Razlika između verzija stranice "Nobelova nagrada za književnost"

Alfred Nobel je u svom posljednjem testamenu naveo namjeru da se njegov kapital koji je stekao tokom života kao industrijalac i pronalazač koristi za utemeljenje niza nagrada za one koji daju ''najveću korist čovječanstvu'' u fizici, hemiji, fiziologiji ili medicini, književnosti i doprinosu svjetskom miru.<ref name="BBCHistory">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/nobel_alfred.shtml |title=History – Historic Figures: Alfred Nobel (1833–1896) |publisher=BBC |date= |accessdate=15. 5. 2019}}</ref><ref name="Britannica6">{{cite web|url=http://www.britannica.com/nobelprize/article-9056008 |title=Guide to Nobel Prize |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=15. 5. 2019}}</ref> Iako je Nobel sastavio nekoliko oporuka za života, posljednja je napisana nešto više od godinu dana prije nego što je preminuo, a potpisana je u Švedsko-norveškom klubu u [[Pariz]]u 27. novembra 1895.<ref>[[#Sohlman69|Ragnar Sohlman]]: 1983, Page 7</ref><ref>{{Cite news|last = von Euler|first = U.S.|title = The Nobel Foundation and its Role for Modern Day Science|url = http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest|format = PDF|publisher = Springer-Verlag|work = Die Naturwissenschaften|date = 6. June6. 1981|accessdate = 15. 5. 2019|archiveurl = https://web.archive.org/web/20110714080803/http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=xu7j67w616m06488&size=largest|archivedate = 14. July7. 2011}}</ref> Nobel je ostavio 94% svoje ukupne imovine, 31 milion [[Švedska kruna|švedskih kruna]] kako bi uspostavio fond za dodjelu pet Nobelovih nagrada.<ref name=Nobelwill>[http://nobelprize.org/alfred_nobel/will/index.html "The Will of Alfred Nobel"], ''nobelprize.org''. Retrieved 6 November 2007.</ref> Zbog određene doze skepticizma oko autentičnosti podnesenog testamenta, Storting (norveški parlament) ga je odobrio tek 26. aprila 1897.<ref name="nobelprize1">{{cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_organizations/nobelfoundation/history/lemmel/ |title=The Nobel Foundation – History |publisher=Nobelprize.org |date= |accessdate=15. 5. 2019}}</ref><ref name="Levinovitz13">[[#Levinovitz69|Agneta Wallin Levinovitz]]: 2001, Page 13</ref> Izvršitelji njegove posljednje volje bili su Ragnar Sohlman i Rudolf Lilljequist, koji su osnovali Nobelovu fondaciju i ispunili Nobelovu namjeru i organizirali dodjele nagrada.

Članovi norveškog Nobelovog komiteta koji su dodijelili nagradu za mir imenovani su ubrzo nakon što je testament odobren. Uslijedilo je osnivanje i drugih organizacije za dodjelu nagrada: Instituta Karolinska 7. juna, Švedske akademije 9. juna i Kraljevske švedske akademije nauka 11. juna.<ref>{{cite web|url=http://www.infoplease.com/spot/nobel-prize-history.html |title=Nobel Prize History — |publisher=Infoplease.com |date=13. October10. 1999 |accessdate=15. 5. 2019}}</ref><ref>{{cite web|author=Encyclopædia Britannica |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416852/Nobel-Foundation |title=Nobel Foundation (Scandinavian organisation) – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |date= |accessdate=15. 5. 2019}}</ref> Nobelova fondacija je tada postigla dogovor o smjernicama vezano za dodjelu Nobelove nagrade. 1900. švedski kralj [[Oskar II, kralj Švedske|Oscar II]] proglasio je novostvorene statute Nobelove fondacije.<ref name="Levinovitz13" /><ref name="thelocal1">AFP, [http://www.thelocal.se/14776/20091005/ "Alfred Nobel's last will and testament"] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20091009000000/http://www.thelocal.se/14776/20091005/ |date=9. October10. 2009 }}, ''[[The Local]]'' (5 October 2009): Pristupljeno 15. 5. 2019</ref><ref name=BritannicaWill>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416856/Nobel-Prize "Nobel Prize]" (2007), in ''[[Encyclopædia Britannica]]'', pristupljeno 15. 5. 2019. sa ''Encyclopædia Britannica Online''</ref> Prema Nobelovoj volji, Kraljevska švedska akademija trebala je dodijeliti nagradu za književnost.

Nagrada se najčešće objavljuje u oktobru. Ponekad, međutim, nagrada se može dodijeliti i godinu nakon što je trebala biti dodijeljena. Usred kontroverzi oko tvrdnji o seksualnom napadu, sukobu interesa i ostavkama zvaničnika, 4. maja 2018. godine, Švedska akademija je objavila da će dobitnik nagrade za 2018. biti objavljen 2019. godine zajedno sa laureatom za 2019.

Dobitnik Nobelove nagrade za književnost dobija zlatnu medalju, diplomu sa citatom i određeni iznos novca.<ref>{{cite web|author=Tom Rivers|url=http://www1.voanews.com/english/news/europe/2009-Nobel-Laureates-Receive-Their-Honors-78989292.html|title=2009 Nobel Laureates Receive Their Honors - Europe- English |publisher=.voanews.com |date=10. December12. 2009|accessdate=15. 5. 2019}}</ref> Novčani iznos nagrade varira i zavisi od prihoda Nobelove fondacije za godinu za koju se nagrada dodjeljuje.<ref name="nobelprize2">{{cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts.html |title=The Nobel Prize Amounts |publisher=Nobelprize.org |date= |accessdate=15. 5. 2019}}</ref> Ako se nagrada dodijeljuje za više laureata, novac se ravnomjerno raspodjeljuje između njih a u slučaju tri laureata iznos se može podijeliti i tako da prvi laureat dobije polovinu iznosa a ostala dva laureata po četvrtinu ukupnog iznosa.<ref name=BritannicaPrizes>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416856/Nobel-Prize/93434/The-prizes "Nobel Prize – Prizes"] (2007), in ''[[Encyclopædia Britannica]]'', Pristupljeno 15. 5. 2019 sa ''Encyclopædia Britannica Online''</ref>

Novčana nagrada je 2012. iznosila 8 miliona švedskih kruna ranije je bila i 10 miliona kruna.<ref>{{cite web |url=https://www.nobelprize.org/press/nobelfoundation/press_releases/2012/prize_amount.html |date=11. June6. 2012 |title=The Size of the Nobel Prize Is Being Reduced to Safeguard Long-Term Capital |accessdate=15. 5. 2019|publisher=Nobel official website.}}</ref><ref name=prizemoneyref>{{cite web|url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/amount.html |title=The Nobel Prize Amount | accessdate=15. 5. 2019|work=nobelprize.org}}</ref>

Laureat je također pozvan da održi predavanje tokom ''Nobelove sedmice'' u Stockholmu. Vrhunac ceremonije dodjele nagrade je 10. decembra kada se održava i banket.