Nekropola Grčko groblje u Hrti
Nekropola Grčko groblje u Prijepolju (ili nekropola Hrta), nalazi se u općini Prijepolje, Srbija. Nekropola je na listi 28 srednjovjekovnih nekropola stećaka koje su 2016. godine proglašene Svjetskom baštinom UNESCO-a. Na listi je 20 nekropola u Bosni i Hercegovini, po 3 u Srbiji i Crnoj Gori, i 2 u Hrvatskoj.[1][2]
| Svjetska baština | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | Prijepolje,  Srbija |
| Dio | Stećci - srednjovjekovni nadgrobni spomenici |
| Sadrži | 1 |
| Kriterij | iii, vi |
| Referenca | 1504 |
| Uvrštenje | 2016. (40. sjednica) |
| Ugroženost | no |
Teritorija Polimlja je bila sastavni deo srednjovekovne srpske Raške države. Kasnije, u vrijeme srpskog kralja i cara Stefana Dušana, a potom i njegovog sina Uroša, ovim područjem kao i najvećim dijelom Raške države, zajedno sa primorskim dijelom prema Bosni sve do Dubrovnika, upravljali su članovi, porodice Vojinović-Altomanović. Godine 1373. posjedi Nikole Altomanovića uz dolinu Lima su podijeljeni između kneza Lazara i bosanskog bana Tvrtka I. Granica sa Bosnom je prolazila rijekom Lim kod Prijepolja.
Opis
urediNekropola se nalazi u selu Hrta koje je nastalo u 19. stoljeću, 16 km jugozapadno od Prijepolja, u izrazito planinskom kraju. Sastoji se od dva dijela, Donje i Gornje groblje, međusobno udaljena 100 metara, sa nadgrobnim spomenicima okruženim seoskim putem i potokom. Orijentirani su istok-zapad.[3]
Tokom priprema za nominaciju u ljeto 2013. godine obavljeno je uređivanje lokacije. Spomenici su očišćeni i oprani, uklonjeni su slojevi mahovine i lišajeva. U procesu nisu korištene nikakve hemijske supstance. Za arheološko nalazište Grčko groblje u selu Hrta pripremljena je kompletna dokumentacija o pronađenom i sadašnjem stanju.
Gornje groblje se sastoji od 33 nadgrobna spomenika: 12 ploča, 18 sanduka i 3 amorfna spomenika. Sedamnaest nadgrobnih spomenika je sa različitim motivima ukrašavanja: konop i valovita linija oivičena kružićima, cik-cak ornamenti, mali krug sa upisanim krstom ili veliki krug u kome je upisan krst čiji se krakovi završavaju koncentričnim krugovima, mač, štit i jelen sa naglašenim rogovima i konturom tijela, u položaju skoka ili kretanja. Na bočnim stranama većih sanduka arkade imaju oblik plitke niše i pri vrhu su oblikovane polukružno ili kao prelomljen luk sa međuprostorima između stubova. Na tri sanduka su uklesane šest ili četiri niše na širim bočnim stranama ili samo dvije niše na bočnim užim stranama koje formiraju arkade.[4][5]
Donje groblje je formirano na tumulusu iz ilirskog doba. Sadrži ukupno 44 spomenika od kojih je ukrašena samo jedna ploča.
Reference
uredi- ^ "Stećci srednjovjekovni nadgrobni spomenici - 1504". UNESCO: Svjetska baština - whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.engleski: '
- ^ "Državna komisija". Arhivirano s originala, 17. 1. 2020. Pristupljeno 20. 3. 2022.
- ^ "Grčko groblje, Hrta, Prijepolje". UNESCO: Svjetska baština - www.stecciwh.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.engleski: '
- ^ Artsandculture.google.comengleski: '
- ^ Grčko groblje u selu Hrta - Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd