Prefiks
Prefiks ili predmetak – u gramatici – je afiks koji se nalazi ispred korijena neke riječi. Dodavanje na početak jedne riječi, nju mijenja u drugu riječ, često i suprotnog značenja. Na primjer, kada je prefiks ne dodaje na riječ sretan, stvara riječ nesretan.
Posebno u proučavanju jezika, prefiks se također zove i preformativ, jer mijenja oblik (=preformira) riječi pred kojima je postavljen. Prefiksi, kao i drugi afiksi, mogu biti flektivni, (mijenjanje sintaksnê kategorijê) ili derivacioni – mijenjanje bilo leksičkê kategorijê ili semantičkih značenja.[1][2]
Sama riječ prefiks riječ je sastavljena od osnove fix (što znači priložiti, u ovom slučaju) i prefiksa pre (što znači prije), a oba su izvedeni iz latinskog korijena .
Primjeri prefiksâ:
- prefiks, pregled : pre- je prefiks sa značenjem "prije";
- nesretan : ne- je negativni, niječni ili antonimijski prefiks;
- Suradnja/saradnja: su/sa- je oznaka za zajedničku radnju;
- Revizija, revolucija, reforma : re- je prefiks koji znači "ponovo";
- Probosanski, proraditi: pro– je prefiks koji označava za (nešto/nekoga) ili početak.
Prefiksi mogu biti prosti i složeni.
Prosti prefiksi su, na primjer:
- od- (od-lejteti),
- iz- (iz-vući),
- pre- (pre-laz),
- raz- (raz-vod) i dr.,
a složeni su:
- prepo- (pre + po; prepo-rod),
- zapo- (za + po; zapodenuti) i dr.
U tvorbi glagola, unašem jeziku se prefiksima najčešće menja glagol.
U većini svjetskih jezika su odomaćeni mnogi grčki i latinski prefiksi.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Čedić I. (2008): Osnovi gramatike bosanskog jezika. Institut za jezik, Sarajevo, ISBN 9958-620-04-7 pogrešan ISBN.
- ^ Čedić I. (2010): Rječnik bosanskog jezika – 2. izdanje. Institut za jezik, Sarajevo, ISBN 978-9958-620-13-3.