Bazno tijelo
Bazno tijelo – češće kao tuđice bazalno tijelo, bazalna granula, kinetosom ili stari citološki naziv blefaroplast – je proteinska struktura koja je nađena u bazi eukariotskih undulipodija (cilija ili bičeva). Sastavljeno je od centriole I nekoliko dodatnih proteinskih struktura, a, u suštini, je modificirana centriola.[1] Ovo tijelo služi kao jezgro mjesta za rast mikrotubulske aksoneme. Centriole, od kojih su izvedena bazna tijela, djeluju kao lokacija za kačenje protein, koji zauzvrat usidre mikrotubule, a poznati su kao centar organizacije mikrotubule (MTOC). Ove mikrotubule daju strukturu i olakšavaju kretanje vezikula i organela kod mnogih eukariota.[2][3][4]
2 – ćelijska membrana,
3 – IFT (Međuflagelumski transport),
4 – Bazno tijelo,
5 –Poprečni presjek biča,
6 – Tripleti mikrotubula baznog tijela
U vrhu ćelije je bazno tijelo koje je korijensko mjesto kačenja biča.
Bazna tijela potiču iz centriola i imaju sličnu potkonstrukciju kao i one, sa devet perifernih trojki mikrotubula
(vidi strukturu na dnu centra slike).
Struktura
urediCilije i bazna tijela se formiraju tokom mirovanja ili u fazi G1 ćelijskog ciklusaciklusa. Prije nego ćelija uđe G1 fazu, tj. prije e formiranja cilije, majka centriola služi kao komponenta centrosoma. Kod ćelija koje su predodređene da imaju samo jednu primarnu ciliju, bazno tijelo majke centriole se diferencira nakon stupanja u G1 ili mirovanje. Stoga je bazno tijelo u takvim ćelijijama je izvedeno iz centriole. Bazno tijelo se razlikuje od majke centriole u najmanje dva aspekta. Prvo, bazna tijela imaju bazna stopala, koja su usidrena u citoplazmi mikrotubula i neophodna su za usklađivanje polarizacije cilije. Drugo, ona imaju oblik vjetrenjače tranzicijskih vlakana koja potiču iz dodataka majke centriole.[5] Kod višetrepljastih ćelija, međutim, u mnogim slučajevima bazna tijela nisu građena od centriole ali se generiraju de novo, od posebne strukture proteina pod nazivom ‘’deuterostomi’’.[6]
Funkcija
urediTokom mirovanja ćelijskog ciklusa, bazna tijela organiziraju primarne cilije i borave na ćelijskom korteksu, u blizini plazma membrane. Na ulasku u ćelijski ciklus, cilijje se resorbiraju, a bazno tijelo migrira u jedro, gdje funkcionira kao organizator centrosom. Centriole, bazna tijela i cilija su važni za odvijanje mitoze, polarnost, diobu ćelija, transport proteina, signalizaciju, pokretljivost i osjetljivost (senzibilnost).[7] Mutacije koje utiču na bazne organe su povezane s nekoliko bolesti čovjeka, prije svega Bardet-Biedl sindrom. Regulacija proizvodnje baznih tijela i prostorne orijentacije je u funkciji domena nukleotid-vezujućih proteina γ-tubulinaa.[8] Biljke nemaju centriole, a samo niže, kao što su mahovine i paprati, sa pokretnim spermatozoidima imaju bičeve i bazna tijela.[9]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Jacob M. Schrøder (2011). EB1 and EB3 promote cilia biogenesis by several centrosome-related mechanisms. J Cell Sci 124: 2539-2551; doi: 10.1242/jcs.085852
- ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Kapur Pojskić L. (2014). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo. ISBN 978-9958-9344-8-3.
- ^ Sehyun Kim (2013). Assembling a primary cilium. Current Opinion in Cell Biology 2013, 25:506–511
- ^ Deborah A. Klos Dehring (2013). Deuterosome-Mediated Centriole Biogenesis. Developmental Cell 27, 103–112
- ^ Chad G. Pearson (2009). Basal Body Components Exhibit Differential Protein Dynamics during Nascent Basal Body Assembly. Mol Biol Cell. Feb 1; 20(3): 904–914.
- ^ Y. Shang, C.-C. Tsao, and M. A. Gorovsky. 2005. Mutational analyses reveal a novel function of the nucleotide-binding domain of gamma-tubulin in the regulation of basal body biogenesis. J. Cell Biol. 171(6):1035-44. PMID 16344310
- ^ Philip E. Pack, Ph.D., Cliff's Notes: AP Biology 4th edition.
Vanjski linkovi
uredi