Tomo Oraovac
Tomo P. Oraovac (Orahovo, 18. oktobar 1853 – Beograd, 3. mart 1939) bio je srpski književnik, publicista, borac za ustavne slobode u Crnoj Gori, inspektor Ministarstva za financije i narodni poslanik.
Tomo Oraovac | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 18. oktobar 1853. |
| Smrt | 3. mart 1939 (85 godina) Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
| Zanimanje | Književnik i publicista |
Školovanje uredi
Rođen je u selu Orahovo u Kučima. Pripadao je prvoj generaciji koja se školovala u Cetinjskoj bogosloviji (1869–1872).
Karijera uredi
Nakon završenog školovanja je radio kao učitelj, u Danilovgradu, a zatim u osnovnoj školi na Cetinju. Tu je ubrzo postao i njen upravitelj. Inicirao je sazivanje prve skupštine crnogorskih učitelja, na kojoj se zalagao za jednobraznu nastavu i ukidanje tjelesne kazne u školama. Tokom Veljeg rata je obavljao značajne dužnosti u snabdjevanju hercegovačkih izbjeglica hranom. Godine 1876. knjaz Nikola ga je postavio za glavnog administratora za prijem hrane i pomoći iz Rusije. Za sasluge je dobio visoka odlikovanja. Postavljen je za glavnog intendanta u Baru, gdje je ostao do 1881. Bio je inicijator osnivanja Srpske narodne čitaonice u Baru, koju su podržali najugledniji građani, čak i oni koji nisu bili pismeni.
Zajedno sa nekim istaknutim i slobodoumnim Crnogorcima, pokrenuo je akciju za uspostavljanje demokratskog i parlamentarnog režima. U odnosu na apsolutistički režim tadašnjeg knjaza Nikole, bio je u opoziciji. Proteran je iz Crne Gore 1883. i prešao je u Srbiju. Služio je kao činovnik u policiji i u Ministarstvu financija. Radio je kao sreskin načelnik, poreznik, kontrolor i inspektor u Ministarstvu financija i na tom položaju je ostao sve do penzionisanja, nakon pedeset godina rada u državnoj službi. Između dva svjetska rata bio je član Radikalne stranke Stojana Protića. Bio je član Društva za proučavanje historije Crne Gore kao njegov predsjednik i predavač. [1]
Bavio se književnošću i publicistikom. Još kao mlad je počeo pisati lirsku i epsku poeziju. Neke od njegovih pjesama, koje su nastale još u periodu dok je živio u Crnoj Gori, postale su veoma popularne. Pisao je o Cetinjskom manastiru i o vjekovnoj nezavisnosti Crne Gore u Zetskom glasniku. Pred smrt je pripremio za štampu Znamenite Crnogorke, koje su objavljene naredne godine. [2]
Sahranjen je u Beogradu na Novom groblju, u blizini crkve svetog Nikole. Iznad groba je bista sa prikazom njegove glave.
Djela uredi
Knjige uredi
- Tri znamenita Hercegovca, Beograd (1908)
- Arbanaško pitanje i srpsko pravo, Beograd (1913)
- Pismo Njegovom Veličanstvu Kralju Nikoli I, Newyork (1917) i Podgorica (2017)
- Lovćenska anatema, Ženeva (1918)
- Vojvoda Tripko Džaković, Cetinje (1935)
- Ratovanje na Skadarskom jezeru. Osvajanje grada Žabljaka, Beograd (1935)
- Znamenite Crnogorke, Zemun (1940)
Članci uredi
- Imovina Cetinjskog manastira, Ivan begovo zavještanje, Zetski glasnik, Cetinje 8/1936, br. 33, 2.
- O vjekovnoj nezavisnosti Crne Gore, Zetski glasnik, 7/1935, br. 1-4, 4-5.