Deliblatska pješčara
Deliblatska pješčara (Deliblatski pesak, Banatska peščara, Banatski pesak), jedinstvena je pješčara u Evropi, i nalazi se u jugoistočnom dijelu Srbije u pokrajini Vojvodini, u južnom Banatu. Prostire se na oko 300 km2, čije su glavne elipsoidne pjeskovite mase okružene plodnim lesnim poljoprivrednim površinama, proteže se između Dunava i jugozapadnih padina Karpata.
| Specijalni rezervat prirode Deliblatska pješčara | |
|---|---|
IUCN kategorija IV (stanište) | |
 | |
  | |
| Najbliži grad | Alibunar, Vršac |
| Koordinate | 44°53′01″N 21°05′33″E / 44.88361°N 21.09250°E |
| Površina | 34.829 ha |
| Osnovano | 1989. |
Ovaj spomenik prirodne istorije Panonske nizije jedno je od rijetkih utočišta za mnoge specifične vrste flora i fauna, koje su prirodne rijetkosti u evropskim i svjetskim razmjerima. Pječara predstavlja geomorfološka i ekološko-biogeografski fenomen ne samo Panonske nizije, već i Evrope. Specijalni rezervat prirode Deliblatska pješčara proglašen je 1977.[1][2][3]
Geografija
uredi
Specijalni rezervat prirode zauzima površinu od 34.829 ha u četiri opštine: Kovin, Alibunar, Bela Crkva i Vršac. Rezervat takođe uključuje Adu Žilavu (92 ha) i deo akvatorijuma Dunava. Prostire se sjeverno od Dunava, u pravcu jugoistok-sjeverozapad, oko 35 km u dužinu i oko 9–12 km u širinu. Reljef je nastao na laganoj talasastoj visoravni nanošenjem slojeva pijeska i sedimenata Dunava i okolnih rijeka, koji su zatim djelovanjem vjetra oblikovani u dine. Najviši vrhovi su Pluč (198 m) i Crni vrh (192 m). Debljina pijeska kreće se od 5–30 m u niskom pijesku, koji je najbliži Dunavu i gdje su nadmorske visine između 75 i 85 m, pa sve do 20–100 m u područjima visokog pijeska gdje su nadmorske visine od 100 do 135 m.
Živi svijet
urediBogatstvo flore ovog područja ogleda se u postojanju oko 900 vrsta viših biljaka, od kojih su mnoge rijetkosti, kao i vrste koje su u svojoj distribuciji ograničene na Panonsku niziju. Samo ovdje, u odnosu na cijelu teritoriju Srbije, nalaze se: banatski božur, stepski božur, Pančićeva pelena, šerpet i Degenova kocka. Ovdje je stanište i 20 vrsta orhideja. Prirodnu autohtonu šumsku vegetaciju predstavljaju šume bijele lipe i krupnolisnog medunca. Vegetacijski Deliblatska pješčara je mješavina stepe i šumo-stepe, koju karakterizira mozaik staništa trava, grmlja i šumskih staništa. Zbog prisustva velikog broja vrsta ptice, od kojih su mnoge rijetke i ugrožene, ovo područje je uključeno u najvažnija staništa ptica u Evropi - područje IBA. Iz skupine grabežljivaca, koji su najugroženije ptice, nalaze se vrste poput: banatski soko, orao krstaš i orao kliktaš. Njihovo pojavljivanje uvjetovano je pašnjačkim područjima i prisustvom tečnosti, što je osnova njihove prehrane. Mogu se naći i vuk, jelen, srna i divlja svinja.
Prirodne karakteristike i jedinstvenost ovog područja čine ga pogodnim za rekreaciju, lov i ribolov, nautički turizam, a prije svega ekološki turizam. Kako bi se zaštitilo ovo područje, Deliblatska pješčara je proglašena specijalnim rezervatom prirode. Od 2002. godine, Deliblatska pješčara nalazi se na preliminarnoj listi UNESCO kao područje izuzetnih prirodnih vrednosti.
Galerija
uredi
Pogledajte takođe
urediReference
uredi- ^ "Specijalni rezervat prirode „Deliblatska peščara"". vojvodinasume.rs.
- ^ "SRP "Deliblatska peščara"". vojvodinasume.rs.
- ^ "Просторни план подручја посебне намене специјалног резервата природе Делиблатска пешчара". Arhivirano s originala, 30. 5. 2016.
