Stambeno-poslovna zgrada u ulici Maršala Tita 27 (Sarajevo)

Stambeno-poslovna zgrada u ulici Maršala Tita broj 27 predstavlja secesijsko ostvarenje s početka XX. vijeka koje je do danas zadržalo stambeno-poslovnu funkciju. Objekat ima visoku ambijentalnu vrijednost u centralnom dijelu grada, sa nizom historicističkih i secesijskih objekata iz austrougarskog perioda, kao i objekata izvedenih u duhu moderne iz perioda između dva svjetska rata. Nalazi se u općini Centar u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 4. do 6. novembra 2014. godine, donijela je odluku da se zgrada proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo

Historija

Početkom XX. stoljeća u Sarajevu i Bosni i Hercegovini izveden je veliki broj značajnih stambeno-poslovnih i drugih objekata koji su rađeni u duhu secesije, ali sa primjesama ranije prisutnih stilova – historicizma i eklektike. Takve tendencije su bile prisutne do početka I. svjetskog rata, odnosno do kraja austrugarskog perioda. U kategoriju objekata izvedenih u duhu secesije sa primjesama historicizma spada i stambeno-poslovni objekat izveden u današnjoj ulici Maršala Tita na broju 27.

Nije sačuvana tehnička dokumentacija, niti je poznat projektant. Na osnovu raspoložive dokumentacije moguće je potvrditi samo da je objekat izveden početkom XX stoljeća, između 1903. i 1906. godine..U prizemlju objekta se nalazi poslovni prostor, a ostatak objekta ima stambenu funkciju. Godine 1983, u unutarnjem dvorištu, gdje se nalazio pomoćni objekat, uz samu sjevernu fasadu, izveden je poslovni objekat do visine P+1, i taj prostor je pridodat poslovnom prostoru u prizemlju. Istovremeno je izvedena ploča u nivou prvog sprata, koja je pokrivena strehom i zatvorena bravarijom.

Zgrada predstavlja relativno dobro održavan objekat.

Opis

Zgrada je pravougaonog oblika dimenzija 16,00m x 17,90m, a spratnost iznosi Podrum+P+3+Potkrovlje.

Južna fasada zgrade e asimetrična, podijeljena na uži i širi dio te raščlanjena u četiri horizontalna niza koji se razlikuju prema dekorativnim motivima. U stilskom oblikovanju, korišteni su dekorativni elementi secesije. Zona prvog sprata odvojena je od prizemlja kordonskim vijencem sa stiliziranim motivima u obliku srca čije su lučne stranice ukrašene kuglama. Iznad ulaza postavljen je medaljon. U zoni prvog sprata, dekoracija je izvedena u reljefu, koncentrirana iznad i ispod lučno zaključenih prozora. Iznad prozora pojavljuju se maskeroni otvorenih usta, flankirani stiliziranim vijenčićima, a ispod prozora, ornament je jednostavniji i čini ga reljef kvadratnog osnova sa floralnim motivom. U zoni drugog sprata, dekoracija se pojavljuje samo ispod prozora, koji su, kao i prozori prvog kata zaključeni lučno. Ukras drugog sprata ponavlja dekorativni odabir prvog sprata sa floralnim motivom smještenim ispod prozora. Zone drugog i trećeg sprata odvojene su reljefnim frizom sa gutama. U zoni trećeg sprata, dekoracija je skromnija nego na ostatku fasade. Bočni prozora flankirana su polustupovima, s tim da se na desnom pojavljuje ukras u vidu kapitela sa geometrijskim motivom i gutama, dok je lijevi bez ukrasa.

Literatura

• Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. godine
• Ibrahim Krzović - Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini, Kulturno naslijeđe, Sarajevo
• Nedžad Kurto - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.