Prešov
Prešov (mađ. Eperjes, njem. Eperies, Preschau, ukr.: Пряшів) je grad u istočnoj Slovačkoj. Sjedište je Prešovske regije i Okruga Šariš kao i historijske regije Szepes unutar nekadašnje Kraljevine Ugarske. Sa 87.886 stanovnika (31. 12. 2020.)[1] treći je po veličini grad u Slovačkoj. U gradu se nalazi mnogo turističkih atrakcija kao što su dvorci, bazeni i stari grad.
| Prešov | |||
| Grad | |||
 Centar Prešova
| |||
|
|||
| Država | Slovačka | ||
|---|---|---|---|
| Pokrajina | Prešov | ||
| Rijeka | Torysa | ||
| Nadmorska visina | 250 m | ||
| Koordinate | 49°00′06″N 21°14′22″E / 49.00167°N 21.23944°E | ||
| Površina | 80,40 km2 | ||
| Stanovništvo | 87,886 (31. 12. 2020[1]) | ||
| Osnovan | 1247. | ||
| Vremenska zona | CET (UTC+1) | ||
| - ljeto | CEST (UTC+2) | ||
 | |||
Historija uredi
Okolina grada Prešova bila je naseljena još u paleolitskou periodu. Najstariji otkriveni alati i kosti mamuta stare su oko 28.000 godina. Područje je kontinuirano naseljeno još u 8. vijeku. Nakon najezde Mađara 1241. godine, kralj Bela IV je pozvao njemačke koloniste da popune prostor i osnuju naselja. Prešov postaje naselje naseljeno stranovništvom njemačkog govornog područja a vezano za karpatske Njemce.[2] Grad se prvi put spominje 1247. godine. 1412. godine Prešov postaje dio Pentapolitane, lige od pet slobodnih gradova. Nakon raspada starog mađarskog kraljevstva nakon Osmanlijskog carstva invazije 1526. godine, Prešov postaje pogranični grad. U tom periodu nekoliko puta mijenja vlasnika i nalazi se naizmjenično pod kontrolom Habsburgovaca i Mađara. Tokom 16. vijeka grad doživljava ekonomski rast zahvaljujući trgovini s Poljskom.
Engleski autor John Paget posjećuje Prešov i opisuje ga u svojoj knjizi Mađarska i Transilvanija iz 1839. godine.[3] 1870. izgrađena je prva željeznička pruga koja je povezala Prešov sa Košicama. Krajem 19. vijeka grad je elektrifikovan a uvedene su telefonske i telegrafske linije. Požar iz 1887. je u velikoj mjeri poharao grad.
U ovom gradu je nakon završetka 1. svjetskog rata, 16. juna 1919. godine proglašena Slovačka Sovjetska Republika, država koja je bila kratkog vijeka.
Nakon Ugovora iz Trianona Prešov se nalazi u sastavu Čehoslovačke.
Tokom 2. svjetskog rata grad se nalazi pod mađarskom okupacijom usljed čega dolazi do prebacivanja pojedinih institucija iz Košica u Prešov zbog čega grad dobiva na značaju. Grad 19. januara 1945. oslobađa sovjetska Crvena armija. Nakon 1948. godine, tokom komunističke ere, Prešov se razvija u industrijski centar što dovodi do porasta stanovništva sa 28.000 (1950) na 89.000 stanovnika koliko je grad imao 1990.
Stanovništvo uredi
| Godina | 1.1.1993.[1] | 1999. | 2006. | 2013. | 2019. | 2020. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Količina | 90.058 | 93.977 | 91.650 | 90.923 | 88.464 | 87.886 |
Napomena: Ako nije drugačije naznačeno, stanovništvo je posljednjeg dana u godini.
Reference uredi
- ^ a b c "Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce, pogled "Stav trvale bývajúceho obyvateľstva na konci obdobia (Osoba)"" (jezik: slovački). Štatistický úrad Slovenskej republiky. Pristupljeno 21. 3. 2021.
- ^ https://books.google.pl/books?id=j8lPDAAAQBAJ&pg=PA95&dq=Eperjes&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiD9dLhlafTAhVF6CwKHWFFA8oQ6AEIKjAB#v=onepage&q=Eperjes&f=false
- ^ Paget, John (1850). Hungary and Transylvania (new izd.). Lea Blanchard. Pristupljeno 24. 1. 2013.
- ^ "Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce, pogled "Stav trvale bývajúceho obyvateľstva na začiatku obdobia (Osoba)"" (jezik: slovački). Štatistický úrad Slovenskej republiky. Pristupljeno 21. 3. 2021.
| Commons ima datoteke na temu: Prešov |