Manastir Zavala
Manastir Zavala ili manastir Vavedenja Bogorodice je manastir Srpske pravoslavne crkve, Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska i nalazi se u Popovu polju, 3 km. od općinskog središta Ravno. Proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine [1] Nacionalni spomenik se sastoji od: crkve sa zvonikom, podzida sa pristupnim tunelom i terasom, novog konaka, čatrnje, stare škole i pećine (isposnice).
| Manastirska crkva Vavedenja Bogorodice | |
|---|---|
 Crkva i zvonik | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Zavala (Ravno) |
| Religija | Pravoslavlje |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Organizacijski status | Manastirska crkva |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski tip | Crkva |
| Kamen temeljac | Kraj XVI stoljeća prvi put, 1819. god drugi put |
| Dovršeno | 1886. god |
| Specifikacije | |
| Dužina | 11,95 m |
| Širina | 6,40 m |
| Toranj/-evi | 1 |
| Materijali | Kamen |
Historija
urediNajstariji pisani dokumenat o Zavali je ugovor iz 1514. godine o prodaji jednog vinograda manastiru. Očito je da je Manastir u Zavali postojao najkasnije početkom XVI vijeka, ali se ne zna zašto je krajem tog vijeka bilo potrebno obnavljati manastirsku crkvu. Godine 1587. Izdat je ferman za obnovu crkve, uz uslov da crkva ne smije da bude veća nego ranije. S obzirom na to da se u Zavalskom pomeniku navode imena vojvoda iz loze Hrabrena-Miloradovića, može da se pretpostavi da su plemići iz te porodice bili ktitori obnove manastira.
Najbolji srpski slikar Georgije Mitrofanović je 1619 oslikao crkvu.[2]
U tursko-mletačkim ratovima manastir je srušen 1722. godine. U periodu 1816-1876 manastir je u potpunosti obnovljen. U Drugom svjetskom ratu uništena je cjelokupna zbirka. Manastir u Zavali je oštećen tokom rata 1992-95. godine. Crkva Vavedenja Bogorodičina nije pretrpjela veća oštećenja, a cijeli konak i njegovi prateći objekti su spaljeni.
U manastiru su 2002. god. obavljeni konzervatorsko-restauratorski radovi koje je finansirala švedska fondacija CHwB i u kojima je učestvovao Zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa BiH i Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog nasljeđa Republike Srpske.
Opis
urediCrkva manastira Zavala pripada grupi hercegovačkih zasvođenih crkava sa bočnim prislonjenim lukovima, pravougaone osnove. Cijela sjeverna strana prislonjena je uz stijenu. Dužina je 11,95 metara, a širina je od 3,40 metara do 6,40 metara.
Freske u crkvi smatraju se najkvalitetnijim slikarskim ostvarenjem u Bosni i Hercegovini nastalim u vrijeme osmanske vladavine. Uradio ih je Georgije Mitrofanović 1619. godine. Ovaj živopis, poslije hilandarskog, mogao bi da se svrsta u Mitrofanovićevo najbolje ostvarenje. Na stijeni uz crkvuse nalazi se kameni zvonik na preslicu sa tri zvona, izgrađen 1899. godine.
Podzid sa pristupnim tunelom predstavljao je pristupni put sve do izgradnje stepeništa. Potpuno je izgrađen od kamena krečnjaka sa krečnim malterom kao vezivnim sredstvom. Sa istočne strane visina podzida iznosi više od 5 metara. Tunel je dug oko 15 metara, njegova širina iznosi oko 1,70, a visina 1,80 metara.
Konak je podignut 1876. godine. Pravougaone je osnove čije su dimenzije oko 11x7,50 metara. U posljednjem ratu 1992-95. objekat je zapaljen.
Stara škola se nalazi ispod pristupnog puta u crkvu, na udaljenosti od 30 metara od objekta crkve. Pravougaone je osnove, dimenzija oko 5,80x3,80 metara. Izgrađena je od kamena. Trenutno je u ruševnom stanju.
Pećine – isposnice se nalaze na udaljenosti od 10 metara.
Reference
uredi- ^ "Manastir Zavala" (PDF). kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 7. 2016.[mrtav link]
- ^ "Historija eparhije". Zvanična stranica eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske. Pristupljeno 9. 9. 2017.
Literatura
uredi- Liljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. Godine
- Zdravko Kajmaković, Zidno slikarstvo u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 1971.
Vanjski linkovi
uredi
