Rossova ledena ploča
Rossova ledena ploča je najveća ledena ploča Antarktika (zauzima površinu od približno 487 000 km2 i široka je 800 km, skoro kao veličina Francuske. Debela je nekoliko stotina metara. Skoro vertikalna ledena ivica ide u otvoreno more više od 600 km, i između 15 i 50 m iznad nivoa mora, dok je 90% ispod nivoa mora.
Najveći deo Rossove ledene ploče se nalazi unutar teritorije Rossovog protektorata na koju pravo polaže Novi Zeland. Ledena ploča je dobila ime po kapetanu Jamesu Clark Rossu koji je otkrio 28. januara 1841. godine. Prvobitno je nazvana Ledena barijera pošto je sprječavala polovidbu dalje na jug.
Karakteristike
uredi
Površina Rossove ledene ploče je skoro jednaka površini Francuske [1] i nalazi se u Rossovom moru između Viktorijine zemlje i Zemlje Marije Berd. Ledana masa je široka 800 km i duga 970 km. Na nekim mjestima ploča je debela skoro 750 m. Ploča klizi u more prosječnom brzinom od 1,5 do 3 m na dan.
Tu su i drugi glečeri koji se polahko ulijevaju u njega. U isto vrijeme, zamrzavanje morske vode ispod ledene mase povećava debljinu leda od 40 cm do 50 cm. Ponekad naprsline i pukotine mogu prouzrokovati pucanje ledene ploče. Najveći poznati takav takav blok leda je imao površinu od oko 31,000 km2 što je malo veće od veličine Belgije. Ledeni brijeg B-15, najveći zabilježeni ledeni brijeg na svijetu se odvojio od Rossove ledene ploče u martu 2000. godine.
Otkriće
urediDo Rossove ledene ploče prvi su stigli brodovi HMS Erebus i HMS Terror britanske antarktičke ekspedicije pod zapovjedništvom Jamesa Clark Rossa 11. januara 1841. godine. Cilj ekspedicije je bilo pronalaženje Južnog magnetnog pola. Ros je sledeće dve godine proveo u potrazi za morskim putem do Južnog pola. Dva vulkana u ovoj oblasti, Mount Erebus i Mount Terror su dobili imena po brodovima na kojima su plovili članovi ove misije.
Prvi istraživači Antarktika su koristili Rossovu ledenu ploču kao početnu tačku ka Južnom polu. U prvom istraživanju ove oblasti, Robert Scott je napravio ozbiljnu studiju ledene ploče i mora koje ga okružuje. I Roald Amundsen i Scott su prešli ploču da bi stigli do Južnog pola 1911. godine. Članovi Scottove grupe su umrli na povratku sa Južnog pola 1912. godine.
Istraživanje
urediNaučnici su dugo bili zaintrigirani Rossovom ledenom pločom i njenom strukturom. Jedan veliki pokušaj je bio niz studija izvršen između 1957. i 1958. godine, a studije su se nastavile tokom 1960. i 1961. godine [2].
Značajan naučni poduhvat nazvan „Projekat Rossova ledena ploča“ (engl. Ross Ice Shelf Project) je pokrenut sa planom da se buši ploča da bi se prikupili uzorci biomase i istražila sama ploča i njen uticaj na more ispod nje. Planirano je da projekat počne 1974. godine, ali su bušenja odložena do 1976. godine. Konačno, godine 1977. naučnici su uspeli da probuše led i naprave rupu kroz koju će moći da vade uzorke. Tim je također uspio da mapira dno mora, prouči talase i prouči ribe i druge oblike života. također su istražili okeanografske i geološke uslove, kao i temperaturu leda. Procijenili su da je temperatura baze ploče oko -2,16 °C, a izveli su i proračune o kolebanju temperature [3].
Tokom 1980ih podignut je niz meteoroloških stanica da mjere temperaturu na ploči, kao i na unutrašnjosti kontinenta [4].
Note i reference
uredi- ^ "antarctica.ac.uk". Arhivirano s originala, 11. 7. 2015. Pristupljeno 30. 8. 2009.
- ^ Swithinbank, Charles. "To the Valley Glaciers That Feed the Ross Ice Shelf, The Geographical Journal, Vol. 130, No. 1 (Mar., 1964), pp. 32-48
- ^ Clough, John W. and B. Lyle Hansen. "The Ross Ice Shelf Project," Science, Vol. 203, No. 4379, Feb. 2, 1979, pp. 433-434.
- ^ news.bbc.co.uk
