Franjevačka klasična gimnazija u Visokom

Franjevačka klasična gimnazija u Visokom (latinski: Classicum gymnasium franciscanum Visoko) počela je sa radom 1900. godina kada je preseljena iz Franjevačkog samostana u Gučoj Gori. Do tada je u Gučoj Gori radila kao škola sa pet razreda dok je sa dolaskom u Visoko otvoren i šesti razred. Ova ustanova predstavlja najznačajniju kulturno-prosvjetnu ustanovu Hrvata u Visokom i smještena je u samostanu Sv. Bonaventure.

Zgrada franjevačke klasične gimnazije u Visokom

Zgrada franjevačke klasične gimnazije u Visokom

Ulaz u zgradu

Historija

Visočki samostan je razoren za vrijeme velikih progona kršćana 1521. i 1524. godine, ali je opet obnovljen. Za bečkog rata franjevci ga napuštaju 1688. godine, a 1697. posljednji fratri sa svim katolicima iz Visokog pridružuju se Eugenu Savojskom, koji je s austrijskom vojskom prodro do Sarajeva, te se sele u Slavoniju. To je bio najveći egzodus Hrvata iz Bosne. I od tada u Visokom nema katolika ili ih u novije vrijeme ima tek malo. Franjevci su se vratili u Visoko 1899.-1900. u novu zgradu gimnazije i u samostan. Od tada djeluje Franjevačka klasična gimnazija, koja i danas uživa pravo javnosti.

Zgradu gimnazije je projektirao i građevinske radove vodio Ivan Holz. Gradnja je koštala 63.000 forinti. Ta je svota osigurana prodajom franjevačkog gostinjca u Carigradu (26.000 forinti), prilozima samostana i župa (26.000 forinti), te darovima dobročinitelja. Tada je zgrada imala oblik velikog uglastog slova J. Zgrada je 1913. proširena po nacrtu Franje Holza. Kasnije je više puta proširivana: 1934, 1953, 1959. i 1968. godine. Temeljito je renovirana god. 1985-88, a tada su izgrađene i nova kotlovnica, nova zgrada za radionice, gostinjske sobe i garaže, novi stanovi za časne sestre, te dvije privredne zgrade - sve po projektu V. Grabovca.

Gimnazija je u novoj zgradi u Visokom započela kao šestorazredna. Školske godine 1913/14. uvodi se sedmi, a 1914/15. i osmi razred. Pravo javnosti stječe 1924. godine. U socijalističkoj Jugoslaviji gimnaziji je nakratko onemogućeno djelovanje, da bi 1947. gimnazija dobila dopuštenje ali uz mnoga ograničenja. JNA je najveći dio zgrade franjevačkog samostana i gimnazije preuzela u svoj posjed, dok je samo južni dio zgrade ostao u posjedu franjevaca. Objekat je služio kao kasarna Jugoslovenske Narodne Armije, a nakon rata u BiH i Armije BiH. Odlukom Vlade Federacije 19. oktobra 2005. današnja Komanda u kasarni u površini 3225 m² i dio zemljišta površine 4100 m² su nakon više od 60 godina vraćeni na korištenje Franjevačkoj klasičnoj gimnaziji.

Direktori Gimnazije

Direktori Gimnazije od njenog osnivanja su franjevci:

• fra Grgo Martić (1882-84)
• fra Mirko Barać (1884-1886. i 1888-1892)
• fra Jerko Mihaljević (1886-87)
• fra Anđeo Franjić (1892-1905)
• fra Filip Pašalić (1905)
• fra Ambroža Živković (1905-1906)
• fra Augustin Pejčinović (1906-1907)
• fra Marijan Marić (1907-1908)
• fra Jozo Markušić (1908-1913)
• fra Karlo (Dragutin) Ikić (1914-1919)
• fra Lujo Marković (1919-1928)
• fra Kazimir Ivić (1928-1937)
• fra Ljudevit Zloušić (1937-1945)
• fra Krunoslav Misilo (1945-1946)
• fra Rastislav Drljić (1947-1967)
• fra Ignacije Gavran (1967-1976)
• fra Mato Mrkonjić (1976-1991)
• fra Stjepan Pavić (1991-1997)
• fra Pavo Vujica (1997-2006)
• fra Ivo Radman (2006-2007)
• fra Ivica Studenović (2007-2009)
• fra Zvonko Miličić (od 2009)

Literatura

• Valjan, Velimir (2010). Franjevački samostan u Gučoj Gori - Zbornik radova sa znanstvenog skupa u povodu 150. obljetnice samostana u Gučoj Gori (jezik: hrvatski). Guča Gora, Sarajevo: Franjevački samostan Guča Gora, Kulturno povijesni institut provincije Bosne Srebrene - Sarajevo. ISBN 978-9958-9026-2-8.CS1 održavanje: ref=harv (link)
• Gavran, Ignacije (2010). Suputnici bosanske povijesti - Sedam stoljeća djelovanja bosanskih franjevaca (jezik: hrvatski). Zagreb, Sarajevo: Svijetlo riječi, Sarajevo. ISBN 978-9958-741-93-7.CS1 održavanje: ref=harv (link)