Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Desidijati"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m →‎Literatura: ISBN magic link > {{ISBN}}; razne ispravke
No edit summary
Red 5:
 
==Doba samostalnosti==
{{Glavni|Srednjobosanska kulturna grupa}}
 
U XIX stoljeću počela su značajnija [[nauka|naučna]] istraživanja o Dezitijatima i to na području "gornje" Bosne. Ipak, svi ti istraživački napori tek trebaju rezultirati potpunijom analizom o ovom plemenu. Nema sumnje da su Dezitijati činili jednu od glavnih komponenata ilirskog etno-kulturološkog bića koje se protezalo od južnog [[Jadran]]a do rijeke [[Dunav]] na sjeveru. Preciznije, Dezitijati su živjeli u samom centru ilirskog svijeta.<ref name="Bojanovski">{{Cite web |url= https://de.scribd.com/doc/12834705/Ivo-Bojanovski-BIH-u-Anticko-Doba |title= Ivo Bojanovski: BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA |work=Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988 |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
 
Red 39:
 
=== Romanizacija ===
MogućnostOdmah novihnakon pobunaOktavijanovih Desitijata,osvajanja ilirske kontinentalne unutrašnjosti Rimljani su spriječiliprovodili sistematskomregrutaciju regrutacijomza mlađihauksilijarne ljudijedinice. uI povod za izbijanje [[Batonov ustanak|ustanka]] 6. god. bilo je regrutovanje za rat protiv Markomana. Među regrutovanim bio je i vođa ustanka Baton, možda i od ranije. Nakon ustanka, drugeregrutovanje pokrajineje Carstvanastavljeno.<ref name="Desit">{{Cite web |url=http://www.academia.edu/3613484/Dezitijati_u_rimskoj_armiji |title= Salmedin Mesihović, DEZITIJATI U RIMSKOJ ARMIJI |work= Radovi Filozofskog fakulteta u Sarajevu, knjiga XIV/1 (Historija, Historija umjetnosti, Arheologija), Sarajevo, 2010, 67 – 75 |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>▼
==== Pacifikacija ====▼
▲Mogućnost novih pobuna Desitijata, Rimljani su spriječili sistematskom regrutacijom mlađih ljudi u druge pokrajine Carstva.<ref name="Desit">{{Cite web |url=http://www.academia.edu/3613484/Dezitijati_u_rimskoj_armiji |title= Salmedin Mesihović, DEZITIJATI U RIMSKOJ ARMIJI |work= Radovi Filozofskog fakulteta u Sarajevu, knjiga XIV/1 (Historija, Historija umjetnosti, Arheologija), Sarajevo, 2010, 67 – 75 |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
 
Do danas su pronađena dva natpisa na kojima se izričito spominju dvije osobe dezitijatske prošlosti, koje su bile pripadnici rimske vojske. Jedan je natpis (vojnička diploma) iz Herculaneuma u Italiji, između Napulja i Pompeja, koje je stradalo prilikom erupcije Vezuva 79. god. U njemu se spominje Dezitijat Nerva, sin Laide, koji je otpušten iz vojske i nagrađen rimskim građanstvom. Za drugog Dezitijata po imenu Temans, sin Platora, se saznaje iz epigrafskog natpisa pronađenog u Gardunu (pored današnjeg Trilja u [[Hrvatska|Hrvatskoj]]), u kome je bio rimski vojni logor. I ako se nisu vratili, pomenuta dvojica nisu izgubili svijest o svom narodnosnom porijeklu.
 
▲==== Pacifikacija ====
Za pacifikaciju zemlje bila je već 19/20. g.n. e. sagrađena kolska cesta sa brojnim stanicama za smještaj vojnih jedinica, od Salone, središta provincije, do njihove tvrđave Hedum ''(viam a Salonis ad Hedum castellum Daesitiatium per millia passuum CLVI)'' u dužini 156&nbsp;km. Ubikacija tvrđave nije do sada potvrđena. Smatra se da je bila kod [[Kiseljak]]a ili [[Breza|Breze]].<ref name="Dolabela">{{Cite web |url= https://de.scribd.com/doc/199375920/Ivo-Bojanovski-Dolabelin-sistem-cesta-u-rimskoj-provinciji-Dalmaciji |title= Ivo Bojanovski, Dolabelin sistem cesta u rimskoj provinciji Dalmaciji |work= ANUBiH, Centar za balkanološke studije, Sarajevo, 1974 |accessdate= 9. 2. 2016}}</ref>
Druga cesta je iz Narone u Sarajevsko polje dolazila preko Nevesinja i [[Konjic]]a. Kasnije je cesta produžena do [[Domavia|Domavie]] kod Srebrenice (sada već iz ekonomskih razloga).
Line 48 ⟶ 50:
Nakon rimske okupacije Desitijati su u svojoj vlastitoj zemlji tretirani kao peregrini. Bili su bez onih gradanskih prava (''ius suffragii, ius conubii, ius comercii'') što ih je imao pravi rimski gradanin (''civis Romanus''). Ostavljena im je doduše lična sloboda, a njihove su etničke strukture i dalje djelovale vršeći u okvirima peregrinskih civitates svoje autonomne upravne i političke funkcije. Ovakvo stanje ostalo je uglavnom sve do Karakaline reforme iz 212. g.
==== Stvaranje municipija ====
Tada su Flavijevci (carska dinastija) uveli slobodnije političke odnose proširivši bazu nosioca vlasti i na domaće prvake, i proširivši i unutarnju autonomiju domaćim civitates peregrinae. Bio je to rezultat potreba za financiranjem rata i ostvarenja [[Vespazijan]]ovih projekata, među kojima i velikog projekta municipalizacije i urbanizacije (otvaranje rudnika, izgradnja limesa, osnivanje kolonija u Sisciji i Sirmiju, formiranja flote na Savi, Dravi i Dunavu itd.).
Na području Desitijata formirana su tri rimska municipija[[municipij]]a, prvi već za Vespazijana. Municipiji su u Rimskom Carstvu osnovne samoupravne ćelije. Novi municipaliteti se više ne nazivaju plemenskim imenom, nego, kao i obično, po gradu-centru municipalne zajednice: [[Aquae S (Ilidža)|res publica Aqu(arum) S. . .]] na Ilidži kod Sarajeva, [[Bistuensium (Srednja Bosna)|municipium Bist(uensium)]] (čija lokacija nije do sada utvrđena) i [[C. Ris (Rogatica)|c(olonid) RIS]] . . . u [[Rogatica|Rogatici]], istočno od Sarajeva. Prerastanje plemenskih (peregrinskih) civitates u [[municipij]]e, to jest u autonomne gradove označava najviši domet romanizacije.
 
Proces romanizacije na prostoru Srednje Bosne, razbioorazbio je stare narodnosne i plemenske veze i tako na kraju doveo do razgradnje cjelovitosti dezitijatskog naroda, i stvaranja rimskog provincijalnog stanovništva, koje se vezalo za tradicije rimske države i naroda. Dezitijati su prestali postojati.<ref name="Mesih.Ilirike">{{Cite web |url=https://books.google.ba/books?id=cK83AwAAQBAJ&pg=PA951&lpg=PA951&dq=bistuae+vetus++bistuae+nova+mesihovi%C4%87&source=bl&ots=2Uh3IcTyUT&sig=OzJ1JXbDoCCvyNl522rGOskO0Oo&hl=bs&sa=X&ved=0ahUKEwjp6qyyofXTAhUH2ywKHTtrBsEQ6AEIIDAA#v=onepage&q=bistuae%20vetus%20%20bistuae%20nova%20mesihovi%C4%87&f=false|title= Salmedin Mesihović , ILIRIKE |work= Autorsko izdanje, Sarajevo, 2014 |accessdate= 9. 2. 2017}}</ref>
 
==Etimologija==
Line 77 ⟶ 80:
{{Iliri}}
 
[[Kategorija:IliriIlirska plemena]]
[[Kategorija:Bosna i Hercegovina u vrijeme Ilira]]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Desidijati"