Rune

Historija alfabeta
srednje bronzano doba 19–15. vijek p. n. e. Kanaansko-feničko 14. vijek p. n. e. paleohebrejsko 10. vijek p. n. e. aramejsko 9. vijek p. n. e. Brahmi i indijska 6. vijek p. n. e. tibetansko 7. vijek kmersko/javansko 9. vijek hebrejsko 3. vijek p. n. e. sirsko 2. vijek p. n. e. nabatejsko 2. vijek p. n. e. arapsko 4. vijek avestijsko 4–6. vijek grčko 9. vijek p. n. e. etrušćansko 8. vijek p. n. e. latinično 7. vijek p. n. e. rune 2. vijek ogamsko 4. vijek gotičko 4. vijek armensko 405. godina glagoljičko 862. godina ćirilično 10. vijek samaritansko 6. vijek p. n. e. iberska 6. vijek p. n. e. južnoarapsko 9. vijek p. n. e. etiopsko 5–6. vijek p. n. e.
meroitičko 3. vijek p. n. e.
Geneologija

Rune (futark) je naziv za postavku pismenih znakova koji su najvjerovatnije među Gotima nastali u prvom vijeku n. e. i bili su izvorno u praktičnoj upotrebi kod germanskih i anglosaksonskih naroda. Najstariji sačuvan predmet sa urezanim runama potiče iz vremena seobe naroda (3. vijek.). U nordijskim zemljama su rune potisnute tek kasnijim pokrštavanjem stanovništva tokom 10 i 11. vijeka i postepenim uvođenjem latinskog pisma, a tragovi lokalne upotrebe su se održali sve do 18. vijeka. Svi poznati pisani runski oblici, kako nordijskog, tako i ostalog evropskog kontinentalnog porijekla sabrani su u jedinstvenu bazu podataka (Samnordisk runtextdatabas). Tragovi korištenja runskog pisma mogu se pratiti od Skandinavije do Južne Evrope na kulturnim ostavštinama ranije seobe naroda evroazijskim prostorima, ali i na kasnijim pohodima Vikinga. Pored ostalih, poznat je i gotski futark sa mramornog stuba pronađen u Bosni (Breza). Runama slični simboli su poznati i kod nekih uralskih naroda, od kojih su samo mađarski svrstani u runske znakove (Szekely Rovasiras), gdje su od crkvenih krugova oko 10. vijeka uništavani kao paganski simboli, ali su se u Transilvaniji održali sve do 19. vijeka. Pored ostalih, poznate su i rune turskog porijekla (Orkhon). Porijeklo runskih simbola veže se za klinasto pismo naroda Mezopotamije i njegove ranije verzije feničanskog, grčkog i latinskog alfabeta, što je uostalom još uvijek predmet naučnih rasprava.

Stjena sa isklesanim runama

Vanjski linkovi

• "Raido" Besplatni kurs Runa