Fridrik II, car Svetog Rimskog Carstva

Fridrik II (26. decembar 1194 – 13. decembar 1250) bio je car Svetog Rimskog Carstva (1220–1250), kralj Njemačke (1212–1250), kralj Sicilije (1198–1250) i kralj Jerusalema (1225–1228). Pripadao je dinastiji Hoenštaufovaca. Bio je jedan od najenergičnijih i najsposobnijih vladara srednjeg vijeka.

Fridrik II
Car Svetog Rimskog Carstva
Vladavina	22 novembar 1220 – 13 decembar 1250.
Prethodnik	Oton IV
Nasljednik	Henrik VII
Supružnik	Konstancija Aragonska Izabela II, kraljica Jeruzalema Izabela od Engleske Bianca Lancia d'Agliano (?)
Djeca	Henrik II, kralj Siclije Konrad I, kralj Sicilije Margareta Sicilska Konstancija (Ana) Manfred, kralj Sicilije
Dinastija	Hohenstaufen
Otac	Henrik VI, car Svetog Rimskog Carstva
Majka	Konstancija, kraljica Sicilije
Rođenje	26. decembar 1194.
Smrt	13. decembar 1250.

Odrastao je i živio najviše na Siciliji, jer mu je majka bila kći Rogerija II. Često je bio u ratu s papinskom državom, tako da je bio dva puta ekskomuniciran i jako ocrnjen u kronikama toga vremena. Papa Grgur IX ga je čak nazvao antikristom. Bio je prozvan i čudom svijeta. Govorio je devet jezika, a pisao je na sedam jezika u doba kad su mnogi vladari jedva bili pismeni. Bio je sponzor nauke i umjetnosti, tako da je financijski podržavao sicilijansku školu poezije, a od 1220. na njegovom dvoru se koristio sicilijanski jezik. Sicilijanska škola je imala kasniji veliki utjecaj na Dantea i moderni italijanski.

Rane godine

Rođenje Fridrika

Fridrik je bio drugi sin cara Henrika VI i suo jure sicilijanske kraljice Konstancije. Rođen je dan nakon krunidbe svoga oca kao kralja Sicilije, nakon što su njegovi roditelji uspjeli osigurati sicilijansku krunu koja je pripadala njegovoj majci. Pošto je već imala 40 godina i u prethodnih devet godina braka nije imala djece, znala je da će postojati sumnje oko toga da li je dijete stvarno njeno, a te sumnje bi se moglo iskoristiti protiv njenog djeteta kada ono dođe na vlast. Zato je odlučila roditi pred devetnaest kardinala i biskupa u šatoru na gradskom trgu.

Henrik VI je uspio nagovoriti kneževe izbornika izabrati 1196. dvogodišnjeg dječaka Fridrika za kralja Njemačke. Henrik VI je umro 1197. od malarije, a u Njemačkoj je nastao veliki otpor da trogodišnji dječak Fridrik postane kralj, tako da Fridrikov amidža, Filip Švapski, pristaje 1198. biti kralj. Druga grupa kneževa izabira Otona IV kao antikralja.

Fridrikova majka Konstancija je nakon Henrikove smrti nastavila samostalno vladati Sicilijom. Fridrika je naredila okruniti kao kralja Sicilije i svog savladara. Raskinula je sve veze s Svetim Rimskim Carstvom, a sve njemačke savjetnike je poslala u Njemačku. Nakon smrti carice Konstancije 1198, papa Inocent III je, po njenoj oporuci, postao Fridrikov skrbnik.

Vladavina u Njemačkoj

Fridrik II (lijevo) pregovara sa sultanom

Poslije smrti Filipa Švapskog Oton IV dobija 1208. podršku svih njemačkih kneževa, a 1209. papa Inocent III ga kruniše za cara Svetog Rimskog Carstva. Papa je ekskomunicirao Otona 1210, jer je prekršio obećanja koja je dao papi.

Na nagovor francuskog kralja Filipa II Augusta i pape pobunjeni kneževi biraju odsutnog Fridrika II 1211. za kralja na saboru u Nirenberg u. Ponovo ga biraju i on biva okrunjen 1212. Još jednom je okrunjen i 1215. Fridrik je bio priznat samo u južnoj Njemačkoj. Sjeverna Njemačka je bila jako uporište gvelfova, koji su bili protiv pape. Oton IV je nastavljao da vlada velikim dijelom Njemačke iako je bio ekskomuniciran.

Oton IV je poražen od strane francuskog kralja II Augusta 1214. u bici kod Buvina. Poslije toga Oton se povlači. Fridrik je nakon toga još jednom okrunjen 1215, ali ovaj put kao stvarni vladar Njemačke. Trebalo je još pet godina pregovora s papama da bi 1220. postao car Svetog Rimskog Carstva.

Za razliku od većine careva Fridrik je proveo jako malo vremena u Njemačkoj. Poslije krunidbe 1220. bio je ili na rodnoj Siciliji ili na križarskom pohodu do 1236, kada zadnji put dolazi u Njemačku. U to vrijeme Sicilijansko kraljevstvo se proširilo i obuhvaćalo je i većinu južne Italije. Vratio se 1237. u Italiju i više nije dolazio u Njemačku. Njegov drugi sin je kao Konrad IV vladao Njemačkom u njegovo ime.

Vladavina na Siciliji

Njegovom zaslugom doneseni su u kraljevini Sicilija brojni zakoni, koji su dugo vremena predstavljali inspiraciju za druge. Sicilijansko kraljevstvo je postalo apsolutna monarhija, prva centralizirana država u Evuropi tokom feudalizma. Značajan je napredak također u uvođenju pisanog zakona. Zakoni koje je donio ostali su baza sicilijanskih zakona sve do 1819. godine. Sagradio je Kastel del Monte. Osnovao je i Sveučilište u Napulju, koji se sada zove Univerzitet Federico II.

Križarski rat

Fridrik II je kao svoju drugu suprugu oženio mladu jerusalemsku vladaricu Izabelu II i tako postao jure uxoris kralj Jerusalema. Tokom 1227. krenuo je u križarski rat, u kome je iznenada obolio ili se pretvarao da je obolio. Papa Grgur IX ga je ekskomunicirao zbog toga 1227. Fridrik je krenuo u križarski rat 1228, ali papa je to smatrao provokacijom jer crkva nije sudjelovala, pa ga ponovno ekskomunicirao. Fridrik nije ni pokušao zauzeti Jerusalem oružjem. Krenuo je u pregovore sa sultanom al Kamil, u doba kad je ovaj bio u ratu sa svojim rođacima oko toga ko će kontrolirati Siriju i Mezopotamiju. Pregovorima je dobio gotovo sve što je tražio.

Križarski rat se na taj način mirno završio, a Fridrik se 18. marta 1229. okrunio kao kralj Jerusalema, i to nakon suprugine smrti, što je bilo nezakonito. Smrću Izabele II krunu Jerusalema naslijedio je njihov sin, Konrad. Upitno je, ipak, je li se Fridrik stvarno okrunio kao kralj Jerusalema, jer u jednom pismu spominje kako je tada na glavu stavio carsku krunu. Inače, Fridrik se tokom vladavine nad Jerusalemom i Svetom Zemljom susretao s otporom plemstva. Tokom 1230-ih Fridrikov predstavnik napušta Akru, a 1244. Jerusalem ponovno zauzimaju muslimanske snage.

Uspješan križarski rat bez prolivene krvi donio je veliki prestiž i ugled Fridriku. Bio je to konačno uspješan pohod nakon neuspjeha Četvrtog i Petog križarskog rata. Međutim, Rimokatolička crkva je bila jako provocirana Fridrikovim ponašanjem, jer je išao u križarski rat bez podrške crkve, a bio je u to doba čak i ekskomuniciran.

Rat protiv pape i Lombardska lige

Papa je skinuo ekskomunikaciju 1231. Fridrikov sin Henrik pobunio se protiv oca, udružio se sa Lombardska ligom i polagao je pravo da on bude kralj Njemačke. Pobuna nije uspjela, Henrik je zatvoren 1235, a nasljednik postaje drugi Fridrikov sin, Konrad. Fridrik je pobijedio Lombardska ligu 1237.

Fridrik je zahtijevao od Lombardskog saveza potpunu predaju. Milano je poslao veliku sumu novca, samo da ih Fridrik ne napada. Gradovi su odbili potpunu kapitulaciju, tako da su se nastavili sukobi sa Milano m, Brescia, Bolonjom i Piacenza. Fridrik je bio prisiljen 1238. odustane od opsade Breše, jer su mu protivnici bili dovoljno jaki.

Papa Grgur IX ga ponovno ekskomunicirao 1239. Fridrik je odgovario aneksijom velikih dijelova papinske države, protjerivanjem propovjednika iz gvelfskih gradova i prijetnjom da će zauzeti Veneciju, koja je brodovima potpomagala napad na Siciliju. Fridrik je tokom decembra 1239. zauzeo veliki dio Toskane, a zaprijetio je i zauzimanjem Rim a. Nakon neuspješne opsade Rima vraća se u južnu Italiju poharavši pri tome papin posjed Benevento. Mirovni pregovori su se nastavili, ali bez rezultata.

U međuvremenu pao je gibelinski grad Ferrara, a Fridrik je zauzeo Ravenu. Nezavisni gradovi su pri tim borbama pomagali jednu ili drugu stranu, koristeći sukob cara i pape, da bi sami dobili veće privilegije.

Papa je sazvao crkveni koncil, ali gibelinski grad Pisa je to spriječio zarobljavajući kardinale i prelate, koji su se nalazili na brodu koji je išao od Genove do Rima. Fridrik se ponovo spremao na osvajanje Rima. Ostavljao je iza sebe popaljene i razarana Umbro. Tokom tih priprema 22. augusta 1240. umro je papa Grgur IX. Da bi pokazao da njegov rat nije bio uperen protiv Rimokatoličke crkve, nego protiv pape, Fridrik je oslobadio dvojicu kardinala. Međutim ništa se nije promijenilo u odnosima papstva i carstva. Napadnut je carski garnizon u Tivoliju, pa je car ponovo bio pred vratima Rima. To se sve ponavljalo i 1242. i 1243.

Njegov zadnji i najžešći protivnik Inocent IV

Vojska Fridrika II isplaćuje se kožnim novcem

Novi papa Inocent IV izabran je 25. lipnja a 1243. Pošto je papa bio iz plemićke obitelji, a imao je rođaka među Fridrikovim pristalicama, očekivalo se da će se lako pomiriti. Tokom pregovora grad Viterbo se na nagovor kardinala Ranijerija pobunio 1243. protiv Fridrika. Fridrik odgovara opsadom Rima. Papa Inocent ga je nagovorio da povuče vojsku, ali kardinal Ranieri je pobio carski garnizon, što je razbesnilo Fridrika II. Papa je bio vješt diplomat i nagovorio je cara Fridriha da sklope mirovni sporazum, koji ponovo biva prekršen od strane pape. Papa je sazvao koncil u Lyonu 24. lipnja 1245, na kome svrgava Fridrika i postavlja Henrika Tiringijskog kao cara-rivala.

Papa je pokrenuo sve moguće zavjere protiv Fridrika. Zavjere su spriječene, a osveta je bila žestoka. Razoren je grad Altavila, koji je pružao zaštitu zavjerenici. Krivci su oslepljeni, mučeni i živi spaljeni ili obješeni.

Inocent IV od velike količine novca u Njemačku da bi odsjekao podršku Fridriku u Njemačkoj. Nadbiskupi Mainza i Kolna proglašavaju 1246. novog rivalskog kralja Henrika Tiringijskog. Zahvaljujući papinom novcu Heinrich rasp pobjeđuje Fridrikovog sina Konrada IV, ali Fridrik uspijeva učvrsti vlast u južnoj Njemačkoj, posebno dobijajući vojvodstvo Austriju. Henrik Tiringijski umire 1247, a novi antikralj postaje Vilim II, grof Holandije. Tokom 1247. Fridrik se dovoljno učvrstio u sjevernoj Italiji, a papinska vojska nikad nije došla do Lombardije.

Gubitak carskog blaga u bici kod Parme

Neočekivani uspjeh gvelfske konjice kraj Parme protiv Vitorije, zarobljeno Fridrikovo blago

U junu 1247. značajan lombardijski grad Parma prelazi na stranu gvelfa i izbacuje carski namjesnik. Zajedno sa Tiranom Verone, Fridrik je opsjedao Parmu. Čekao je da se predaju zbog izgladnjivanja. Oko Parme je sagradio drveni grad zvan Vitoria. U tom drvenom gradu Fridrik je čuvao svoje kraljevsko blago i ostale pokretnine. Odatle je često kretao u lov.

Tokom jednog takvog odsustva 18. februara 1248. Fridrihov logor je iznenada napadnut i osvojen. Razvila se tu i bitka kod Parme, u kojoj je žestoko poražena carska vojska. Gubitak carskog blaga je imalo veliki značaj. Nije više imao dovoljno novca da plaća vojsku. Fridrikov pohod je izgubio na zamahu. Ubrzo se Fridrik oporavio i ponovno je sakupio vojsku, ali u tom međuperiodu mnogi gradovi su prešli na papinsku stranu, jer nisu mogli trpe financijska opterećenja, kojima su bili izloženi.

Smrt

Tokom borbi carstvo gubi Como i Modena, ali zauzima Ravenu. Papinska vojska je pokušala pod vodstvom kardinala Pjetra Kapočija zauzeti Siciliju, ali poraženi su 1250. Fridrik umire od dizenterije 1250. Svome sinu Konradu ostavlja njemačku, jerusalemsku i sicilijansku krunu. Manfred dobija Taranto, a Henrik VII dobija Austrijsko vojvodstvo.

Brakovi i potomstvo

Fridrik se ženio tri ili četiri puta.

Dana 15. augusta 1209. oženio je ugarsku kraljicu Konstanciju Aragonsku, udovicu ugarskog kralja Emerika. S njom je imao jednoga sina, zvanog:

• Henrik II, kralj Sicilije, kralj Njemačke (1211–1242), imao djecu, ali danas nema potomaka

Kraljica Konstancija je umrla 1222, a Fridrik je 9. novembra 1225. oženio jerusalemsku vladaricu Izabelu II (također poznatu pod imenom Jolanda). Njihova djeca su bila:

• Margareta (1226–1227)
• Konrad I, kralj Sicilije, kralj Njemačke (kao Konrad IV), kralj Jerusalema (kao Konrad II) (1228–1254), imao sina, ali danas nema potomaka

Carica Jolanda je umrla 1228, a Fridrik je 1235. oženio Izabelu od Engleske, kćerku engleskog kralja Ivana Bez Zemlje. Njihova djeca su bila:

• Jordan (1236–1236)
• Agneza (1237–1237)
• Henrik (1238–1254)
• Margareta (1241–1270), udata za Alberta, landgrofa Tiringije, ima potomke danas

Carica Izabela je umrla 1241.

Fridrik je preko 20 godina imao vezu sa ženom po imenu Bianca Lancia d'Agliano. Prema nekim izvorima, Fridrik ju je oženio u postelji kratko prije njene smrti. Fridrik je njihovu djecu smatrao zakonitom, što bi oni i postali da je Fridrik oženio Biancu. Njihova djeca su bila:

• Konstancija (Ana) (1230–1307), udata za bizantskog cara Ivana III, nema potomaka
• Manfred, kralj Sicilije (1232–1266), danas ima potomaka
• Violanta (1233–1264), udata za Riccarda Sanseverina

Preci

16. Fridrik I, vojvoda Švabije

8. Fridrik II, vojvoda Švabije

17. Agneza od Bavarske

4. Fridrik I, car Svetog Rimskog Carstva

18. Arnulf I, vojvoda Bavarske

9. Judita od Bavarske

19. Judita od Sülichgaua

2. Henrik VI, car Svetog Rimskog Carstva

20. Stjepan I, grof Burgundije

10. Rinaldo III, grof Burgundije

21. Beatricija Lotarinška

5. Beatricija I, grofica Burgundije

22. Šimun I, vojvoda Lotaringije

11. Agata Lotarinška

23. Adelajda Levenska

1. Fridrik II, car Svetog Rimskog Carstva

24. Tankred od Hautevillea

12. Rogerije I, grof Sicilije

25. Fredisenda

6. Rogerije II, kralj Sicilije

26. Manfred del Vasto

13. Adelasia del Vasto

3. Konstancija, kraljica Sicilije

28. Odo od Vitrya

14. Gunter, grof Rethela

29. Matilda, grofica Rethela

7. Beatricija od Rethela

15. Beatricija Namurska

Vanjski linkovi

• Fridrik II, njegovi preci и potomci

Prethodnik: Konstancija	Kralj Sicilije 1198–1250	Nasljednik: Konrad I i II
Prethodnik: Izabela II	Kralj Jeruzalema s Izabelom II 1225–1228
Prethodnik: Oton IV	Car Svetog Rimskog Carstva 1212–1216	Nasljednik: Henrik VII
	Kralj Njemačke 1212–1220	Nasljednik: Henrik II
Prethodnik: Filip	Vojvoda Švabije 1220-1250