Manastir Ozren
Manastir Ozren je manastir Srpske pravoslavne crkve, Eparhija zvorničko-tuzlanska, i nalazi se u općini Petrovo, na udaljenosti 6 km. Potiče, iz XVI vijeka. Proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine [1] Nacionalni spomenik čini manastirska crkva sa freskama i pokretna imovina koju sačinjavaju: carske dveri, mermerni ikonostas, tri zvona i 13 ikona. Manastir se nalazi na pola puta između Tuzle i Doboja, na 6 km. od općinskog središta.
Manastir sa freskama
urediPrvi pouzdan izvor koji se direktno odnosi na ozrensku crkvu jeste natpis u naosu, koji je isklesan iznad ulaznih vrata i koji sadrži podatak da je 1587. godine postavljen patos u crkvi.
Manastirska crkva na urađena je u duhu bizantijske srednjevjekovne crkvene arhitekture XIII vijeka. Ima jednobrodnu osnovu sa pravougaonim bočnim pjevnicama prislonjenim uz naos, petougaonu apsidu i pravougaoni narteks. Nad centralnim prostorom naosa uzdiže se visoka kupola oslonjena na slobodnostojeće stupce. Ikonografski program zidnog slikarstva u Ozrenu u velikoj mjeri je oslonjen na programe slikarstva starijih srpskih i bizantijskih spomenika i sastoji se od 82 freske.
Carske dveri od lipove daske sa skicom Bogorodice visoke su 152 cm, a širina krila je 89 cm. Mermerni ikonostas nastao je oko 1650. Na manastirskoj crkvi su tri zvona.
Ikone su većinom rad domaćih, naivnih slikara. Od preostalih, jedna je rad grčkog slikara Emanuela Lambardosa iz 17. vijeka, druga venecijanskog ili primorskog grčkog majstora iz 18. vijeka. Pripada italokritskoj skupini ikona, i treća je iz Temišvara, izrađena 1847. Ranija zbirka ikona je uništena.
Pokraj manastira Ozren postoje tri česme od kojih je najstarija Kaluđerica, iz 1849. godine.
Arhimandrit Sava Kosanović (kasnije mitropolit dabro-bosanski) je naveo dva natpisa iz ovog manastira. Prvi je iznutra, iznad vrata u srednjoj crkvi, na kamenu: Ovaj sveti i božanstveni hram popa Jakova, rodom od plemena Nemanjića. Za uspenje (pokoj) sebi i roditelja. Leta 7920 (1782.) Drugi natpis je spolja, iznad prvih vrata na moleraju: Ikona meni: 7117 (1609.). Kod tog natpisa je bilo navedeno nekoliko imena bivših igumana, kao predstojnika tog manastira.[2][3]
Literatura
uredi- Liljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. godine
- Zdravko Kajmaković, Zidno slikarstvo u Bosni i Hercegovini, Veselin Masleša, Sarajevo, 1971
Vanjski linkovi
urediReference
uredi- ^ "Manastir Ozren". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 16. 6. 2022. Pristupljeno 13. 7. 2016.
- ^ Косановић, Сава (1880). Јавор, година 7, број 7, стуб. 205-212, Из српске прошлости. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ Косановић, Сава (2019). Крстом и пером, сабрани списи, Из српске прошлости. Никшић: Епархија будимљанско-никшићка. str. 74. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
