Banatska Republika

Banatska Republika bila je kratkotrajna samoproglašena država, proglašena 31. oktobra 1918. u Temišvaru, nakon raspada Austrougarske.

Banatska Republika
31. oktobar - 15. novembar 1918.
Prethodnice: ← Kraljevina Mađarska Nasljednice: Kraljevina Rumunija → Kraljevina SHS →
Položaj na karti
Glavni i najveći grad		Temišvar
Službeni jezik		srpski, mađarski, njemački, rumunski
Etničke grupe		Srbi, Mađari, Rumuni, Nijemci
Državno uređenje
• 1919		Otto Roth
Zakonodavstvo
Stanovništvo
• Ukupno (1919)		1.582.133

Detaljna mapa Banatske republike

Mapa predložene Republike Banatije (prijedlog su iznijeli Nijemci iz Banata na Mirovnoj konferenciji u Parizu 1920. godine)

Historija

Prilikom proglašenja Republike, formirano je Banatsko narodno vijeće, koje se sastojalo od po pet predstavnika sljedećih naroda: Nijemaca, Mađara, Srba i Rumuna.

Civilni povjerenik Republike je postao dr. Otto Roth, dok je vojni zapovjednik postao Albert Bartha. Mađarska vlada je priznala neovisnost Banatske republike. U tom smislu se smatra da je stvaranje republike bilo podržano od Mađarske, u svrhu zadržavanja sjevernog Banata i zaustavljanja opredjeljenja tamošnjeg stanovništva za južnoslavensku državu.

Banatsko narodno vijeće organizovalo vojne odrede i civilnu stražu 4. novembra iste godine. Cilj ovih vojnih odreda je bio uspostavljanje kontrole nad cijelom teritorijom Banata. Ipak, Banatska republika je bila kratkog vijeka; nakon nekoliko dana, vojska Kraljevine Srbije je ušla u Banat, što je bio kraj Banatske Republike. Nekoliko mjeseci kasnije, teritorija Banata je podijeljena između Kraljevine SHS i Rumunije, uzimajući u obzir proglas Velike narodne skupštine u Novom Sadu i rezoluciju iz Alba Iulie.

U aprilu u 1920. godine, Nijemci iz Banata su podnijeli zahtjev mirovnoj konferenciji u Parizu da se republika obnovi pod imenom "Republika Banatija". Prema ovom zahtjevu, obnovljena republika ne bi uključivala samo Banat, već i susjednu Bačku, a bila bi podijeljena u kantone, kojima bi upravljali predstavnici većinske etničke skupine iz svakog kantona. Prijedlog je odbačen na mirovnoj konferenciji.

Demografija

Republika je brojala 1.582.133 stanovnika, od kojih:

• 592.049 (37,42%) Rumunja
• 387.545 (24,50%) Nijemaca
• 284.329 (17,97%) Srba
• 242.152 (15,31%) Mađara
• Određen brojih manjih etničkih skupina, uključujući Slovake, Hrvate, Rusine, itd.

Prema vjeroispovijesti, stanovništvo republike je uključivalo:

• 855.852 (54,10%) pravoslavnih kršćana
• 591.447 (37,38%) katolika
• Članove manjih vjerskih zajednica, uključujući kalvinisti, luterani i Židove

Literatura

• Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004.
• Milojko Brusin, Naša razgraničenja sa susjedima 1919-1920, Novi Sad, 1998.

Također pogledajte

• Banat
• Srpsko-mađarska republika Baranja-Baja
• Republika Prekmurje