Riponjina jama

Riponjima jama se nalazi na Grmeču, u blizini naselja Smoljane, opština Bosanski Petrovac, Bosna i Hercegovina I ako mještani znaju za njeno postojanje od ranije, ona je zbog pristupa koji zahtijeva alpinističku opremu, ostala nepoznata i neistražena do juna 2019. Tada se Siniša Mrđa, član kluba ekstremnih sportova "Crni Vrh" iz Bosanskog Petrovca, uz pomoć dvoje članova speleološkog društva iz Banja Luke, prvi spustio u jamu i obavio prva istraživanja. Pri tome je napravio fotografije i video zapis kojim je zainteresovao određeni broj speleologa i istraživača.

Prostor Grmeča obiluje brojnim pećinama i jamana, pa se procjenjuje da ih ima više od 280 samo na području koje obuhvata bosanskopetrovačka opština. Velika speleološka ekspedicija Grmeč 2021, uz financijsku pomoć vlade Unsko-sanskog kantona i općine Bosanski Petrovac organizovana na širem području opštine Bosanski Petrovac, istražila je 15 pećina i jama na prostoru ove planine, a tom prilikom došlo se do vrlo zanimljivih otkrića. Pećine ili jame na području Smoljane riznice su podzemnog životinjskog svijeta, u kojima su moguća i velika otkrića, mišljenja su članovi ekspedicije. Cilj je bio valorizovati prirodno bogatstvo Grmeča. U istraživanjima su učestvovali speleolozi, speleoronioci, biolozi i entuzijasti iz Bosne i Hercegovine, Srbije i Slovenije, koji su tokom istraživanja podzemnih objekata uradili njihovo mapiranje. Evidentirane su i životinjske vrste koje nastanjuju svijet pećina, skeletni ostaci životinja za koje će se tek utvrditi starost, ali i određeni artefakti poput keramike, koji ukazuju na davno prisustvo čovjeka.

Opis

Poseban utisak izazvala je Riponjina Jama, još uvijek nedovoljno istražena. Radi se o ogromnom prostoru koji je bogat pećinskim nakitom i oblicima koje samo priroda može da izvaja. Jama je duboka 155 m, sa 4 etaže, i ukupne dužine oko 550 m. Unutrašnjost je ispunjena mnoštvom pećinskog nakita među kojem dominira stub visine 33 m, stalagmiti visine 9 i širine 13 metara. Na nakitu su bigrene kade koje počinju na dubini od 30 metara i spuštaju se do posljednjeg nivoa, gdje ih ima znatan broj. Registrovani su slijepi miševi te dve vrste još neistraženih insekata, koje su već poslate u Zagreb na istraživanje.