Wikipedia

Ivan Čerešnješ

bosanskohercegovački i izraelski arhitekt

Ivan Čerešnješ (rođen 1945[1]), poznat i kao Ivica Čerešnješ jest bosanskohercegovački i izraelski arhitekta istraživač u Centru za jevrejsku umjetnost na Hebrejskom univerzitetu u Jerusalimu, specijaliziran za dokumentaciju jevrejske arhitektonsko-kulturne baštine u bivšoj Jugoslavija i Istočnoj Evropi. Tokom rata u Bosni i Hercegovini u perodu 1992-1995 bio je predsjednik Jevrejske zajednice Bosne i Hercegovine i imao je centralnu ulogu u spašavanju i evakuaciji hiljada Sarajlija.

Vesna Bugarski
Rođenje1945 (78–79 god.)
Sarajevo, Jugoslavija
ZanimanjeArhitekt

Biografija

uredi

Rođen je u Sarajevu, gdje je na Arhitektonskom fakultetu u Sarajevu, nakon kojeg je radio kao arhitekta-projektant, projekt menadžer i rukovodilac građevinskog odjela. Njegov rad uključivao je projektovanje, izgradnju, restauraciju i konzervaciju sakralnih objekata različitih vjerskih konfesija u Bosni i Hercegovini, poput crkava i džamija.

Značajan dio svoje profesionalne aktivnosti bio je posvećen jevrejskim zgradama i lokalitetima. Bio je angažovan na pokretanju, podršci, organizaciji finansiranja i aktivnom radu na revitalizaciji, rekonstrukciji i konzervaciji sefardskog groblja iz 16. stoljeća u Sarajevu. Taj projekat je pripremljen za javnu prezentaciju dvadeset i četiri sata prije izbijanja rata u Bosni i Hercegovini u martu 1992. Čerešnješ je također istražio i planirao restauracije aškenaske sinagoge u Sarajevu (izgrađene 1902), sefardskog Il Kal Nuevu iz 17. stoljeća sinagoga i kapele na Jevrejskom groblju (1926).

U periodu od 1989 do 1990. planirao je i vodio rekonstrukciju jevrejskog ljetnog kampa u Pirovcu u Hrvatskoj, koji je služio kao centralno mjesto okupljanja cijele jevrejske zajednice bivše Jugoslavije. godine 1990–1991 pripremao je i rukovodio restauracijom i konzervacijom kompleksa grobnog mjesta rabina Moše Danona, značajne historijske ličnosti iz bosansko-jevrejske zajednice (1832, Sarajevska megila) u Stocu.

Vođa jevrejske zajednice

uredi

Bio je poglavar Jevrejske zajednice Bosne i Hercegovine i potpredsjednik Saveza jevrejskih opština Jugoslavije od 1992. do emigracije u Izrael 1996.[2][3][4][5] Njegov mandat se poklopio sa ratom u Bosni 1992-1995.[3][6] kada je srpska vojska zauzela Jevrejsko groblje u Sarajevu, Cerešnjes je dao dozvolu Armiji Republike Bosne i Hercegovine da bombarduje groblje (na kraju je to bilo neophodno).

Čerešnješ i sarajevsko Jevrejsko humanitarno društvo La Benevolencija također su pružili pomoć hiljadama opkoljenih Sarajlija, snabdijevajući ih hranom, lijekovima te poštanskim i radio komunikacijama.[1][7] Cerešnjes je za lokalni list rekao da je nesektaški napor za pomoć dijelom bio gest zahvalnosti lokalnim muslimanima koji su skrivali Jevreje tokom nacističke okupacije Jugoslavije.[8] Kao student balkanske historije, Čerešnješ je rekao da je očekivao rat punu godinu dana prije nego što je izbio, te je organizirao Jevrejsku zajednicu u Sarajevu da skladišti zalihe, osigura da svi imaju pasoše, planira evakuaciju djece i staraca, i pronađu mjesta za evakuisane u Izraelu i Evropi.[8] Nakon što je rat počeo, Cerešnjes i La Benevolencija pomogli su Američkom jevrejskom zajedničkom distributivnom komitetu u evakuaciji 2.500 stanovnika Sarajeva, od kojih su samo jedna trećina bili Jevreji. Bilo je ukupno 11 evakuacija, tri zračnim putem početkom rata, a osam autobuskim konvojem nakon što je aerodrom zatvoren za civilni saobraćaj.[1] Dok su ostali konvoji zaustavljeni, svi konvoji Čerešnješa su prošli, jer je terensko osoblje Jointa pregovaralo o prekidu vatre kako bi se osigurao siguran transfer.[9]

Kao priznanje za njegove ratne humanitarne napore, Cerešnjes je u oktobru 1994. dobio francusku nagradu Legija časti.[1][10] Svoje ratne memoare objavio je u monografiji od 35 stranica Uhvaćeni vjetrovima rata: Jevreji u bivšoj Jugoslaviji 1999. godine.[11]

Rad u Izraelu

uredi

Čerešnješ je migrirao (alija) u Izrael 1996.[2][12] Godine 1997. pridružio se Centru za jevrejsku umjetnost na Hebrejskom univerzitetu u Jerusalimu kao arhitekta istraživač. Stalno se bavi dokumentacijom jevrejske graditeljske kulturne baštine u bivšoj Jugoslaviji[13][14] i drugim istočnoevropskim zemljama, uz mapiranje memorijala i spomenika holokausta.[2][12][15] On također pomaže Kongresnoj komisiji Sjedinjenih Američkih Država za zaštitu i očuvanje američke imovine u inostranstvu, koja je osnovana 1985. radi istraživanja jevrejskih groblja i spomenika, s primarnim fokusom na Istočnu Evropu.[2]

Reference

uredi
  1. ^ a b c d Shanker, Thom (10. 10. 1994). "Do Unto Others: In the midst of Bosnia's ethnic bloodbath, innocents find a lifeline in the Jewish community". Chicago Tribune. Arhivirano s originala, 27. 9. 2012. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  2. ^ a b c d "The Destruction of the Memory of Jewish Presence in Eastern Europe; a Case Study: Former Yugoslavia – Interview with Ivan Ceresnjes". Jerusalem Center for Public Affairs. decembar 2008. Arhivirano s originala, 14. 5. 2011. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  3. ^ a b Serageldin, Ismail; Shluger, Ephi; Martin-Brown, Joan (januar 2001). Historic Cities and Sacred Sites: Cultural roots for urban futures. World Bank Publications. str. 313. ISBN 0-8213-4904-X.
  4. ^ Schwartz, Stephen (2005). Sarajevo Rose: A Balkan Jewish notebook. Saqi. str. 70ff. ISBN 0-86356-592-1.
  5. ^ Davico, Leon (juni 1993). "Passover in Sarajevo". UNESCO Courier. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  6. ^ Schwartz, Stephen (2. 1. 2004). "Historic Cemetery in Serbia Desecrated". The Forward. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  7. ^ Polonovski, Max (2002). Le Patrimoine Juif Europeen Actes Du Colloque International Tenu a Paris, Au Musee D'Art Et D'Histoire Du Judaisme, Les 26, 27 Et 28 Janvier 1999: Actes Du Colloque International Tenu a Paris, Au Musee D'Art Et D'Histoire Du Judaisme, Les 26, 27 Et 28 Janvier 1999. Peeters. str. 44. ISBN 90-429-1177-8.
  8. ^ a b Gay, Lance (10. 4. 1993). "Jews Repay Bosnian Muslims". The Vindicator. Arhivirano s originala, 12. 8. 2011. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  9. ^ London, Charles (2009). Far From Zion: In search of a global Jewish community. William Morrow and Company. str. 137. ISBN 978-0-06-156106-1.
  10. ^ Singer, David (juli 1996). American Jewish Year Book, 1996. American Jewish Committee. str. 327–328. ISBN 0-87495-110-0.
  11. ^ Ceresnjes, Ivan (1999). Caught in the Winds of War: Jews in the Former Yugoslavia. Institute of the World Jewish Congress.
  12. ^ a b Gruber, Ruth Ellen (6. 9. 2004). "Strange painting in Serbian shul baffles art maven". Jewish Telegraphic Agency. Arhivirano s originala, 27. 9. 2012. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  13. ^ "Bloomfield/Schachter Grant for Architectural Research". Hebrew University of Jerusalem. 2007. Arhivirano s originala, 4. 10. 2011. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  14. ^ "Former Synagogue in Travnik (1860) Demolished". International Survey of Jewish Monuments. 7. 9. 2008. Arhivirano s originala, 28. 7. 2016. Pristupljeno 14. 5. 2011.
  15. ^ "News Update: 2009 – The Architecture Section". Hebrew University of Jerusalem. Arhivirano s originala, 13. 8. 2011. Pristupljeno 14. 5. 2011.

Vanjski linkovi

uredi
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Ivan_Čerešnješ&oldid=3651297"