Veselin Masleša

Veselin Masleša Veso (20. april 1906 – 14. juni 1943) bio je književnik, novinar, revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Veselin Masleša
Rođenje	(1906-04-20) 20. april 1906. Banja Luka, Austro-Ugarska
Smrt	14. juni 1943(1943-06-14) (37 godina) Tjentište, Nezavisna Država Hrvatska
Zanimanje	Književnik, prevodilac i publicista
Poznat(a) po	Studije: Mlada Bosna i Svetozar Marković

Bista u Sarajevu

Biografija

Rođen je 20. aprila 1906. u Banjoj Luci. Djetinstvo i svoju ranu mladost proveo je u Banjoj Luci gdje je završio i gimnaziju.

Mladost

Još u šestom razredu gimnazije, stupio je u revolucionarni omladinski pokret, a istovremeno se uključio i u akcije radničkog pokreta Banje Luke. Prve osnove marksističkog obrazovanja stekao je u đačko-literarnom društvu "Mladost".

Studij

Godine 1925. Masleša odlazi na studije – najprije u Zagreb, gdje je upisao Pravni fakultet, da bi ubrzo prešao u Frankfurt, gdje je studirao ekonomiju, a potom u Pariz, gdje je studirao političku ekonomiju i sociologiju.

Zbog revolucionarnog rada među jugoslavenskim studentima i radnicima – iseljenicima u Francuskoj – bio je izložen progonima, i onemogućeno mu je dalje nastavljanje studija. Francuske vlasti su ga protjerale u Jugoslaviju, a jugoslavenske iz Beograda u Banju Luku.

U Banjoj Luci nastavio je aktivnost u radničkom pokretu. Potom odlazi u Osijek, gdje se zapošljava kao urednik i korektor, u redakciji Hrvatski list. Ali je ubrzo uhapšen i ponovno protjeran u Banju Luku. Godine 1938. zapošljava se u Beogradu, kao skupštinski novinarski reporter i komentator u Beogradskim novostima. Iste godine primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.

Brzo se uključuje u društveni i politički život Beograda, učestvujući, pored nezakonitog partijskog rada, i u legalnim manifestacijama tadašnje napredne inteligencije. Istupao je s natpisima u mnogim listovima i časopisima. U decembru 1928. godine zajedno s Otokarom Keršovanijem pokreće časopis Nova literatura. Ali nakon proglašenja šestojanuarske diktature 1929. uhapšen je i poslije sedam mjeseci provedenih u zatvoru, protjeran u Banju Luku.

U Banjoj Luci, u kojoj je ostao nešto duže od godinu dana, imao vrlo raznovrsnu političku djelatnost: držao je nezakonite partijske tečajeve, seminare i predavanja; pisao je, ali bez potpisa, u banjalučkom listu Nova štampa; bavio se prevodilačkim radom i nastavio izvanredne studije prava u Zagrebu.

Godine 1931. vraća se u Beograd i zapošljava se kao publicist u redakciji časopisa Narodno blagostanje. Posebno je bio angažiran u ostvarivanju politike Narodnog fronta i stvaranju legalne jedinstvene radničke partije, odnosno Stranke radnog naroda, kao sekretar njenog Inicijativnog odbora.

Pored partijsko-političke aktivnosti, Masleša se intenzivno bavio znanstveno-istraživačkim, publicističkim i prevodilačkim radom. Baveći se temama iz domene ekonomskih, političkih i književnih zbivanja u zemlji i inostranstvu, Veselin Masleša je, kao publicista, objavljivao nekoliko studija, a najpoznatije su Mlada Bosna i Svetozar Marković.

Od 1927. do 1940. Masleša je deset puta hapšen, provodeći, za to vrijeme, u zatvorima ukupno više od dvije i po godine.

Drugi svjetski rat

Poslije bombardiranja Beograda aprila 1941. prešao je u Crnu Goru i tamo učestvovao u pripremama ustanka. Organizirao je propagandni rad Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru i Glavnog štaba za Crnu Goru i Boku. Pokrenuo je i uređivao listove Sloboda i Narodna borba.

U vrijeme pohoda proleterskih brigada u Bosansku krajinu, jula i augusta 1942, bio je član Politodjela Četvrte proleterske crnogorske brigade. U drugoj polovini 1942, u selu Driniću, zajedno s Mošom Pijade i drugim saradnicima, obnavlja list Borba, organ Komunističke partije Jugoslavije, u kojoj objavljuje mnoge tekstove, sarađuje i u listovima: Proleteru, Vojno-političkom pregledu, Narodnom oslobođenju i drugima.

Na prvom zasjedanju AVNOJ-a u Bihaću u novembru 1942, Masleša je održao glavni referat: "Narodnooslobodilačka borba i stvaranje Antifašističkog vijeća", u kojem je iznio historijat antifašističke borbe u svim krajevima Jugoslavije od 1936. do 1942. Tada je izabran u Izvršni odbor AVNOJ-a.

Tokom četvrte i pete neprijateljske ofanzive bio je s grupom divizija NOVJ koje su vodile borbe na Neretvi i Sutjesci. Poginuo je (utopio se) 14. maja 1943. kada su noću prelazili Sutjesku da bi se probili iz njemačkog obruča.

Odlukom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne narodne republike Jugoslavije, 20. decembra 1951, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga peta). Beograd, 1973.
• Narodni heroji Jugoslavije. Mladost, Zagreb, 1975.

Vanjski linkovi

• Osnovna škola "Veselin Masleša" Beograd
• CKUDM "Veselin Masleša" Banja Luka