Grob Moše Danona u Stocu
Grob Moše Danona nalazi se u općini Stolac, Bosna i Hercegovina. Godine 2003. s okolnim prostorom i havrom na Krajšini proglašen je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.[1][2]
Spomenik je na lokalitetu Krajšina, na putu Stolac – Mostar, 2 km udaljen od centra Stoca. Postavljen na postolje dimenzija 190 × 80 × 90 cm. Dimenzije su 150 × 50 × 80 cm. Sa sjeverne strane uklesan je drugi natpis na starohebrejskom.
Ovaj nadgrobni spomenik obilježava grob sarajevskog rabina Moše Danona, člana jevrejske zajednice s početka 19. stoljeća. Imenovan je hamambašijem 1815, a 15 godina kasnije, u vrijeme teških prilika za jevrejsku zajednicu na teritoriji Bosne i Hercegovine, pošao je pješke na put u Palestinu, želeći umrijeti i biti pokopan u Svetoj zemlji.[3] Na tom putu je i umro, i to u blizini Stoca, na mjestu gdje je i sahranjen. Spomenik su mu podigli sunarodnjaci deset godina nakon njegove smrti.
Deset godina nakon Danonovey smrti ovo mjesto postalo je mjestom hodočašća Sefarda ne samo iz Bosne i Hercegovine nego i iz ostalih krajeva u kojima su Sefardi živjeli. Jednom godišnje na Danonov rođendan 14. juna i na datum njegove smrti počela bi njihova okupljanja.[4] Stare fotografije iz vremena prije Drugog svjetskog rata prikazuju veliku masu ljudi okupljenu oko spomenika s natpisom. Iako je pripadao jevrejskoj kulturi, spomenik je bio poštovan i kod muslimana, a naročito kod derviša. Slično ovome hodočašću je hodočašće muslimana u tekiju na Buni u Blagaju.
Havra je od spomenika udaljena 35 m. Ona nije prostor za redovno obavljanje molitvi Jevreja nego je uobičajeno prostor za žaljenje, zajedničko oplakivanje.
Literatura
uredi- Izet Rizvanbegović, "Stari jevrejski nadgrobni spomenik na Krajšini kraj Stoca", Naše starine III, 1956.
Reference
uredi- ^ Mošin grob[mrtav link]
- ^ "NACIONALNI SPOMENICI BOSNE I HERCEGOVINE - Tabela". kons.gov.ba. Pristupljeno 19. 12. 2023.
- ^ "Grob Moše Danona u Stocu – jedino jevrejsko svetilište u Evropi". 6yka.com (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 19. 12. 2023. Pristupljeno 19. 12. 2023.
- ^ Dizdar, Tina Jelin- (28. 6. 2011). "Lekcija iz suživota: Moša Danon i porodica Medar". Radio Slobodna Evropa (jezik: srpskohrvatski). Pristupljeno 19. 12. 2023.