Mihail Lomonosov
Mihail Vasiljevič Lomonosov (Михаи́л Васи́льевич Ломоно́сов; 19. novembar [8. novembar, po starom kalendaru] 1711 – 15. april [4. april, po starom kalendaru] 1765) bio je prvi ruski naučnik-prirodnjak i svestran čovjek koji je dao doprinose na poljima: literature, obrazovanja, fizike, astronomije, hemije i geologije. Bio je pjesnik koji je postavio temelje modernog ruskog književnog jezika, umjetnik, historičar i zagovornik razvoja domaćeg obrazovanja, nauke i privrede. 1748. godine osnovao je prvu rusku hemijsku laboratoriju na Akademiji nauka. Na njegovu inicijativu u Moskvi je 1775. godine osnovan univerzitet, danas poznat kao Moskovski državni univerzitet Lomonosov. [1]
Mihail Vasiljevič Lomonosov | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 19. novembar 1711. Denisowka, Rusija |
| Smrt | 15. april 1765 (53 godine) Sankt Peterburg, Rusija |
Od seljaka do studenta
urediLomonosov je rođen u selu Denisovka (ime sela je kasnije preimenovano u Lomonosovo, u čast pjesnika), koje se nalazi na ostrvu nedaleko od Kolmogorija, na dalekom sjeveru Rusije. Njegov otac, ribolovac, je uzeo sina da mu pomaže u radu kad mu je bilo deset godina, ali je njegova žeđ za znanjem bila neutoljiva. Onih nekoliko knjiga koje su mu bile pri ruci je izučio, i vidjevši da kod kuće neće steći obrazovanje, pješke se uputio u Moskvu.
Prilika se ukazala kad je imao sedamnaest godina, i na intervenciju prijatelja je primljen u školu Zaikonospaski. Tamo je vrlo brzo napredovao, posebno u latinskom, i 1734. je poslat iz Moskve u Sankt Peterburg. I tamo je zapaženo njegovo znanje, posebno iz fizike, i on je bio jedan od mladih Rusa izabranih da dovrše obrazovanje u inostranstvu.
Inostrano obrazovanje
urediPoslat je na Univerzitet u Marburgu, Hessen, Njemačka, tada jedan od najrenomiranijih evropskih univerziteta - u to vrijeme su univerziteti uopšte bili u određenom padu - zbog prisustva najeminentnijeg njemačkog prosvjetiteljskog filozofa tog vremena, Christiana Wolffa. Lomonosov je studirao kod Wolffa, i postao je jedan od njegovih ličnih studenata. Ova veza je bila uticajna sve do kraja njegovog života.
Dok je bio u Marburgu, počeo je da piše poeziju, imitirajući njemačke pisce; priča se da je posebno cijenio Guntera. Njegova Oda osvajanju Kotina od Turaka je napisana 1739, i privukla je veliku pažnju u Petrogradu. Za vrijeme boravka u Njemačkoj Lomonosov se oženio sa Njemicom i bilo mu je teško da izdržava rastuću porodicu pomoću oskudnih primanja koja je dobijao od Ruske akademije nauka - primanja, koja su štaviše neredovno stizala. Njega je bilo sramota zbog ovih okolnosti, i on je odlučio da krišom napusti zemlju, i vrati se kući.
Dostignuća
urediPo dolasku u Rusiju, brzo je postao poznat, i postavljen je za profesora hemije na Univerzitetu u Sankt Peterburgu, gde je kasnije postao i rektor. Željan da unapredi rusko školstvo, Lomonosov se angažirao u osnivanju Moskovskog državnog univerziteta, koji je kasnije nazvan po njemu 1755. Godine 1764. je postavljen na poziciju državnog sekretara.
Prihvatio je materijalističko shvatanje prirode, bio je protivnik teorije o posebnim fluidima, kao flogistona i električnog fluida koja je u to vrijeme bila prihvaćena i predvidjeo je kinetičku teoriju gasova. Smatrao je da je toplota forma kretanja, predlagao talasnu teoriju svjetlosti, i isticao ideju održanja mase. Vjerovao je da priroda konstantno evoluira i isticao organsko porijeklo treseta, uglja, nafte i ćilibara.
Lomonosov je bio prva osoba koja je zabilježila mržnjenje žive. Mjerenjem prelamanja svjetlosti Venere na rubovima Sunca, utvrđuje da Sunce ima atmosferu. Godine 1745. je objavio katalog preko 3.000 minerala, a 1760. objasnio nastanak ledenih brijegova. Osnovao je fabriku stakla, koja je proizvodila prve mozaike od bojenog stakla izvan Italije. Dao je objašnjenje polarne svjetlosti.
Smatrao da je materija sastavljena od prostijih i složenijih čestica (atoma i molekula) koje imaju datu zapreminu i između kojih vladaju privlačne sile. Toplotu smatra haotičnim kretanjem čestica, što je kasnije potvrdila kinetička teorija. Postavlja tezu da su Zemljinu koru oblikovala taloženja u morskim bazenima i vulkanske aktivnosti. Bavio se primjenom nauke u rudarstvu i metalurgiji.
Godine 1755. je napisao gramatiku koja je reformisala ruski književni jezik kombinujući stari crkvenoslovenski sa narodnim jezikom. Kako bi produbio svoje literarne teorije, napisao je preko 20 svečanih ceremonijalnih oda, od kojih je najznačajnija Večernja meditacija o božanskoj raskoši. U kasnijim poemama je primjenio idiosinkratičku teoriju da riječi koje sadrže glasove E, I i J treba da se koriste kada se opisuju nježni predmeti, a one sa glasovima O, UJeri (Ы)- za opisivanje stvari koje mogu uzrokovati strah ("kao bijes, zavist, bol i tuga"). Lomonosov je objavio svoju historiju Rusije 1760. godine. Ipak, većina njegovih dostignuća su bila nepoznata izvan Rusije dugo vremena poslije njegove smrti. Umro je u Sankt Peterburgu 1765.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ "Poznati Rusi: Mikhail Lomonosov". russiapedia.rt.com. Pristupljeno 9. 10. 2016.
Vanjski linkovi
uredi