Wikipedia

Tarik ibn Zijad

Tarik ibn Zijad (arapski: طارق بن زياد‎) (670. Hanšala, Alžir[1] - 720. Damask, Sirija) je bio muslimanski vojskovođa, berberskog porijekla. Najpoznatiji je po tome što je predvodio emevijsku vojsku pri muslimanskom osvajanju Španije 711. godine. Prema nalogu emevijskog halife El-Velida I poveo je veliku muslimansku vojsku sa afričkog tla, preko Gibraltarskog moreuza. Nakon što je konsolidovao svoju vojsku kod Gibraltarske stijene, (područje današnjeg Gibraltara) krenuo je u osvajanje Pirinejskog poluostrva. Današnji naziv Gibraltar je španska izvedenica od arapskog termina Jabal Ṭāriq - Tarikova planina.[2]

Tarik ibn Zijad
Tarik ibn Zijad u pohodu osvajanja Španije
Rođenje670.
Hanšala, Alžir
Smrt720.
Damask, Sirija
NacionalnostBerber
TituleGuverner Andaluzije
Čingeneral
RatoviMuslimansko osvajanje Pirinejskog poluostrva
Važnije bitkeBitka kod Gvadalete

Pobjedom nad vizigotskim kraljem Roderikom u bitci kod Gvadalete 711. godine prokrčio je put muslimanskom osvajanju Španije i pridonio skorom propašću Vizigotskog kraljevstva.

Porijeklo

uredi

Srednjovjekovni historičari daju vrlo malo ili nimalo informacija o Tarikovom porijeklu i nacionalnosti. Muslimanski historičari poput Ibn 'Abd el-Hakama, Ali ibn el-Athira ili Ibn-Halduna[3] u svojim djelima ne spominju Tarik ibn Zijada. O njegovom porijeklu postoje tri različita prikaza historičara koji su živjeli 400 do 500 godina poslije njegovog doba pri čemu se navodi da je bio:

  • Arap ili slobodni čovjek Sadifovog klana arapskog plemena Kinde.[4]
  • Berber iz Sjeverne Afrike.[5][6][7][8][9][10] Berberskim plemenima koja su povezana sa ovim porijeklom (Zenata, Walhāṣ, Warfajūma, Nafzā) u Tarikovo vrijeme smatrani su svi stanovnici Tripolitanije i Magreba.[11]
  • Perzijanac porijeklom iz provincije Hamadan.[12]

Pa ipak preovladava mišljenje da je Tarik ibn Zijad rođen 670. godine u mjestu Hanšala, u Alžiru. Smatra se da potiče iz jednog od berberskih plemena koja su u to doba naseljavali Sjevernu Afriku tj. Tripolitaniju i Magrib. Iako nema podataka o njegovom ranom periodu života, pouzdano se zna da je kao mladić stupio u vojsku Muse ibn Nusajra.

Historija

uredi

Musa ibn Nusajr koji je bio emevijski guverner sjevernoafričke provincije Ifrikije imenovao je Tarika za upravitelja grada Tangera, grada koji se nalazi nasuprot Gibraltara a nakon što su ga osvojile Musaove snage 710-711. godine.[13] Pa ipak na sjevernoafričkoj obali vizigotski vladar zadržao je oblast uz grad Ceuta kojom je komandovao plemić Julian, grof Ceute.

Nakon što je Roderik došao na vlast u Španiji, Julian je, kao što je tada bio običaj, poslao svoju kćer na dvor vizigotskog kralja na obrazovanje. Međutim zbog lošeg odnosa prema njegovoj kćerci, neki autori navode da je Julien bio ravnodušan prema ambiciji Muse ibn Nusajra da povede vojnu kampanju na Pirinejskom poluostrvu.

26. aprila 711. godine, vojska Tarika ibn Zijada, sastavljena uglavnom od nedavnih konvertita u islam, se iskrcala na područje današnjeg Gibraltara.

Vojska se sastojala od oko 7.000 berberskih konjanika, a Musa je navodno poslao dodatnih 5.000 konjanika kao pojačanje nakon osvajanja. Roderik je, kako bi se suočio s prijetnjama Berbera, okupio vojsku koja je brojala oko 100.000 vojnika.[14] Većim dijelom vojske komandovali su i bili odani Viticinovi sinovi, koje je Roderic brutalno razrješio dužnosti.[15] Tarik je ostvario odlučujuću pobjedu nad Roderikom 19. jula u Bitci kod Gvadalete u kojoj je smrtno stradao i Roderik.

Pobjeda kod Gvadalete je bila značajna po tome što je omogućila Tarikovoj vojsci daljnje napredovanje pri čemu su osvojeni gradovi Cordoba, Granada i Toledo i Caraccu nakon čega je Tarik de facto postao guverner osvojenog područja do dolaska Muse godinu dana kasnije.

714. godine i Tarik i Musa su opozvani sa dužnosti u Damask, tadašnju prijestolnicu halifata od strane aktuelnog halife El-Velida I gdje su proveli ostatak svog života.[16] U mnogim arapskim historijskim dokumentima o osvajanju Pirinejskog poluostrva postoji podjela mišljenja o odnosu između Tarika i Muse ibn Nusejra. Neki navode epizode ljutnje i zavisti sa strane Muse prema Tariku zbog njegovog doprinosa osvajanju novih zemalja dok drugi ne spominju ili pak odbacuju takav odnos Muse prema Tariku. S druge strane, jedan rani historičar El-Balazuri (iz 9. vijeka) u vezi odnosa između ove dvije ličnosti navodi samo da je Musa napisao Tariku oštro pismo te da su se ipak njih dvojica pomirili i izgladili nesporazume.[17]

Također pogledajte

uredi

Reference

uredi
  1. ^ Tarik ibn Zijad - Osvajanje Andaluza Arhivirano 18. 3. 2015. na Wayback Machine Pristupljeno 27.3.2016.
  2. ^ Historija Gibraltara Vlada Gibraltara Pristupljeno 27.3.2016.
  3. ^ al-Maqqari, p. 255 of English translation by Gayangos, states that Ibn Khaldun referred to Ṭāriq as al-Laythī but this does not appear in modern editions of Ibn Khaldun's works.
  4. ^ See also Ibn Taghribirdi, p. 278 of French translation, and Ibn Khallikan, vol. 3 p. 476 of English translation (which also refers to him as a Berber). Also mentioned by al-Maqqari, p. 253 & 266 of English translation, together with a possible Lakhmid origin.
  5. ^ Marvine Howe (2005). Morocco: The Islamist Awakening and Other Challenges. Oxford University Press. str. 59. ISBN 9780195346985.
  6. ^ Nabil Boudraa; Joseph Krause (26. 3. 2009). North African Mosaic: A Cultural Reappraisal of Ethnic and Religious Minorities. Cambridge Scholars Publishing. str. 12. ISBN 978-1-4438-0768-5.
  7. ^ David Nicolle (6. 6. 2014). The Great Islamic Conquests AD 632–750. Bloomsbury Publishing. str. 60. ISBN 978-1-4728-1034-2.
  8. ^ Alexander Mikaberidze (31. 7. 2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. str. 880. ISBN 978-1-59884-336-1.
  9. ^ Tarik b. Ziyad, L. Molina, Encyclopaedia of Islam, Vol. X, ed. PJ. Bearman, TH. Bianquis, C. E. Bosworth, E. Van Donzel and W. P. Heinrichs, (Brill, 2000), 242;"Tarik b. Ziyad, Berber commander of the Muslim troops who undertook the conquest of the Iberian Peninsula in 92/711;"
  10. ^ Jamil M. Abun-Nasr, A History of the Maghrib in the Islamic Period, (Cambridge University Press, 1993), 71.
  11. ^ Yves Modéran, Les Maures et L'Afrique Romaine (IVe-VIIe Siècle). École Française de Rome, 2003. ISBN 2-7283-0640-0.
  12. ^ Akhbār majmūa, p. 20 of Spanish translation, p. 6 of Arabic text. al-Maqqari, see p. 266 of English translation by Gayangos.
  13. ^ Alternatively, he was left as governor when Mūsā's son Marwan returned to Qayrawan. Both explanations are given by Ibn Abd al-Hakam, p. 41 of Spanish translation, p. 204 of Arabic text.
  14. ^ Akhbār majmūa p. 8 of Arabic text, p. 22 of Spanish translation.
  15. ^ According to some sources, e.g., al-Maqqari p. 269 of the English translation, Wittiza's sons by prior arrangement with Ṭāriq deserted at a critical phase of the battle. Roger Collins takes an oblique reference in the Mozarab Chronicle par. 52 to mean the same thing.
  16. ^ Reilly, Bernard F. (2009). The Medieval Spains. New York: Cambridge University Press. str. 52. ISBN 978-0-521-39741-4.
  17. ^ P. 365 of Hitti's English translation.
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Tarik_ibn_Zijad&oldid=3363624"