Bitka na Guadaleteu
Bitka na Guadaleteu dogodila se 711. ili 712. između kršćanskog Vizigotskog kraljevstva i muslimanske vojske Emevijskog halifata.[1] Vojske su predvodili vizigotski kralj Roderik i Tarik ibn Zijad, koji je predvodio berbersku vojsku.
| Bitka na Guadaleteu | |||
|---|---|---|---|
| Muslimanska osvajanja Muslimansko osvajanje Pirenejskog poluostrva | |||
 | |||
| Datum | 711. ili 712. | ||
| Lokacija | južni dio Pirenejskog poluostrva | ||
| Ishod | Odlučujuća muslimanska pobjeda | ||
| Sukobljene strane | |||
| |||
| Komandanti | |||
| |||
| Vojne jedinice | |||
| |||
| Žrtve | |||
| |||
Bitka je u historijskom kontekstu važna po tome što je predstavljala vrhunac emevijskih vojnih kampanja i početak muslimanskog osvajanja Španije. Tokom bitke, vizigotski kralj Roderik je izgubio život, zajedno s mnogim članovima vizigotskog plemstva, otvarajući time put za emevijsko osvajanje vizigotskog glavnog grada Toleda.
Datum i mjesto bitke
urediIako se za datum bitke tradicionalno uzima 711, postoje mišljenja da se to desilo 712, a uglavnom na osnovu Hronike iz 754, koja događaj datira u 712. i hronološki ga postavlja prije osvajanja Toleda, a za koje Mūsā navodi da se desilo 711.[2] Ako se uzme da se događaj desio 712, kao i pad Toleda, koji se desio nešto kasnije iste godine, onda se prema arapskom izračunu vremena može smatrati da se bitka desila 25. ili 26. jula.[3] Rjeđe korišteni datum je onaj između 19. i 23. jula. Prema Davidu Leveringu Lewisu, bitka se dogodila 19. jula 711. Događaji koji su prethodili ovoj bici ustvari su predstavljali sedam dana neuspješnih sukoba koji su se odigravali u blizini jezera La Janda, u ravnici koja se proteže od rijeke Barbate do rijeke Guadalete.
Prema Abdel-Hakamu, Tarik je s vojskom marširao iz grada Kartage ka Córdobi, nakon što je pobijedio gotsku vojsku, koja ga je pokušala zaustaviti, a kada je sreo Roderika i njegovu vojsku u bici kod Shedunye, u blizini današnje Medina-Sidonije. Kasniji arapski izvještaji, od kojih se većina poziva na Abdel-Hakamija, također za mjesto navode blizinu Medine Sidonije, "blizu jezera" ili Wadilakka (rijeka Lakka), što se često identificira kao rijeka Guadalete, jezero La Janda ili rijeka Barbate (tj. njihove povezane doline). Najraniji kršćanski izvor, izvor hronološki najbliži vremenu događaja, navodi da se bitka desila u blizini neidentificiranih transduktinskih rtova. Thomas Hodgkin, vjerovatno slijedeći podatke španskog historičara Rodriga Jiméneza de Rade, za mjesto odigravanja bitke navodi mjesto Jerez de la Frontera u današnjoj Andaluziji. Joaquín Vallvé, proučavajući toponime, pretpostavlja da se bitka desila na obali Guadarranquea, za koje kaže da može potjecati od termina Wad el-Rinq što znači Roderikova rijeka.
Bitka i posljedice
urediO stanju vojski koje su bitkom odlučivale o sudbini gotskog kraljevstva u Španiji nema pouzdanih informacija opisane u preživjelim dokumentima. Historičar Thomas F. Glick Glik pretpostavlja da se muslimanska vojska pretežno sastojala od berberske konjica pod rukovodstvom Berbera. Arapski izvori tradicionalno za vizigotsku vojsku navode brojčano stanje od 100.000 vojnika, vojska okupljena tokom povratka na jug, nakon sukoba s Baskima.[4] Ovaj broj je izuzetno visok, kao i broj muslimanske vojske od 187.000 pripadnika koji se novodi u verziji Ad Sebastianum Hronike Alfonsa III. Međutim, navodi se da je Tarik ibn Zijad došao sa 7.000 konjanika i zatražio još 5.000 od Mūse. Prema tom podatku, borbi je učestvovalo 12.000 muslimanskih vojnika.[5] Jedna moderna procjena, bez obzira na tvrdnje o primarnim izvorima, ukazuje na četvrtinu od 7.500 vojnika što bi značilo da ih je bilo oko 2.000.[6]
Prema tome, ni vizigotske snage vjerovatno nisu bile mnogo veće, a Vizigotsko kraljevstvo, za razliku od Franačke na njenom sjeveru, nije bilo organizovano za rat. Mali broj elitnih klanovi (možda njih oko 25), njihovi sljedbenici, kralj i njegovi lični sljedbenici, kao i snage koje su mogle da se podignu iz kraljevskog blagajne, činile su trupe na koje je Roderik mogao računati.
Prema mozarabskim hroničarima, poraz vizigotske vojske uslijedio je na krilima kraljevih protivnika, koji su bili s njim samo u rivalstvu, prevari i zbog ambicije da vladaju.[7] Navodi o Sisibertovom napuštanju Roderikovog desnog krila je legenda. Procjenjujući vizigotske snage na 33.000, David Lewis navodi kako se muslimanska vojska fokusirala na niz manjih, ali brzih napada, dok se vizigotska vojska rukovodila masivnim manevrima.
Krilo konjice, koje se tajno urotilo protiv Roderika, ostalo je po strani pružajući protivniku mogućnost ostvarivanja prednosti. Marafafa Tarik, čije su snage činile oko trećine ukupne muslimanske vojske, iskoristio je ovo otvaranje i prodro do vizigotske pješadije, u čemu ga je slijedila vlastita pješadija. Kršćanska vojska je potisnuta a kralj je ubijen u posljednjim satima bitke. Angažman je bio krvav, Vizigoti su imali izuzetno velike gubitke dok su muslimani izgubili čak 3.000 muškaraca ili četvrtinu svog brojnog stanja.[8]
Bez obzira na to jesu li Roderikovi rivali imali namjeru kralja prepustiti protivniku da ga porazi ili ne, u tome nisu potpuno uspjeli jer su i sami bili poraženi. Prema navodima drugih hroničara sama izdaja može se staviti kralju na dušu jer je izgubio svoje kraljevstvo i domovinu obračunavajući se s rivalima.
Bez obzira na unutrašnje razloge koji su doveli do pada vizigotskog kraljevstva, tokom naredne decenije muslimani su ovladali najvećim dijelom Pirenejskog poluostrva izuzev male kraljevine Asturije, Baske u planinskim predjelima na sjeveru poluostrva su stavili pod svoju kontrolu, a napredovali su i dalje na sjever, preko Pireneja.
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Norman Roth (1976), "The Jews and the Muslim Conquest of Spain", Jewish Social Studies, sv. 38, br. 2, str. 145–158.
- ^ Collins (2004), 135.
- ^ Bachrach (1973), 32.
- ^ Ostale procjene govore o 60.000 i 90.000 vojnika; Ibn Haldun navodi brojčano stanje od 40.000. Ove kršćanske snage su se rasporedile na ravnici Secunda, na zapadnoj obali Guadalquivira, nasuprot Cordobi, kasnije nazvanoj Campo de la Verdad (Polje istine).
- ^ Glick, 32, notes that an army of 10–15,000 would have required more than three months to ferry across the straits, thus explaining the delay between Ṭāriq's reported landing and his march north in the traditional accounts.
- ^ Collins (2004), 141.
- ^ Collins (1989), 28.
- ^ David Lewis, 123–24.
Vanjski linkovi
uredi
Bitka na Guadaleteu na Wikimedia Commonsu
