Masakr u Glogovoj
Masakr u Glogovoj počinile su jedinice bratunačke Teritorijalne odbrane i policije, JNA i srbijanske paravojske 9. maja 1992. Ubijeno je 64–68 Bošnjaka, a ostatak protjeran. Veći dio naselja uništen je.
| Masakr u Glogovoj | |
|---|---|
| Lokacija | Glogova, općina Bratunac |
| Datum | 9. maj 1992. |
| Meta | Bošnjaci |
| Vrsta napada | Masovno ubistvo i etničko čišćenje |
| Mrtvih | 64[1]–68[2] |
| Počinioci | Srpska TO, policija, JNA i srbijanske paravojske |
Uvod
urediOpćina Bratunac imala je, prema popisu iz 1991, 33.619 stanovnika, od čega 21.535 (64,06%) Bošnjaka i 11.475 (34,13%) Srba.[3] U Glogovoj je živjelo 1.913 stanovnika, od čega 1.901 Bošnjak. Područje općine Bratunac, kao i čitavo Podrinje, bilo je od izuzetnog značaja za srpske ratne ciljeve. Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini je 12. maja 1992. u Banjoj Luci, na prijedlog Radovana Karadžića, donijela Odluku o strateškim ciljevima srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Jedan od šest ciljeva bio je i "uspostavljanje koridora u dolini reke Drine, odnosno eliminisanje Drine kao granice između srpskih država".[4]
Naoružavanje srpskog stanovništva i osnivanje paralelnih organa vlasti
urediPočetkom maja 1991, Miroslav Deronjić i Goran Zekić, kadrovi SDS-a zaduženi za naoružavanje srpskog stanovništva Bratunca i Srebrenice, susreli su se u Beogradu sa Mihaljem Kertesom. Na tom sastanku dogovorena je prva isporuka oružja za Bratunac, a Kertes je saopćio da je državno i političko rukovodstvo SFRJ odlučilo da područje 50 kilometara od Drine mora biti srpsko. Krajem ljeta ili u jesen 1991. u Milićima je formiran centar za daljnju raspodjelu oružja.[1]
18. oktobra 1991, na plenarnoj sjednici Glavnog odbora SDS-a u Sarajevu odlučeno je da predsjednici opštinskih odbora SDS-a formiraju krizne štabove, što je u Bratuncu sproveo Deronjić osnivajući Krizni štab srpskog naroda. Na sastanku održanom 19. decembra u Sarajevu, kojem su prisustovali predsjednici opštinskih odbora, učesnicima je podijeljeno Uputstvo o organizovanju i djelovanju organa srpskog naroda u Bosni i Hercegovini u vanrednim okolnostima kojim se naređuje uspostavljanje srpskih općinskih organa vlasti i saopćeno im je da će se formirati srpska država u Bosni i Hercegovini. Bratunački Krizni štab srpskog naroda transformisan je u Krizni štab SDS-a, a osnovana je i srpska skupština čiji je predsjednik postao Ljubisav Simić. Krajem februara 1992. u Bratuncu je sprovedena institucionalna podjela svih organa vlasti.[1]
Početak rata na području općine Bratunac
urediU aprilu dolazi do početka rata u Bosni i Hercegovini. Kontrolu nad Bratuncem 17. aprila preuzimaju srpske paravojne formacije koje su prešle rijeku Drinu i stupile na područje Skelana u općini Srebrenica 14. ili 15. aprila uz saradnju srbijanskih vlasti. Komandant srpskih paravojski sastao se 17. aprila u hotelu "Fontana" sa bošnjačkim čelnicima Bratunca i Srebrenice i izdao je ultimatum da predaju oružje i legalnu vlast Srbima, zaprijetivši da se na srbijanskoj obali Drine nalaze hiljade srpskih vojnika. Nakon što su predstavnici Bošnjaka bili primorani prihvatiti ultimatum, političku vlast u Bratuncu preuzeo je Krizni štab na čelu s Deronjićem.[1] Nasumična ubistva, zastrašivanje i pljačkanje od strane paravojski primorali su određen broj Bošnjaka na bježanje iz općine Bratunac. Od 21. do 23. aprila u Bratunac dolazi manja jedinica JNA od 20-30 ljudi pod komandom kapetana Reljića. Ova jedinica bila je dio oklopno-mehanizovane brigade smještene u Šekovićima.
Dešavanja u Glogovoj i priprema za napad na selo
uredi25. aprila u Glogovu je ušao konvoj oklopnih transportera, vojnih kamiona i policijskih automobila Novosadskog korpusa JNA i srpskih formacija (TO i policija), tražeći oružje i izdajući ultimatum da se svo oružje mora predati za dva dana. Ova grupa se vratila u Glogovu 27. aprila, a Milutin Milošević, načelnik Sekretarijata unutrašnjih poslova, saopćio je mještanima da selo neće biti napadnuto jer je predalo naoružanje. Razoružavanje bošnjačkih sela nastavljeno je do 6. maja. U ovom periodu u Bratunac dolazi druga paravojska iz Srbije, čiji je komandant bio "Peki". Ova grupa ubila je nekoliko Bošnjaka iz Bratunca i Žljevice i vršila je pljačkanje bošnjačke imovine.[1]
Deronjić i kapetan Reljić 6. ili 7. maja odlaze u Magašiće, odakle su imali pogled na Glogovu, pripremajući napad na selo. 7. maja započinju pripreme za napad, nakon što je dogovoreno da se on izvrši u naredna tri dana.
Popodne 8. maja Goran Zekić je ubijen u borbama u blizini Srebrenice, a njegovo tijelo dovezeno je u Bratunac. U 22:00 iste večeri održan je sastanak bratunačkog Kriznog štaba. Dijelu sastanka koji se odnosio na napad na Glogovu prisustovali su članovi Kriznog štaba, kapetan Reljić, komandant odreda TO iz Kravice Rašo Milošević i pripadnik Službe države bezbjednosti Srbije. Na tom sastanku Deronjić je objasnio strateški značaj Glogove i najavio iseljenje bošnjačkog stanovništva u Kladanj ukoliko ne dođe do pružanja otpora. Najavio je i nastavak operacija u Bratuncu i naseljima Voljavica i Suha koji su već ranije razoružani. Izdata je naredba jedinicama TO i policijskim snagama za napad, a kapetan Reljić je potvrdio učešće jedinice JNA u napadu. Deronjić je tražio da se neke kuće spale u znak upozorenja Bošnjacima, rekavši da ga nije briga šta će biti sa kućama ukoliko dođe do borbe.[1]
Napad na Glogovu i sastanak na Palama
urediNapad na Glogovu izvršile su Reljićeva jedinica JNA, bratunački TO i policija, kao i srbijanske paravojske. Uveče 8. maja srpske jedinice predvođene Deronjićem zauzele su uzvišenje iznad Glogove udaljeno 1 km od sela i tu su ostale do 10:00 narednog dana s ciljem da spriječe bijeg stanovništva ka Srebrenici i dolazak jedinica ARBiH upomoć. Operacija protiv Glogove započela je u 6:00 9. maja. Selo je okruženo i nije pružilo otpor.
Pri sakupljanju Bošnjaka ispred svojih kuća ubijene su četiri osobe. Na glavnoj cesti, u blizini centra naselja uskoro je došlo do likvidacije 19 zarobljenih muškaraca. Grupi mještana je zatim naređeno da tijela ubijenih odnesu do rijeke, a nakon što su to učinili likvidirani su. Kasnije tokom napada, kod pijace je okupljena grupa od oko 20 muškaraca. Naređeno im je da pješke odu do rijeke, gdje su pogubljeni od strane jedinice pod komandom Najdana Mlađenovića iz TO.[1]
Tokom i neposredno nakon napada, žene i djeca koji su preživjeli napad prisilno su ukrcani u autobuse i raseljeni na teritoriju pod kontrolom ARBiH izvan teritorije općine Bratunac. Snage koje su izvršile napad na Glogovu 9. maja sistematski su uništile džamiju, domove, objekte i drugu imovinu pod vlasništvom Bošnjaka.
Deronjić je 10. ili 11. maja 1992. pozvan na sastanak na Palama. Sastanku su prisustovali Karadžić, Velibor Ostojić i Ratko Mladić uz još pedesetak učesnika, uglavnom predsjednika kriznih štabova iz raznih općina. Na zidu su se nalazile mape na kojima je prikazan nacionalni sastav stanovništva općina u Bosni i Hercegovini, a srpska područja bila su označena plavom bojom. Nakon što je podnio izvještaj o dešavanjima u Glogovoj, Deronjić je dobio aplauz od prisutnih, a Ostojić je izjavio: "sad možemo da obojimo Bratunac u plavo".[1]
Suđenja
urediMiroslav Deronjić, koji je obavljao funkciju predsjednika Opštinskog odbora SDS Bratunac od septembra 1990. do kraja aprila 1992. kao i funkciju predsjednika Kriznog štaba, uhapšen je u Bratuncu 6. jula 2002. Nakon priznanja krivice, Deronjić je 30. marta 2004. osuđen na 10 godina zatvora zbog progona i zločina protiv čovječnosti.[1][5]
Spisak ubijenih
urediUbijeni su: Alihromić Hajdar, Beganović Vahid, Ćosić Ramiz, Delić Šećo, Delić Bego, Delić Medo, Delić Redžo, Delić Džafo, Delić Hamed, Delić Meho, Delić Meva, Gerović Šaban, Gerović Ramiz, Gerović Ramo, Golić Šerif, Golić Avdo, Golić Ramo, Golić Rifat, Golić (nepoznato ime), Gusiš (nepoznato ime), Hasibović (nepoznato ime), Husejnović Nezir, Ibišević Dževad, Ibišević Ilijaz, Ibišević Jusuf, Ibišević Kemal, Ibišević Mehmed, Ibišević Muharem, Ibišević Mujo, Ibišević Mustafa, Ibišević Osman, Ibišević Ramo, Ibišević Refik, Ibišević Sabrija, Ibišević Ismail, Ibišević Šećo, Ibišević Zlatija, Junuzović Abid, Junuzović Huso, Junuzović Adem, Junuzović Banovka, Junuzović Salih, Milačević Halid, Milačević Alija, Mušić Šaban, Memišević (Hajro) Hajrudin, Omerović Mirzet, Omerović Samir, Omerović Selmo, Omerović (Selmo) Selman, Omerović Fejzo, Omerović Nezir, Omerović Mensur, Omerović Nevzet, Omerović Nermin, Omerović Elvis, Rizvanović Ćamil, Rizvanović Jasmin, Rizvanović Mensur, Rizvanović Mustafa, Rizvanović Nurija, Šačirović Mujo, Selimić (nepoznato ime) i Talović Uzeir.[1]
Reference
uredi- ^ a b c d e f g h i j Presuda Miroslavu Deronjiću Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju.
- ^ "Obilježena 29. godišnjica zločina nad Bošnjacima u naselju Glogova". Federalna.ba. Pristupljeno 5. 5. 2024.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991" (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 25. 2. 2019.
- ^ Optužnica protiv Zdravke Tolimira Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju.
- ^ "MIROSLAV DERONJIC". TRIAL International. Arhivirano s originala, 20. 4. 2018. Pristupljeno 25. 2. 2019.