Austrijsko vojno groblje u Mostaru
Austrijsko vojno groblje u Mostaru smješteno je na području Bišća polja, južno od grada, na istočnoj obali Neretve. Nije sagrađeno samo za austrijske vojnike i oficire koji su poginuli prilikom okupacije Bosne i Hercegovine nego je planirano groblje za austrijske službenike i vojnike garnizona u Mostaru. Prvi put spominje se u mostarskom katastru 1890, a njegova današnja površina iznosi približno 13.400 m2[1]
Budući da je matica bila daleko, okružne vlasti odlučile su formirati groblje za austrijske vojnike i službenike uprave u Mostaru. Posljednje počivalište tu su pronašli policajci, razni državni službenici, ljekari, tehničari te njihove supruge i djeca. Na ulazu je kapelica neobične arhitekture s pravougaonim elementima i krstom uklesanim u gornjem dijelu. Grobovi su uglavnom obilježeni običnim drvenim krstovima, dok su neki nadgrobni spomenici bili izgrađeni i od kamena donošenog iz obližnje Neretve. Austro-ugarski oficiri imali su nadgrobne spomenike (zbog svog višeg položaja, a samim tim i viših novčanih prihoda). Nadgrobni spomenici sastojali su se od različitih vrsta kamena i stoga su bili crne, bijele ili crvene boje. Na sredini groblja bio je veliki krst, kao standardno obilježje na vojnim grobljima u Austro-Ugarskoj.
Po završetku Prvog svjetskog rata i odlasku Austro-Ugarske 1918. ovo groblje naredbom Zemaljske vlade Kraljevine SHS dodatno je prošireno i dobija naziv "Novo vojničko groblje".[2] Groblje je upotrebljavano i tokom Drugog svjetskog rata, pa je u prvim danima Aprilskog rata ovdje sahranjen prvi poginuli vojnik Kraljevine Jugoslavije, Branko Drakulić, pilot Vazduhoplovstva, čija je grobna ploča i danas u dobrom stanju.
Osim jugoslavenskih, na ovom groblju počivaju i italijanski vojnici, pripadnici 154. pješadijske divizije Murge, koja je mobilizirana 1942. i imala je zonu odgovornosti na području Dalmacije i Hercegovine.
Nakon kapitulacije Italije na područje italijanske interesne sfere dolaze jedinice Wehrmachta, pa ovo groblje postaje mjesto ukopa i za pale njemačke vojnike, čiji su grobovi pretežno u južnom dijelu groblja. Tu je i objekat nalik kapeli, podignut u znak sjećanja na poginule njemačke vojnike. Dana 14. februara 1945. jedinice Osmog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije ulaze u Mostar, a neki od poginulih partizana u operaciji oslobađanja Mostara sahranjeni su na ovom groblju.
Iako se groblje zvanično prestalo upotrebljavati kao mjesto ukopa vojnih lica nedugo nakon oslobođenja Mostara, pojedina vojna lica tu su ukopavana sve do 1952, kada je sahranjen i posljednji vojnik, pripadnik Jugoslavenske narodne armije. Jedan od najpoznatijih koji je sahranjen na ovom groblju jest dr. Anton Fojarewitz.[1]
Groblje je trenutno u lošem stanju, veliki broj nadgrobnih spomenika oštećen je i devastiran. Pojedine nadgrobne spomenike obnovili su austrijski i njemački vojnici u redovima mirovnih jedinica koje su se našle na prostoru Mostara tokom i poslije rata u Bosni i Hercegovini.