Rimskom Carstvu, a ostaci zidova i temelja su iz vremena gradnje. Zidovi caldariuma (soba s bazenom tople vode), izgrađeni naizmjeničnim redovima bijelog kamena i crvene opeke, su najbolje sačuvani. Tu su i tepidarium (topla vrela), prostrani frigidarium (hladna kupka) i veliki otvoreni prostor za vježbanje. Važan dio kupališta bio je i hipokaust (hypocaustum), sistem grijanja sa kanalima tople vode kroz pločice zidova i podova.^[4]

Nikada nisu do kraja dovršene, a kasnije su se koristile kao vojni logor carske garde. U srednjem vijeku služile su kao kamenolom za gradnju drugih građevina, a krajem 13. vijeka dijelovi vanjskih zidovi su iskorišteni za gradnju crkvi u okolini.