Galaksija

Galaksija je velika nakupina zvijezda koje se drže na okupu međusobnim gravitacijskim privlačenjem. Postoji više tipova galaksija po veličini i po obliku. Najmanje su galaksije patuljci sa oko 100.000 zvijezda, dok na drugom kraju skale postoje gigantske galaksije sa oko 3000 milijardi zvijezda.

NGC 4414, tipična spiralna galaksija

Historijski pregled

Historijski, galaksije su dijeljene prema njihovom prividnom izgledu (što se često naziva vizuelnom morfologijom). Čest oblik je eliptična galaksija, sa vitkim eliptičnim profilom. Spiralne galaksije su gomile u obliku diskova sa zakrivljenim, prahovitim kracima. Galaksije nepravilnih i neobičnih oblika poznate su pod nazivom neobičnih galaksija i tipično proizlaze iz raskida izazvanih gravitacijskim privlačenjima susjednih galaksija. Takva međudjelovanja bliskih galaksija, koja na kraju mogu i prerastati u stapanja galaksija, mogu potaknuti epizode znatno pojačanog stvaranja zvijezda i proizvesti ono što se naziva starburst galaksijom. Male galaksije koje ne posjeduju povezanu strukturu također se nazivaju nepravilnim galaksijama.

U vidljivom svemiru vjerovatno ima više od 100 milijardi (10¹¹) galaksija. Prečnici većine galaksija kreću se između 1000 i 100.000 parseka i obično ih međusobno razdvajaju milioni parseka (ili megaparseci). Međugalaktički prostor (prostor između galaksija) ispunjen je razrijeđenim gasom, čija je gustoća manja od jednog atoma po kubnom metru. Velika većina galaksija organizirana je u hijerarhijskim društvima koja se nazivaju skupovima, koji se opet, dalje, mogu združivati u superskupove. Te veće strukture općenito se raspoređuju u plohe i niti koje se prostiru nepreglednim svemirskim prazninama.

Iako još uvijek nedovoljno shvaćena, tamna materija, čini se, učestvuje sa 90% u masi većine galaksija. Posmatranja ukazuju na to, da bi u središtima većine, ako ne i svih galaksija, mogle postojati supermasivne crne rupe. Pretpostavlja se da bi one mogle biti osnovnim uzrokom aktivnih galaktičkih jezgara pronađenih u središtima nekih galaksija. Čini se da galaksija Mliječni put u svojoj jezgri udomljuje najmanje jedan takav objekt.

Vrste galaksija

Vrste galaksija po obliku

• Spiralna galaksija
• Eliptična galaksija
• Lećasta galaksija (lentikularne)
• Nepravilna galaksija

Također pogledajte

• NGC 1855
• NGC 7532
• NGC 700

Vanjski linkovi

• Astro.fdst.hr
• Astronomija u BiH Arhivirano 7. 11. 2015. na Wayback Machine
• Galaxy Formation Research Homepage
• http://www.bbc.co.uk/programmes/p003c1cn
• http://www.seds.org/messier/galaxy.htmlArhivirano 12. 8. 2011. na Wayback Machine
• https://web.archive.org/web/20150718054637/http://www.atlasoftheuniverse.com/
• http://www.physics.org/facts/sand-galaxies.asp Arhivirano 21. 8. 2015. na Wayback Machine Koliko ima galaksija?
• https://web.archive.org/web/20150715160713/http://www.astronoo.com/en/galaxies.html
• http://science.nasa.gov/headlines/y2002/08feb_gravlens.htm Arhivirano 11. 4. 2006. na Wayback Machine

Nedovršeni članak Galaksija koji govori o fizici treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.