Nekropola Grčko groblje u Šćepan Polju

Nekropola Grčko groblje u Šćepan Polju (ili nekropola u Zagrađu) nalazi se u općini Plužine, Crna Gora. Nekropola je na listi 28 srednjovjekovnih nekropola stećaka koje su 2016. godine proglašene Svjetskom baštinom UNESCO-a. Na listi su 22 nekropole u Bosni i Hercegovini, po 3 u Srbiji i Crnoj Gori, a 2 u Hrvatskoj.

Nekropola Grčko groblje u Šćepan Polju u Plužinama;

Svjetska baština
Stećak Petka Krstjanina
Lokacija	Plužine, Crna Gora
Dio	Stećci - srednjovjekovni nadgrobni spomenici
Sadrži	1
Kriterij	iii, vi
Referenca	1504
Uvrštenje	2016. (40. sjednica)
Ugroženost	no

U mnogim krajevima nekropole stećaka se pripisuju "grčkom" stanovništvu. Mještani ne pamte ko se tu sahranjivao. Zaboravljena tradicija dovela je do toga da se ovi spomenici poimaju kao obilježja nekih drugačijih i tuđih pokojnika. Prema narodnom predanju, navodno su ti "Grci" poslije niza gladnih godina i teških zima napustili svoja ognjišta, a iza njih su ostala "grčka" groblja. Naučno objašnjenje naziva je da nije riječ o groblju Grka nego ljudi s ovih prostora. Stećci su kasnije generacije podsjećali na nešto "daleko i staro", za šta im je sinonim bila Stara Grčka, te je tako nastalo "grčko groblje".

Ovi monolitni kameni nadgrobni spomenici (stećci) nastali su u periodu od druge polovine 12. do 16. vijeka, iako su se najintenzivnije izrađivali tokom 14. i 15. stoljeća. Stećci su izuzetno svjedočanstvo o duhovnim, umjetničkim i historijskim aspektima srednjovjekovnih kultura jugoistočne Evrope, područja u kojem su se tradicije i utjecaji evropskog zapada, istoka i juga ispreplitali s ranijim tradicijama. Ističu se po svojoj međukonfesionalnosti, a ispod njih su sahranjivani pripadnici sve tri srednjovjekovne kršćanske zajednice, uključujući pravoslavnu, katoličku i crkvu bosansku

Opis

U Plužinama, u Zagrađu, u listopadnoj šumi ispod Soko-grada, smešteno je groblje na kome je sačuvano 16 stećaka, od kojih tri sljemenjaka (dva na četiri i jedan na dvije vode), dva sanduka (od kojih jedan s natpisom) i 11 ploča, od kojih je jedna amorfna, tj. nepravilnog, a ostale pravougaonog oblika. Rađeni su od lokalnog kamena, finije su obrade, ali su većinom neukrašeni.

Nekropolom dominira prvi stećak u obliku monumentalnog sanduka, u literaturi poznat kao stećak Petka Krstjanina. Sadrži epigrafski natpis izveden u pravilnim redovima, ustavnim slovima ujednačene visine. U natpisu sa jedne strane se kaže:

Bože, ја Petko krstjanin, beleg postavio za života, očekujući smrt u Sokolu, uz svog milog gospodina vojvodu Stjepana,

Na drugoj strani stećka Petko se obraća Bogu

da primi njegovu dušu i moli braću i družinu da mu prolazeći ne gaze grob.

Tekst se završava poznatom epigrafskom frazom upozorenja na prolaznost života. - jer sam ja bio kao i vi, a vi ćete biti kao i ja smrtni.

Stećak je podignut između 1435. i 1448.

Nekropola je u lošem stanju. Stećci su obrasli u niže i više rastinje, prekriveni su mahovinom, zemljom, lišćem, granama i travom.