Dušična kiselina

Dušična kiselina (IUPAC: Hidrogen-nitrat, eng. - nitric acid) ili nitratna kiselina je napoznatija i najstabilnija kiselina dušika, sa oksidirajućim djelovanjem. U čistom stanju je bezbojna, dok pri stajanju može da poprimi žutu boju, zbog akumulacije oksida dušika (NO₂). Sinteza dušične kiseline je prvi put opisana u 9. vijeku od strane arapskog hemičara Džabir ibn Hajjana.

Dušična kiselina
Općenito
Hemijski spoj	Dušična kiselina
Druga imena	Nitratna kiselina, azotna kiselina
Molekularna formula	HNO3
CAS registarski broj	7697-37-2
Kratki opis	bezbojna tečnost
Osobine1
Molarna masa	63.012 g/mol
Agregatno stanje	tečno
Gustoća	1.51 g/cm3
Tačka topljenja	-42 °C
Tačka ključanja	83 °C
Rastvorljivost	miješa se s vodom u svim omjerima
Dipolni moment	2,17
Rizičnost
NFPA 704	0 4 0 OX
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Dobijanje

Nitratna kiselina se dobija po Ostwaldovom postupku, kojeg je razvio Wilhelm Ostwald 1902. godine. Smjesa zraka sa 10% zapreminskih procenata amonijaka se zagrijava na 850 °C pod pritiskom 5 atm i propušta kroz katalizator (legura platine i rodijuma):

4NH₃ + 5 O₂ → 4 NO + 6H₂O

Nastali oksid NO reaguje sa kisikom:

2NO + O₂ → 2NO₂

U apsorbirajućim tornjevima nastali oksid reaguje sa vodom dajući nitratnu kiselinu:

3NO₂ + H₂O → 2HNO₃ + NO

Osobine

Dušična kiselina se može miješati s vodom u svim omjerima. Poznata su dva čvrsta hidrata ove kiseline: monohidrat (HNO₃·H₂O) i trihidrat (HNO₃·3H₂O). Dušična kiselina je jak elektrolit i potpuno je disocirana na ione u vodenom rastvoru.