Radojka Lakić
Radojka Lakić rođena u Skender-Vakufu 1917. godine bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Radojka Lakić | |
|---|---|
| Rođenje | 12. oktobar 1917. |
| Smrt | 28. septembar 1941 (23 godine) |
| Zanimanje | student tehnike |
| Poznat(a) po | Narodni heroj |
Biografija uredi
Rođena je 12. oktobra 1917. godine u Skender-Vakufu (danas Kneževo). Njen otac Đorđe, bio je učitelj, pa se zbog toga često s porodicom selio. Radojka je kao dijete živjela u mnogim mjestima današnje Bosne i Hercegovine. Osnovnu školu je završila u selu Skočići, kod Zvornika i Tuzli. Odatle su joj roditelji prešli u Bijeljinu, gde je pohađala šest razreda gimnazije. Pošto su poslije incidenta u Bijeljinskoj gimnaziji, oktobra 1934. godine, u gimnaziji bili privremeno ukinuti viši razredi, Radojka je sedmi razred završila u Sarajevu, a osmi i veliku maturu u Šapcu. Septembra 1936. godine upisala se na Tehnološki fakultet u Beogradu,[1] a potom je prešla na Filozofski fakultet.[1] Još kao učenica bijeljinske gimnazije pristupila je revolucionarnom omladinskom pokretu i 1935. godine postala članica Saveza komunističke omladine Jugoslavije.[2]
Po dolasku na Beogradski univerzitet, nastavila je političku aktivnost u okviru studentskog revolucionarnog pokreta i njegovih raznih udruženja. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije primljena je 1937. godine. Za vrijeme raspusta, odlazila je u Bijeljinu i Sarajevo, gde je takođe politički djelovala. Za vreme studija bila je u teškom materijalnom položaju, a zbog nerazumjevanja roditelja za njen revolucionarni rad, odbila je da prima njihovu materijalnu pomoć i u decembru 1940. godine se zaposlila kao nadničar u pošti u Beogradu. Poslije Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, krajem maja 1941. godine napustila je okupirani Beograd i otišla u Bijeljinu, kod roditelja. Pošto su u junu, poslije napada Njemačke na Sovjetski Savez, počele organizovane akcije hapšenja komunista, Radojka je po zadatku Partije, da bi izbjegla hapšenje, od strane ustaša, koji su je u nekoliko navrata tražili, otišla u Sarajevo. Odmah po dolasku u Sarajevo, posvetila se ilegalnom partijskom radu i uključila se u pripreme za ustanak. Posle hapšenja vodećih komunista Sarajeva od strane ustaške policije, Radojka je preuzela funkciju sekretara partijske ćelije na Baščaršiji i u najtežim uslovima nastavila s ilegalnim radom. Oblačila je muslimanski zar, često mijenjala stanove i živjela pod lažnim imenom. Tokom boravka u Sarajevu vodila je sanitetske kurseve,[3][4] koje je organizirao Mjesni komitet KPJ, čiji je Radojka bila član.[5] te zajedno s Mirom Kurilić, Nihadom Kulenovićem i Zehrom Muidović završava obuku za rukovanje radio stanicom.[6] Obuka je bila u stanu Zehre Muidović na Velikom Alifakovcu u kojem je stanovala.
Početkom septembra 1941. godine, odjevena u muslimansku nošnju sa legitimacijom na ime Marije Hodak, naišla je na policijske agente koji su je preteresli na ulici. Prilikom pretresa u njedrima su pronašli proglase KPJ za dizanje ustanka i umnožene dijelove Historije Komunističke partije Sovjetskog Saveza. Poslije hapšenja odvedena je u ustaški zatvor, gde je bila podvrgnuta mučenju. Pošto ništa nije priznala, izvedena je na Pokretni prijeki sud. Bila je zatvorena u isto vrijema kao i Vjera Kušec, Iso Jovanović, Vaso Miskin, Nisim Albahari i Mile Đurašković, koji su u jednom bijegu uspjeli pobjeći iz zatvora, dok je Vjera Kušec kasnije oslobođena u razmjeni zarobljenika.[7] Osuđena je na smrt i streljana 28.[8] ili 29. septembra 1941. godine na Vracama u Sarajevu.[2][9][10][11] Sahranjena je u Grobnici narodnih heroja u spomen-parku Vraca, kod Sarajeva,[12] a na mjestu njenog pogubljenja podignuta je spomen-ploča.[13] Ukazom Predsjedništva Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), 8. juna 1945. godine,[2] među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašena je za narodnog heroja.[14]
Reference uredi
- ^ a b Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 635.
- ^ a b c Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 788.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 154.
- ^ Sarajevo u revoluciji 1. 1977, str. 54.
- ^ Sarajevo u revoluciji 1. 1977, str. 61.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 340.
- ^ Sarajevo u revoluciji 3. 1979, str. 305-306.
- ^ Sarajevo u revoluciji 1. 1977, str. 171.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 643.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 645.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 656.
- ^ Sarajevo u revoluciji 4. 1981, str. 646.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 445.
- ^ "Službeni list FNRJ 53/45" (PDF). www.slvesnik.com.mk. 27. 7. 1945.
Literatura uredi
- Grupa autora (1981). Sarajevo u revoluciji - Tom četvrti. Sarajevo: Istorijski arhiv Sarajevo.
- Grupa autora (1977). Sarajevo u revoluciji - Tom prvi. Sarajevo: Istorijski arhiv Sarajevo.
- Grupa autora (1979). Sarajevo u revoluciji - Tom treći. Sarajevo: Istorijski arhiv Sarajevo.
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar.CS1 održavanje: ref=harv (link)
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.