Operacija "Barbarossa"
Operacija Barbarossa bila je vojna operacija Nacističke Njemačke tokom Drugog svjetskog rata u kojoj je izvršila invaziju na Sovjetski Savez 22. juna 1941. godine.[7]
| Operacija Barbarossa | |||
|---|---|---|---|
| Dio Drugog svjetskog rata | |||
 | |||
| Datum | 22. juni 1941. - decembar 1941. | ||
| Lokacija | SSSR, područja današnje Ukrajine i Bjelorusije, | ||
| Ishod | pobjeda Sovjetskog saveza | ||
| Sukobljene strane | |||
| |||
| Komandanti | |||
| |||
| Vojne jedinice | |||
| |||
| Žrtve | |||
| |||
.svg){kind=small}
Njemačke snage, koje su brojile više od 150 divizija iz Njemačke i satelitskih zemalja, napale su 22. juna 1941. Sovjetski Savez. Sovjetske divizije su u početku padale jedna za drugom što je dovelo do skorog kolapsa SSSR-a.
Već u jesen 1940. godine Hitler je izdao direktivu da otpočnu pripreme za Operaciju Barbarossa - invaziju na SSSR, koja je trebala početi u ljeto 1941. godine. Razlozi za Hitlerovu odluku bili su uglavnom ideološke i političke prirode. Osvajanje prostora na istoku bilo je dio nacističkog programa, a i smatralo se da će pohod protiv komunističke države dovesti do promjena u britanskoj vladi. Plan je uživao i veliku popularnost u njemačkim vojnim krugovima koji su ga dočekali s daleko više entuzijazma i daleko manje skepse nego odluku o ulasku u rat, odnosno ofanzivi na Zapadu.
Staljin je smatrao da čak ni Hitler sebi neće dozvoliti luksuz ratovanja na dva fronta, odnosno ponoviti istu onu grešku koju je kritizirao u Mein Kampfu. Zato je smatrao da je gomilanje trupa na istočnim granicama isključivo sredstvo političkog pritiska, a dojave o njemačkim pripremama za napad podmetanje britanskih službi kojima je bilo u interesu što prije uvući SSSR u rat. Sam Staljin je nastojao izbjeći rat do trenutka kada se dovrši reorganizacija Crvene armije, odnosno sagrade nova utvrđenja na novim zapadnim granicama. Tamo su, u svrhu odvraćanja, koncentrirane velike vojne snage, ali im je i zapovijeđeno da ne odgovaraju na nikakve provokacije.
Sve je to savršeno odgovaralo njemačkom planu koji je predviđao opkoljavanje i uništenje glavnine sovjetskih snaga na samoj granici te osvajanje Moskve i Lenjingrada, te izbijanje na liniju Astrahan - Murmansk u roku od šest sedmica do tri mjeseca. Kada je 22. juna napad otpočeo, sovjetske snage su bile potpuno iznenađene. Većina sovjetskih aviona je uništena na zemlji, stotine hiljada vojnika zarobljeno, a u mnogim krajevima Wehrmachtovi vojnici dočekani kao oslobodioci. Ispočetka se činilo da ništa neće Nijemcima stajati na putu da ostvare još jedan trijumf u duhu blitzkriega.
Iako su se njemačko napredovanje nastavljeno, vrlo brzo se pokazalo kako su Hitlerovi planeri ipak podcijenili poteškoće koje ih čekaju na pohodu na jednu od najprostranijih zemalja svijeta. Čim se linija fronta počela odmicati u dubinu sovjetskog teritorija, počeli su se pojavljivati ozbiljni logistički problemi, te Nijemci više nisu bili u stanju da, kao na početku, održavaju isti tempo napredovanja cijelom dužinom fronta. To je sovjetskim snagama omogućavalo predah, odnosno povremene kontranapade i sve bolju organizaciju odbrane. Isto tako se ispostavilo da njemačka pješadija, opskrbljena konjskim zapregama, nije u stanju pratiti oklopne jedinice, te su mnoge opkoljene sovjetske jedinice bile u stanju probijati se iz obruča.
U kasnu jesen, nastojeći postići odlučnu pobjedu prije dolaska zime, Nijemci su odlučili baciti sve na jednu kartu - Operaciju Tajfun čiji je cilj bilo zauzimanje Moskve. Uz ogromne gubitke su se približili sovjetskoj prijestolnici, ali je ofanziva na kraju zaustavljena uslijed krajnjeg iscrpljenosti ljudstva.
U međuvremenu se ispostavilo da Britanci, suprotno Hitlerovim očekivanjima, ipak nemaju ideoloških predrasuda te su sa Sovjetima odmah počeli sarađivati kao pravi saveznici. Započeli su konvoji pomoći za Murmansk, a dvije vojske su zajedno okupirale Iran, nastojeći preduhitriti eventualnu pronacističku pobunu.
Njemačka ofanziva je išla u tri smjera: jedna prema Lenjingradu, druga prema Moskvi, a treća prema Staljingradu. Moskva, Lenjingrad i Staljingrad su izdržali. Najsudbonosnija bitka za SSSR bila je bitka za Staljingrad, jer je Staljingrad bio važno čvorište za jugoistočnu Rusiju u kojoj se nalazila nafta. Zahvaljujući herojskom otporu sovjetskih vojnika, Nijemci su bili suzbijeni. Sreća na frontu preokrenula se u korist Sovjeta početkom 1943. godine kada su se Nijemci počeli povlačiti prema Njemačkoj što je značilo propast moćnog Wehrmachta.
Vanjski linkovi
uredi
- Relationship between the campaigns in the Balkans and the invasion of Russia and associated timeline on a US Army website
- Multimedia map—Covers the invasion of Russia including Operation Barbarossa
- Operation Barbarossa Arhivirano 19. 4. 2011. na Wayback Machine—Detailed analysis of the operation by author Bevin Alexander.
- Over 2,000 original German WWII soldier photographs from the Eastern Front
Reference
uredi- ^ Bergstrom, Christer (2007). Barbarossa - The Air Battle: July–December 1941. London: Chervron/Ian Allen. ISBN 978-1-85780-270-2 str. 131-2:
- ^ a b http://www.feldgrau.com/stats.html
- ^ Krivosheev, G.F, (1997), Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century. London: Greenhill Books. ISBN 1-85367-280-7 str .96.
- ^ "About the German Invasion of the Soviet Union". Arhivirano s originala, 1. 2. 2009. Pristupljeno 21. 12. 2010.
- ^ THE TREATMENT OF SOVIET POWS: STARVATION, DISEASE, AND SHOOTINGS, JUNE 1941- JANUARY 1942
- ^ Bergström, s.117
- ^ Odić, Slavko; Komarica, Slavko. Partizanska obavještajna služba 1941-1942 knjiga 3 (PDF). 3. Zagreb: Centar za informacije i publicitet. str. 19. Arhivirano s originala (PDF), 13. 7. 2019. Pristupljeno 11. 9. 2019.